माघ ३, २०८०
राष्ट्रिय सतर्कता केन्द्रको परिपत्रविपरीत कर्मचारीको कोटामा खानेपानीमन्त्री महिन्द्र राय यादवका छोरा सुनिल अधिकारी यादव विदेश भ्रमणमा गएका छन् । मन्त्री यादवका छोरा सुनिल भारतको उडिसा प्रदेशमा कर्मचारीको कोटामा ...
चैत २९, २०७४
बुटवल, २९ चैत– प्रदेश नम्बर पाँचको सरकारले समग्र अवस्थाबारे तयार पारेको स्थिति पत्र सार्वजनिक गरेको छ ।
मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेलले प्रदेशसभाको १४ औं बैठकमा बिहीवार आर्थिक सामाजिक अवस्था बारेमा तयार पारिएको ‘स्थितिपत्र’ सदनमा प्रस्तुत गरे । आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्रालयको जिम्मेवारी समेत मुख्यमन्त्री पोखरेलले नैं सम्हालेका छन् । योजना आयोगले प्रदेशको ‘स्टाटस पेपर’ तयार पारेको हो ।
प्रदेश नम्बर पाँच गरिब प्रदेशको रूपमा देखिएको छ । यस प्रदेशमा नेपालको औषत गरिबी भन्दा बढी देखिएको हो । नेपालको औषत गरिब २५.६२ छ । प्रदेशको स्थितिपत्रमा गरिबी २५.८ प्रतिशत जनता गारिबिको रेखामुनी रहेको देखिएको छ । जसमध्ये सबैभन्दा बढी कपिलवस्तुमा ३५.५ प्रतिशत गरिब छन् । त्यसपछि प्यूठानमा ३२.२ रहेको छ । रूपन्देही र नवलपरासी अन्य जिल्लाको तुलनामा गरिबी कम देखिएको छ । गरिबीको स्थितिमा प्रदेश नम्बर पाँच चौथो बढी गरिब भएको प्रदेशमा देखिएको हो । अन्य जिल्लाको गरिबी २१ देखि २८ प्रतिशतसम्म रहेको छ ।
समग्रमा प्रदेश पाँचको स्थिति
यस प्रदेशमा जलविद्युतको अवस्था कमजोर देखिएको छ । हालसम्म यस प्रदेशबाट जम्मा २१ मेगावाट विद्युत मात्रै उत्पादन भएको छ । भने २ मेगावाट निर्माणाधिन अवस्थामा छन् । नौमुरो आयोजना सम्भाव्यता देखिए पनि उत्पादनको काम अगाडि बढन सकेको छैन ।
त्यस्तै खाद्यान्न उत्पादन र तेलहन उत्पादनमा सबै प्रदेशभन्दा अगाडि देखिएको छ । दाङ जिल्लालाई तेलहन उत्पादनको पकेट क्षेत्र र अदुवाका लागि पाल्पालाई लिइएको छ । यस प्रदेशमा ४ उपमहानगरपालिका ३४ नगरपालिका र ७३ गाउँपालिका गरी १०९ स्थानीय तह छन् । प्रदेशको क्षेत्रफल १७ हजार ८ सय १० वर्गकिलोमिटर । जुन कूल नेपालको भूभागको १२.१ प्रतिशत भूभाग ओगटेको छ । यस प्रदेशका १४ प्रतिशत जनता तराई क्षेत्रमा बसोबास गर्छन् । प्रदेशको जनसंख्या ४४ लाख ५८ हजार २ सय ५२ रहेको छ । जसमध्ये महिलाको जनसंख्या धेरै छ । ५३ प्रतिशत महिला र ४७ प्रतिशत पुरूष छन् । यस प्रदेशको जनसंख्याले कूल देशको १७ प्रतिशत जनसंख्या हो ।
प्रदेशमा २२.७ प्रतिशत खेतीयोग्य जमिन छ । जसमध्ये ४९ प्रतिशतमा सिंचाई सुविधा पुगेको छ । यसका ५२ प्रतिशत जनसंख्या नगरपालिमा बसोबास गर्दछन । यस प्रदेशमा ९ सय बैंक तथा वित्तीय संस्था रहेको स्थिति पत्रमा उल्लेख छ । तराईका जिल्लामा बैंकहरू बढी र पहाडी जिल्लामा कम रहेका छन् । १० लाख जनसंख्य सहकारीमा आवद्ध छन् । जसमा ६ हजारले रोजगार पाएका छन भने २२६ अर्ब निक्षेप संकलन भएको छ । यस प्रदेशमा ९ सय उद्योगहरू रहेका छन । जसमा ४० हजारले रोजगारी पाएका छन् । धेरै उद्योग भएको प्रदेशमध्ये दोस्रोमा पर्छ । यहाँका ८० प्रतिशत जनसंख्यालाई खानेपानी पुगेको छ । ६२ प्रतिशत घरधुरीमा विद्युतको पहुँच छ । जुन ४ औं मा पर्छ ।
यहाँको ५६ प्रतिशत घरधुरीमा मात्र शौचालय बनेका छन् । प्रदेश राजधानी लगायत प्रदेशका अन्य केही जिल्ला खुला दिशामुक्त घोषणा हुन सकेका छैनन ।
यहाँ ११ हजार किलोमिटर सडक सञ्जाल छ । पाल्पा, रुपन्देही, कपिलवस्तु, नवलपरासी लगायतका केही जिल्ला राष्ट्रिय सडक सञ्जालमा जोडिएका छन् । मानव विकाश सुचकाङकमा यस प्रदेशको अवस्था ०.४६१ प्रतिशत रहेका छ् । त्यस्तै यस प्रदेशमा ५ हजार ८ सय विद्यालय छन् । जसमा १३ लाख विद्यार्थीहरू अध्ययनरत छन् । जसध्ये १२४ प्राविधिक कलेज छ । प्रदेशको साक्षरता ६५ प्रतिशत छ । १० जिल्ला पूर्ण साक्षर घोषणा भएका छन् । कपिलवस्तु र बाँके पूर्ण साक्षर हुने तयारीमा छन् ।
यहाँ ७५२ वटा स्वास्थ्य संस्था छन । यस प्रदेशको औषत आयु ६७ वर्ष रहेको छ । राष्ट्रिय औषत आयु ६८.८ रहेको छ । पर्यटनको प्रचार सम्भावना यस प्रदेशमा छ । पर्यटनको आकर्षक गन्तव्य लुम्बिनीलाई लिइको छ । जहाँ वार्षिक १३ लाख आन्तरिक तथा बाहय पर्यटहहरू आउने गरेका छन् । प्रदेश नम्बर पाँचमा ६ वटा पहाडी र ६ वटा तराईका जिल्लाहरु मिलेर बनेको प्रदेश हो । यस प्रदेश नवलपरासीको दाउन्नेदेखि बर्दियाको राजापुर र रुकुमको सिस्नेहिमालदेखि रुपन्देहीको समथर भूभाग मर्चवारसम्म पुगेको छ ।
प्रदेश पाँचको बजेट शुक्रबार
प्रदेश नम्बर पाँचले बजेट शुक्रबार आउने भएको छ । पाँच नम्बर प्रदेशको बजेट १ अर्ब २ करोड रूपैयाँ छ । उक्त बजेट मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेलले संसद्मा प्रस्तुत गर्नेछन् । अर्थमन्त्रालयको जिम्मेवारीसमेत मुख्यमन्त्री मातहत रहेकाले बजेट पनि मुख्यमन्त्रीले नै ल्याउन लागेका हुन् । सरकारले ल्याउने बजेट मात्र ३ महिनाका लागि हुनेछ । सरकारले पर्यटन र कृषिबाटै आर्थिक समृद्धि गर्ने बताउँदै आएको छ । जसका लागि धेरै बजेट विनियोजन गर्ने अपेक्षा छ ।
राष्ट्रिय सतर्कता केन्द्रको परिपत्रविपरीत कर्मचारीको कोटामा खानेपानीमन्त्री महिन्द्र राय यादवका छोरा सुनिल अधिकारी यादव विदेश भ्रमणमा गएका छन् । मन्त्री यादवका छोरा सुनिल भारतको उडिसा प्रदेशमा कर्मचारीको कोटामा ...
त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार बाहिरबाट गत साउन २ गते समातिएको झण्डै ६१ केजी सुन तस्करीमा संलग्न विचौलिया जीवन चलाउनेले प्रहरी हिरासतबाट छुट्न ६० लाखको बार्गेनिङ भएको छानबिन समितिलाई बयान दिएका छन् । ३० लाख रुपैय...
यातायात कार्यालयका कर्मचारी र बिचौलियाको मिलेमतोमा ठूलो संख्यामा अवैध लाइसेन्स बाँडिएको प्रकरणमा अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले छानबिन शुरू गरेको छ । लिखित र ट्रायल परीक्षा नै नलिई अवैध ढंगले ठूलो परिमा...
पश्चिम नवलपरासीका एमाले नेता थानप्रसाद गैरेले सरकारी विद्यालयको जग्गा बिक्री गरेको अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले लगाएको छ । उनले सरकारी जग्गा अतिक्रमण गरी बिक्री गरेको भन्दै अख्तियारले छानबिन गरी कारबाही ...
निर्माण व्यवसायी महासंघले खरिद सम्बन्धी कानून परिमार्जनसहितका ९ बुँदे माग राखी आन्दोलन गरेको थियो । २०८० साउन २६ गते प्रधानमन्त्रीस्तरीय निर्णयबमोजिम सार्वजनिक खरिद अनुगमन कार्यालयका सचिवको अध्यक्षतामा गठित कार्यद...
नेपालको संविधान पछिल्लो जनगणनाका आधारमा सबै घरधुरी वा घरबासमा नि:शुल्क उपलब्ध गराउन सर्वोच्च अदालतले दिएको आदेशको पूर्णपाठ सार्वजनिक भएको छ । अधिवक्ता विकास भट्टराईले दिएको रिटमा न्यायाधीशद्वय सुष्मालता माथ...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...