काठमाडौं ४ फागुन–अधिकाशं बिषयमा सहमति जुटेपनि केही ‘प्राविधिक’ र केही ‘सैद्धान्तिक’ बिषयमा कुरा नमिल्दा नेकपा एमाले र माओवादी एकता सामान्य कुराले अड्किएको छ । दुई पार्टीबीच सामूहिक नेतृत्वमा जाने र प्रधानमन्त्री पनि आलोपालो चलाउने गरी सहमति भएको सार्वजनिक भएको थियो ।

एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड'बीच पटक पटक भएका ‘वन टू वन’ वार्ता सहमति नजिक पुगेको नेताहरुले दावी गर्दै आएका थिए । एकीकृत पार्टीको मूल सिद्धान्त जनताको बहुदलीय जनवाद कि २१ औ शताव्दीको जनवाद राख्ने भन्ने बिषयमा कुरो अड्किएको छ ।

ललितपुरको मानभवन स्थित एक व्यापारीको घरमा बुधवार बिहान भएको ‘वन टू वन’ वार्तापछि सोही दिन नै पार्टी एकताको सांकेतिक घोषणा हुने नेताहरुले दावी गरेका थिए । प्रचण्ड ओलीको ‘वन टू वन’ वार्तापछि सोही स्थानमा एमालेले स्थायी समितिको बैठक बोलाएपछि सोही दिन नै एकताको सांकेतिक घोषणा हुने ठानिएको थियो । 

एमाले स्थायी समितिको बैठकले केपी शर्मा ओलीलाई प्रधानमन्त्रीको उम्मेदवार बनाउने निर्र्णय गरेपनि पार्टी एकताबारे ठोस निर्णय गर्न सकेन । एमाले स्थायी समितिको बैठकपनि प्रचण्ड र ओलीबीच फेरि ‘वन टू वन’ वार्ता भयो । 
सो वार्ता सकिएपछि दुइपार्टीका शीर्ष नेता सम्मिलित एकता संयोजन समितिको बैठक बस्यो । बैठकमा ९५ प्रतिसत कुरा मिलेको भनेर माओवादीका नेता नारायणकाजी श्रेष्ठले बताएका थिए । बिहीवार प्रधानमन्त्रीको शपथका कारण पार्टी एकताको बिषयमा छलफल भएन ।

बुधवारको बार्ता सहमतिमा पुग्न नसकेपछि बिहीवार भएको मन्त्रिपरिषद् विस्तारमा माओवादी केन्द्र सहभागि भएन । माओवादी सरकारमा सहभागि नभएपछि दुई पार्टीको एकतामा समस्या उत्पन्न भएको टिप्पणी भयो । पार्टी एकता प्रक्रियाको सुस्तताका कारण मन्त्रिपरिषद् विस्तार अन्योलमा परेको छ ।

जनसंख्या तथा वातावरण मन्त्री लालबाबु पण्डितले एक÷दुइ दिनमै माओवादी सरकारमा आउने भनेर शुक्रवार काठमाडौंमा आयोजित एक कार्यक्रममा बताएपनि तत्काल सरकारमा सहभागि हुने तयारी नभएको माओवादी स्रोत बताउछ । 

एमाले पोलिटव्युरो सदस्य अग्नी खरेल भने पार्टी एकताको बिषयमा दुइ दलका अध्यक्षबीच सकारात्मक छलफल भइरहेको बताउछन् । ‘छलफल भइरहेको छ, केही दिनमै एकता हुन्छ’ खरेलले शुक्रवार लोकान्तरसँग भने । तर उनले मन्त्रिपरिषद् विस्तारवारे थाहा नभएको बताए । 

वार्तामा सहभागि नेताहरुका अनुसार पार्टीको सिद्धान्त के हुने भन्नेबारे दुई दलबीच सहमति जुटन सकेको छैन । एमालेले जनताको बहुदलीय जनवादलाई नै पार्टीको मुख्य सिद्धान्त बनाउनुपर्ने अडान राखेको छ भने माओवादीले ‘२१ औं शताव्दीको जनवाद’को अडान छाडेको छैन् । 

यस्तै विबादका कारण एमाले माओवादी एकता प्रक्रिया कहिले नजिकिएको र कहिले टाढिएको जस्तो देखिदै छ । यसअघि माओवादीले नयाँ सरकार गठन अगावै एकता टुंगाउनु पर्ने अडान राख्दै आएको थियो । माओवादीका प्रभावशाली नेता अग्नीप्रसाद सापकोटा एमालेसंग पार्टी मर्ज नभएकोले सम्मानजनक एकता हुनुपर्ने बताउँछन् । 

‘पार्टीका कार्यकर्ता, सुवेक्षुक र आम नेपाली जनताले समेत महसुश गर्नेगरी एकता गरिनु पर्छ’ शुक्रवार काठमाडौंमा पत्रकारहरुसँग कुरागर्दै सापकोटाले भने, ‘पार्टीको मर्ज होइन, एकता सम्मानजनक एकता हुनुपर्छ । कुटनीतिक कौशल र गणितीय हिसावमा पनि एकता हुँदैन ।’

वामपन्थी तालमेल गरेर चुनावमा गएका एमाले माओवादीबीच एकताका लागि धेरै बिषयमा सहमति जुटिसकेको छ । अध्यक्षको सामूहिक नेतृत्व रहनेगरी १ सय ११ सदस्सीय केन्द्रीय समिति बनाउने बिषयमा पनि शीर्ष तहमा सहमति भएको छ । 

केही दिन पहिले काठमाडौंमा आयोजित कार्यक्रममा एमाले महासचिव इश्वर पोखरेलले दुई पार्टीबीचको एकता गाईगोठालाले काँध मिलाएजस्तो सहज नभएको टिप्पणी गरेका थिए । माओवादी केन्द्रको जम्बो केन्द्रीय समिति र एमालेको सानो केन्द्रीय समितिको समायोजन कसरी गर्ने भन्ने बिषय मिलाउन बाँकी रहेको उनले बताएका थिए । 

शुक्रवार काठमाडौंमा आयोजित एक कार्यक्रममा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डले पार्टी एकताको बिषयमा प्याकेजमा सहमति भएपछिमात्र सरकारमा सहभागि हुने बताएका छन् । शुक्रवार नै या शनिवार नेताद्वयबीच निर्णायक छलफल भएपछि मात्र मन्त्रिपरिषद् विस्तारको निर्णय हुने एमाले स्रोतले बतायो ।