×

NMB BANK
NIC ASIA

केही समय पहिले इमेज टेलिभिजनलाई दिएको एक अन्तर्वार्तामा डा.उपेन्द्र देवकोटाले भनेका थिए– ‘म सामान्य मानिस हुँ, म आफूलाई असाधारण भन्दिन, मान्छेमा हुने सवल र दुर्बल पक्ष भएको, असल र खराव गुणको मिश्रण भएको मान्छे हुँ ।’ आफैंले भनेजस्तै केही कमजोरी थिए होला, तर उनले धेरै नेपालीलाई पुनर्जीवन दिएका छन् । र, नेपालको स्वास्थ्य क्षेत्रमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्‍याएका छन् ।

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

पछिल्ला दुई महिना नेपाली सञ्चारमाध्यममा र सामाजिक सञ्जालमा उपेन्द्र देवकोटाले भरिए । एकाध बाहेक अधिकाशंले उनको स्वास्थ्य लाभको कामना गर्दै सामाजिक सञ्जालमा कामना गरे । राजाको मन्त्रिमण्डलमा सहभागी भएको भनेर कतिपयले उनीप्रति तुच्छ टिप्पणी गरेको देखियो । कतिपयले उपेन्द्रले धनीको मात्र उपचार गरे भन्ने खालका टिप्पणी गरेको देखियो सुनियो । तर त्यति धेरै मानिसलाई दिएको पुनर्जीवनका अगाडि पैसा गौण कुरा भयो । उसो त न्युरो सर्जरी आफैंमा महंगो उपचार हो ।


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

गएको बैशाख २३ गते गते म लगायत तीनजना डा. उपेन्द्रको स्वास्थ्यस्थिति बुझ्न न्युरो अस्पताल पुगेका थियौ । उपेन्द्रलाई भेटनुपूर्व हामी उनलाई राखिएको कोठा बाहिर उभियौं । भित्र एकजना शुभेच्छुक डाँको छाडेर रोइरहेको सुनिथ्यो । बुझ्दै जाँदा उनी नेपाल सरकारका कर्मचारी रहेछन्, उपेन्द्रबाट पुनर्जीवन  पाएका, प्रेमराज जोशी । पशुपतिको चन्दन लिएर उपेन्द्रलाई भेट्न पुगेका नेपाल सरकारको सहसचिव स्तरका ती कर्मचारीलाई डा. देवकोटाले भने– ‘तपाईहरूको कामनाले मलाई निको हुन्छ !’


Advertisment
Nabil box
Kumari

केहीबेरमा हामी डा. देवकोटालाई भेट्न पुग्यौ । त्यो अवस्थामा पनि उनी हँसिलो अनुहारमा थिए । ‘कति गरौला भन्ने थियो, यस्तै भयो ध्रुबजी’ लोकान्तर डटकमका अध्यक्ष वरिष्ठ पत्रकार ध्रुबहरि अधिकारी देखेपछि देवकोटाले भने । उनले आफ्नो जीवनका केही अनुभवहरु भावी पुस्ताका लागि छाडौं भनेर छिटो स्वदेश फर्केको बताए । 

Vianet communication
Laxmi Bank

‘उहाँ त एउटा इन्टिच्यूसन नै हो, मैले नेपाल फर्के लगत्तै तपाईलाई खोजेको थिए’ ध्रुबहरि दाईसँग उपेन्द्रले भनेका अन्तिम शब्द यिनै थिए । करीब ५ मिनेट जति सामान्य भलाकुसारी भएपछि हामी (ध्रुबहरि अधिकारी, बिमल गौतम र म) फर्कियौं । ध्रुबहरि दाइसँग डा. देवकोटाको पुरानो सम्बन्ध थियो । उपेन्द्रले आफूलाई अलि विसेक भएपछि कुरा गर्न बोलाउँछु भनेका थिए, तर त्यो संयोग जुरेन ।

उपेन्द्रलाई भेटेर फर्कदा अस्पतालको परिसरमा जोशीका आँसु थामिएका थिएनन् । चितवनको भरतपुर महानगरपालिकाको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत जोशी उपेन्द्रलाई भेट्न आएका थिए । हामीले उनीसँग कुरा गर्यौ । उपेन्द्रलाई भगवान मान्ने उनी हामीहरुसँगको कुराकानीमा पनि रोए । जोशीजस्ता कयौलाई डा.देवकोटाले पुनर्जीवन दिएका थिए । 

गएको जेठ २५ गते राति उपेन्द्र देवकोटाको निधन भएको अफवाह सामाजिक सञ्जालमा फैलियो । सामाजिक सञ्जालमा उनलाई श्रद्धाञ्जलि दिने प्रतिष्पर्धा चल्यो । उसो त नेपालमा ज्यूँदो व्यक्तिलाई श्रद्धान्जली लेख्ने हतारो एउटा रोगको रुपमा विकसित हुँदैछ । अमर गुरुङदेखि राष्ट्रकवि माधव घिमिरेसम्म यसको शिकार बनेका थिए । ज्यूँदो मानिसलाई श्रद्धाञ्जलि दिएर ‘रिप’ लेख्न के हतारो होला ?

अफवाह फैलिएको भोलिपल्ट लोकान्तरमा स्वास्थ्यको रिर्पोटिङ गर्ने रिता लम्साल र फोटो पत्रकार गगन अर्याल सूर्योदय अगाडि नै न्युरो अस्पताल पुगेका थिए । डा. देवकोटालाई ह्वीलचेयरमा राखेर अस्पताल परिसरमा ल्याएको एक्सक्लुसिभ तस्वीर पहिलो पटक लोकान्तरमा सार्वजनिक भएपछि त्यो अफवाह गलत सावित भयो । उपेन्द्रका छोरीहरुले रोक्दा-रोक्दै पनि गगनले त्यो फोटो लिन भ्याइहाले । उपेन्द्रको स्वास्थ्य अवस्थाका कारण धेरैलाई उनी धेरै समय संसारमा रहने छैनन् भन्ने अनुमान गर्न गाह्रो भने थिएन ।

०००

जन्मपछि मृत्यु शाश्वत हो । उपेन्द्र बितेर गए । उपेन्द्र अल्पायुमै बिते । उनको आवश्यकता देशलाई अरु जरुरी थियो । आफ्नो जीवनमा उनले हजारौलाई पुनर्जीवन दिए । प्राण त्याग्दा पनि उनले आम नेपालीलाई केही सन्देश दिएका छन् ।

जीवनको उत्तरार्धमा डा. देवकोटाले जन्मघर गोरखा जाने इच्छा देखाए । नाकमा अक्सिजनको पाइप लगाएर भएपनि उनी हेलिकप्टरमा केही मिनेटका लागि गोरखास्थित जन्मघरमा गए । घर नजिकै सिस्नेको पानी पिए । सिस्नेको पानी पिउँदा खुसीको भाव व्यक्त गरे । यसमा धेरै ठूलो अर्थ लुकेको छ । 

विश्वव्यापीकरणको प्रभाव, नेपालभित्र पनि शहरीकरणको प्रभावका कारण प्रतिष्ठित र उच्च ओहोदामा पुगेका व्यक्तिले आफ्नो जन्मघरलाई उजाड बनाएका छन् । विदेशमा गएर पीआर लिनुलाई ठूलो सफलता मान्ने नेपाली समाजमा गलत संस्कार झांँगिदै छ । आर्थिक रुपमा विपन्न र पहुँच नभएका मात्र गाउँमा बस्ने हो भन्ने गलत संस्कार र सोचाइले जरो गाडेका कारण गाउँवस्ती उजाडिन थालेका छन् । डिभीपिआरको चक्करका कारण विदेशमा दोस्रो दर्जाको नागरिक बन्न राजी बन्नेको कमी छैन । विश्वका जुनसुकै देशमा प्रतिष्ठा साथ बस्ने हैसियत भएपनि देवकोटाले स्वदेशी माटोलाई नै रोजे ।

आफ्नो थातथलोलाई बिर्सेर आफूलाई भुइफुट्टा शहरीया भन्नमा रमाउनेहरुलाई उपेन्द्रले ज्यादै ठूलो सन्देश छाडेका छन् । जतिसुकै सम्पन्न र सुखसयल भएपनि अन्तिममा आफू जन्मे हुर्केको माटो नै चन्दन हो भन्ने उपेन्द्रको सन्देश धेरै दूरगामी छ । उपेन्द्रको यो सन्देशले चेतनशील जो कोहीलाई आफ्नो गाउँ ठाउँको विकास गर्नुपर्छ भन्ने चेत खुलेको छ । स्मरणीय छ, उपेन्द्रले समय-समयमा गाउँमा स्वास्थ्य शिविर सञ्चालन गर्ने गरेका थिए । 
जटिल रोगसँग लड्न सकेनन्, उपेन्द्र यो संसारबाट बिदा भए । संसारबाट बिदा भएर जाँदा पनि उनले देशप्रेम छाडेनन् । धेरैले याद गरेको हुनुपर्छ, श्रद्धाञ्जलिका लागि राखिएको उनको शीरमा ढाका टोपी थियो । शरीरमा दौरा सुरुवाल लगाइएको थियो । नेपाली मौलिकता बोकेको ढाका टोपीप्रति उनको प्रगाढ प्रेम र आस्था साँच्चिकै प्रशंसायोग्य छ । ढाका टोपी र दौरा शुरुवाल कसैका लागि ‘महेन्द्रीय राष्ट्रवाद’ जस्तो लाग्न सक्छ, तर उनीहरुले ढिलो चाडो बुझ्ने नै छन् । 

उपेन्द्रले मृत्युपछि पनि दिएको अर्को महत्त्वपूर्ण सन्देश, उनको काजकिरीया पनि हो । पछिल्ला वर्षहरुमा छोरीहरु मलामी जाने चलन विस्तारै बढ्दै गएको छ । त्यो चेतना अत्यन्त सुस्त गतिमा फैलिरहेको छ । त्यसैले पनि आधुनिक र शिक्षित भनिएका नेपालीसमेत अहिलेको समयमा पनि छोराकै रहर गर्छन् । छोरा पाउने नाममा भ्रुण हत्या गर्ने प्रचलन डरलाग्दो ढंगले बढेको छ । त्यसैको मापक हो, शहरी क्षेत्रमा झुण्डाइएका सुरक्षित गर्भपतनका होडिङ बोर्ड । सम्पन्नतामा हुर्केका उपेन्द्रका छोरीहरुले बुबाको शव बोकेको दृष्यले छोराको रहर गरेर गर्भपतन गराउनेहरुलाई पश्चाताप भएको हुनुपर्छ । छोरीहरु पनि मलामी हुन्छन् भन्ने चेतना उनीहरुले दिएका छन् । 

उपेन्द्रले मृत्युपूर्व आफ्नो काजकिरीया ७ दिनमा टुंगाउन भने । यो सामाजिक सुधारको पक्षमा अर्को महत्त्वपूर्ण काम हो । मृत्यु संस्कार १३ दिन नै कायम राख्ने र ३ दिनमा झार्नुपर्ने भन्नेमा बहस भइरहेको छ । उपेन्द्रले दिएको विकल्प धेरैका लागि मध्यमार्गी विकल्प हुन सक्छ । र, उपेन्द्रले आफ्नो शव विद्युतीय शवदाह गृहमा जलाउन लगाए । अहिले पनि विद्युतीय शवदाह गृहभन्दा पशुपति आर्यघाटमा परम्परागत रुपमा दाउराबाटै शव जलाउने गरेको देखिन्छ । उपेन्द्रजस्ता नाम चलेका व्यक्तिको शव विद्युतीय शवदाह गृहमा जलाउँदा आम सर्वसाधारणमा विद्युतीय शवदाह गृहमा शव जलाउन उत्प्रेरित गर्न सक्छ । यो पनि उनले दिएको सन्देश हो ।

२०७० चैत १९ गते इमेज टिभीमा प्रशारण भएको र युट्युवमा हेर्न सकिने अन्तर्वार्तामा देवकोटाले त्यो बेलासम्म झण्डै १२ लाख नेपालीको उपचार गरेको बताएका छन् । ‘मैले उपचार गरेका बिरामीमध्ये धेरै बिरामीको खुट्टा छोएको छु’ उनले भनेका थिए । शाही सरकारमा स्वास्थ्य मन्त्री बनेको समयमा उपेन्द्रले स्वास्थ्य बीमाको अवधारणा ल्याएको भनेर उनका साथी रामकुमार श्रेष्ठले लेखेका छन् । स्वास्थ्य मन्त्री रहेको समयमा पनि उनी शल्यक्रियाका लागि समय निकाल्थे ।

स्वयं उपेन्द्रले भनेजस्तै उनका केही कमजोरी थिए होलान्, तर उनले दिएको योगदानसामु ती गौण हुन् । बैकुण्ठ बास होस् प्रिय डाक्टर देवकोटा । 

यो पनि पढ्नुहोस् 

संसार छाडेका डा. देवकोटाको शिरमा देशको माया !
सामाजिक क्षेत्रमा सँगै काम गरेका व्यक्तिको सम्झनामा डा. देवकोटा : थियो माटोप्रति अगाध प्रेम
डा. उपेन्द्रको उपचारबाट पुनर्जीवन पाएका जोशीले भक्कानिंदै भने, ‘भगवान् चमत्कार भैदेओस्’
 

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
फागुन २६, २०८०

पोखराका अशोक खड्काको पारिवारिक वातावरण सानैदेखि उद्यमशीलताको थियो । उनका बुवा सधैं एकै सुझाव दिइरहन्थे– नेपालमै केही गर्नुपर्छ । उनको बालमस्तिष्कमा त्यही छाप पर्यो । विदेश जाने सोच कहिल्यै बनाएनन् । नेप...

फागुन ५, २०८०

श्रीमान्–श्रीमती नैं शाखा अधिकृत, त्यो पनि एकसाथ । यस्तो सुखद संयोग सरकारी सेवामा प्रवेश गर्न चाहनेमध्ये कमैलाई मात्र जुर्ने गर्छ । तर, गुल्मीको धुर्कोट गाउँपालिका वडा नम्बर–६ का सुरेन्द्र पाण्डे र रमित...

माघ २०, २०८०

नृत्यका पारखीहरूका लागि लुम्बिनी प्रदेशमा लोकप्रिय नाम हो किशोर थापा । रुपन्देहीका किशोरको परिचय खाली नृत्यकार (डान्सर)मा मात्र सीमित छैन । उनी नृत्य निर्देशक, गायक, मोडल र फूटबल खेलाडीको रूपमा समेत उत्तिकै च...

कात्तिक १९, २०८०

समय : आइतवार बिहान ७ बजे  स्थान : नलगाड नगरपालिका, १ चिउरी, जाजरकोट (भूकम्पले सबैभन्दा धेरै क्षति पुर्‍याएको ठाउँ)  ‘मेरी आमालाई किन यस्तो भयो ? मलाई पनि बाँच्न मन छैन,...

कात्तिक २५, २०८०

बुटवलका कुलचन्द्र पाण्डे सफल पर्यटन व्यवसायी हुन् । कुनै समय भारतको एउटा कम्पनीमा काम गरेका पाण्डे अहिले रूपन्देहीमा ‘एसियन ब्राण्ड’ चम्काउने ‘टुरिजम’ उद्यमीका रूपमा चिनिन्छन् । तीन दशकअघि...

माघ ५, २०८०

मनीषा जीसीको वास्तविक नाम विष्णु घर्ती क्षेत्री हो । गुल्मीको धुर्कोट गाउँपालिका– ३ हाडहाडेकी विष्णुलाई धेरैले मनीषा भनेर चिन्छन् । उनै मनीषा लोक सेवा आयोगले लिएका पाँचवटा परीक्षामा एकसाथ नाम निकालेर अह...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x