मंसिर २९, २०७५
जीवनमा हरेकका अनेक रंगीन सपना हुन्छन् । ती सपना साकार पार्ने अनेकौं जुक्ति र गोरेटा हुन्छन् । नेपालीको हकमा ती रंगीन सपना सजाउने पहिलो जुक्ति र मार्ग भनेकै जहाजको यात्रा हो । जहाजी यात्राले मात्र हाम्रा आर्थिक,...
कजाखस्तान- अजरबैजान, इरान, कजाखस्तान, रसिया र तुर्कमेनिस्तानका नेताहरु क्यास्पियन सागरका विषयमा लामो समयदेखि रहेको विवाद सुल्झाउने गरी तयार पारिएको एक सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्न कजाखस्तानको तटीय सहर आक्टुमा भेला भएका छन् ।
सोभियत सङ्घ विघटन भएपछि सीमाको कानुनी वैधताका विषयमा दुई दशकभन्दा बढी समयदेखि रहेका पाँच विवाद यहाँ दिइएको छ ।
–विशाल भित्री सागर
क्यास्पियन सागर विश्वमै जमिनले घेरेको सबैभन्दा ठूलो जलक्षेत्र हो । करिब ७०,००० क्युबिक किलोमिटर पानी रहेको यो क्यास्पियन सागर उत्तर तथा बाल्टिक सागरभन्दा दुई गुना ठूलो छ । यस क्षेत्रका मुलुकहरुबीच क्यास्पियन सागर हो वा सरोवर हो भन्नेमा लामो विवाद छ, जसका कारण कानुनी विवाद खडा हुने गरेको छ ।
यो सागरबाट कुनै पनि नदी सुरु हुँदैनन् र यसलाई जमिनले घेरेको छ । त्यहीकारण यो सरोवर वा तालको रुपमा रहेको मान्न सकिन्छ । नयाँ मस्यौदा सम्झौतामा यसलाई सागर नै भनी परिभाषित गरिएको छ र रसियाले आफूसँग विशेष कानुनी हैसियत रहेको भनिरहेको छ ।
–ऊर्जाको भण्डार
क्यास्पियन सागरमाथि सबैको आँखा गाडिनुको अर्को प्रमुख कारण यहाँ रहेको अथाह ऊर्जा हो ।
अमेरिकी ऊर्जा सूचना प्रशासनको सन् २०१२ को पछिल्लो अनुमान अनुसार, यहाँ ४८ अर्ब ब्यारेल तेल र २९२ खर्ब क्युबिक फिट प्राकृतिक ग्यास छ । यो अथाह इन्धन क्यस्पियन सागर र त्यस वरपरको जमिनभित्र छ ।
क्यास्पियनको सबैभन्दा ठूलो तेल खानी, कजाखस्तानको काशागान,सँग १३ अर्ब ब्यारेल खनिज तेलको भण्डार छ । सन् २००० मा पत्ता लागेको यस भण्डारण यो देशकै आजसम्म पत्ता लागेको सबैभन्दा ठूलो तेल र ग्यास भण्डार हो ।
पानीभित्रको सतहबाट इन्धन उत्खनन् गर्नु र त्यसलाई बजारसम्म पु¥याउनु त्यति सहज छैन, र काशागान परियोजनाले समयमै उत्खनन गर्न नसक्दा “भिल्लको देशमा मणी” झैं सावित भएको छ ।
–सर्वाधिक महङ्गा माछा
क्यास्पियन सागरमा विश्वमै सबैभन्दा महङ्गा र स्वादिला माछाको भण्डार नै छ । यी माछाका भूरा सागरको दक्षिणतर्फ पाइन्छन् । तर वातावरणविदहरुले यहाँ अत्यधिक माछा मार्ने गर्दा माछाको प्रजाति नै नष्ट हुने खतरा औंल्याउन थालेका छन् । अबको सम्झौताले यी माछाको संरक्षणमा ठोस काम हुने उनीहरुको भनाइ छ ।
गिनिज वल्र्ड रेकर्डका अनुसार, इरानतर्फ यी माछाको मूल्य प्रति किलो २५,००० अमेरिकी डलरसम्म हुने गरेको छ ।
–सागरको तटीय व्यवस्थापन
क्यास्पियन सागरको वरिपरिको अव्यवस्थित परिस्थितिले पर्यटकलाई सबै मुलुकले आकर्षित गर्न सकेका छैनन् । केबल तुर्कमेनिस्तान र अजरबैजानका स्थानीयले मात्र तटीय लाभ लिइरहेका छन् । यी दुई मुलुकले क्यास्पियन पर्यटनका लागि लगानी बढाएका छन्, र यो स्थानीय तहमा मात्र केन्द्रित छ ।
तथापि, पौडी खेल्न तटीय इलाकाहरु कतिसम्म सुरक्षित गर्न सकिएला ? सागरको वरिपरिका धेरै ठाउँ प्रदूषित छन् र औद्योगिक प्रदूषण पनि बढ्दो छ । हालैका वर्षहरुमा, अजरबैजान र रसियाको डागेस्तान क्षेत्रका अधिकारीहरुले कतिपय बिचहरु पौडी खेल्न असुरक्षित रहेको घोषणा गरेका छन् ।
–नारनियासँगको सम्पर्क
बेलायती लेखक सी.एस. लेविसले बालबालिकाका लागि लेखिएको लोकप्रिय पुस्तक “क्रोनिकल्स अफ नारनिया”मा नाविक राजकुमार क्यास्पियनलाई एक पात्रका रुपमा उभ्याएका छन्, तर यसको सम्बन्ध प्रामाणिक भने छैन । तर पुस्तकले यस क्षेत्रका धेरै भाषा र संस्कृतिलाई जोडेको पाइन्छ ।
जीवनमा हरेकका अनेक रंगीन सपना हुन्छन् । ती सपना साकार पार्ने अनेकौं जुक्ति र गोरेटा हुन्छन् । नेपालीको हकमा ती रंगीन सपना सजाउने पहिलो जुक्ति र मार्ग भनेकै जहाजको यात्रा हो । जहाजी यात्राले मात्र हाम्रा आर्थिक,...
काठमाडौं — चीनमा राखिएका साइनबोर्डहरूमा अंग्रेजीको गलत अनुवादमा सुधार ल्याउनका लागि बेइजिङमा ठूलो अभियान चलाइएको छ । अनुवादमा गल्ती पनि निकै हाँसउठ्ने खालका हुने गरेका छन् । जस्तै, ट्वाइलेटक...
कही दिन यताको शंका आशंकाबीच उत्तर कोरियाका शासक किम जोन उन चीनको भ्रमणमा गएको पुष्टि भएको छ । चीन र उत्तर कोरिया दुवैले यो कुरालाई पुष्टि गरिसकेका छन् । सनु २०११ पछि नेतृत्वमा आएका किमको...
काठमाडौं — अमेरिकाको उत्तरी क्यारोलाइना पुगेको फ्लोरेन्स आँधीले गर्दा परेको भारी वर्षाका कारण सर्प र गोही बगेर शहर पसेका छन् । एक चिडियाखानाले ३८ वटा सर्प हराएको भन्दै मानिसहरूलाई सचेत रहन सल्ल...
भारत- भारतीय लोकसभा निर्वाचनको मिति घोषणा भएको छ । बीबीसी हिन्दीका अनुसार भारतीय लोकसभाको निर्वाचनको सात चरणमा हुने भएको छ । लोकसभा निर्वाचन ११ अप्रिलबाट शुरू भएर १९ मे सम्पन्न हुने भारतीय सञ्च...
दोहा– खाडी क्षेत्रका छिमेकीबाट नाकाबन्धी खेपिरहेको इन्धनमा धनी राष्ट्र कतारले आगामी पाँच बर्षमा अमेरिकी उर्जा क्षेत्रमा २० अर्ब अमेरिकी डलरभन्दा बढी लगानी गर्ने बताएको छ । दोहामा भएको दुई दिन लाम...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...