मंसिर १४, २०८०
काठमाडौं- खान–पिनमा शौकीन व्यक्तिलाई कुनै विशेष खाद्य पदार्थको लाभ तथा हानीबारे जानकारी हुँदैन । उनीहरुलाई त्यो कुराले फरक पनि पर्दैन । किनकी त्यस्ता व्यक्तिलाई जुन खानेकुराको स्वाद मनपर्यो, त्यसलाई नखाइ ...
काठमाडौं –काठमाडौंकी एक किशोरीको शरीरमा १३ वर्षको उमेरमा सेतो दाग देखियो ।
शुरुमा उनले ढाडमा देखिएको त्यो दागलाई वास्ता गरिनन् । विस्तारै शरीरका अन्य भाग र अनुहारमा समेत सेतो दाग देखिन थाल्यो । त्यसपछि उनलाई चिन्ता लाग्न थाल्यो ।
‘पहिला त मैले वास्ता नै गरिनँ । पछि अनुहारमा पनि सेतो दाग देखियो । स्कूलमा साथीहरूले के भयो अनुहारमा भनेर सोध्न थाले,’ नाम नबताउने शर्तमा उनले लोकान्तरसँग भनिन्, ‘मलाई साथीहरूको प्रश्नले दिक्क बनाउन थाल्यो । यो दाग बढ्यो भने कस्तो कुरूप हुन्छ होला भनेर चिन्ता लाग्यो ।’
आफ्नो शरीरमा आएको सेतो दाग र सबैको प्रश्नले उनलाई दिक्क बनाएको थियो । उनले चिकित्सकलाई देखाइन् । चिकित्सकले सेतो दुबी आएको र यसले शरीरलाई कुनै असर नगर्ने बताएपछि उनले औषधि उपचार भने गरिनन् । तर उनको शरीरमा सेतो दाग फैलिँदै गयो । आफ्नो शरीरमा भएको सेतो दागको धब्बाले उनलाई आफू कुरूप भएको आभाष हुन थालेपछि फेरि औषधि उपचार गर्न थालिन् ।
औषधि खान थालेपछि शरीरमा दाग फैलिन त रोकियो, तर पहिला आएको दाग भने निको भएन । आफ्नो शरीरमा भएको दाग हटाउन उनले दुई वर्षआगाडि धूलिखेल अस्पतालका छालारोग तथा सौन्दर्य विशेषज्ञ डा. धर्मेन्द्र कर्णलाई भेटिन् । डा. कर्णको सल्लाहअनुसार उनले विगत पाँच महिना अघिदेखि फोटो थेरापी गराउँदै आएकी छन् ।
उनको अनुहारमा भएको सेतो दाग निको भइसकेको छ । ‘मलाई त अनुहारको दागले साथीहरूसँग घुुलमिल हुन पनि असहज भइसकेको थियो, फोटो थेरापी गर्न थालेपछि निको हुँदै गयो, अहिले खुसी छु,’ उनले हाँस्दै भनिन्, ‘अब त साथीहरूको के भयो भन्ने प्रश्नको हैरानी पनि खेप्नु पर्दैन ।’
यी युवतीजस्तै शरीरमा सेतो दाग भएर चिन्ता गर्ने युवतीहरू धेरै छन् । युवतीहरू मात्रै होइन युवादेखि बयस्कहरूमा पनि शरीरमा आउने सेतो दागले हीनताबोध गर्ने गरेका छन् ।
नेपालको जनसंख्याको करीब १० प्रतिशत मानिसमा सेतो दुबीको समस्या रहेको धुलिखेल अस्पतालका छाला तथा सौन्दर्य विशेषज्ञ डा. धर्मेन्द्र कर्णले लोकान्तरलाई बताए । उनका अनुसार सेतो दुबी फैलिने र नफैलिने गरी दुबई प्रकारका हुन्छन् । फैलिने सेतो दुबी शरीरको कुनै भागबाट शुरु भई विस्तारै शरीरभरि नै फैलन्छ भने, नफैली सेतो दुबी शरीरको कुनै भागमा मात्रै हुने गर्छ ।
यस कारण आउँछ सेतो दाग
छाला रोग तथा सौन्दर्य रोग विशेषज्ञ डा. कर्णका अनुसार शरीरमा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढी भएमा शरीरमा सेतो दाग आउने गर्छ । कसैमा वंशाणुगत गुणका कारण सेतो दुबी आउने गर्छ भने कसैलाई बढी डर, तनावमा रहने मानिसमा सेतो दुबी आउने डा. कर्ण बताए । सोता दुबी रोग नभए पनि मानिसहरूले सुन्दरतामा कमी महसुस गरी उपचार गराउने गरेको उनले बताए ।
‘सेतो दाग कुनै रोग होइन । यसले शरीरमा कुनै असर गर्दैन । उपचार गर्नैपर्छ भन्ने छैन्,’ डा. कर्णले भने, ‘तर शरीरमा आएको दागकै कारण हीनताबोध महसुस हुन्छ । आत्मश्विासमा कमी आउँछ भने दाग हटाउन समयमा नै उपचार गर्नुपर्छ ।’
यसरी गरिन्छ सेतो दुबीको उपचार
सेतो दुबीको उपचार सामान्यतया तीन किसिमले गरिन्छ । औषधि सेवन, फोटो थेरापी र अप्रेसन बाट सेतो दुबीको उपचार हुने गरेको डा. कर्णको भनाइ छ ।
औषधिको प्रयोग
सेतो दुबीको उपचारका लागि खाने र दागमा लगाउने औषधि हुन्छ । सेतो दागलाई निको पार्न दाग नभेटिएसम्म औषधि सेवन गर्नुपर्छ ।
सेतो दागको उपचारका लागि चिकित्सकले अनुमति दिएको औषधि सेवन गरी, औषधि खाएको दुई घण्टापछि घाममा बस्नुपर्ने हुन्छ । औषधि सेवनले दुई महिनादेखि चार महिनासम्ममा दाग हराउन थाल्ने र विस्तारै निको हुँदै जाने डा. कर्णको भनाइ छ । उनले भने, ‘सेतो दुबीको उपचार जति छिटो गर्यो, उति छिटो निको हुन्छ । जति कम उमेर भयो, त्यति छिटो निको हुने गर्छ ।’
अनुहार, ढाड, छाती, पेट, कम्मरमा भएको सेतो दाग छिटो निको हुने र हत्केला र पैतालामा भएको दाग निको हुन समय लाग्ने उनले बताए ।
फोटो थेरापी
फोटो थेरापी भनेको अत्याधुनिक प्रविधिको प्रयोगबाट प्रकाशको किरणद्वारा उपचार गर्ने विधि हो ।
फोटो थेरापीमा कृतिम सूर्यको किरण वैज्ञानिक तरिकाबाट उत्पन्न गराई सेतो दाग भएकाहरूको शरीरमा प्रयोग गरिन्छ । फोटो थेरापीले छालाको प्रतिरोधात्मक क्षमतालाई नियन्त्रण गरी शरीरको दाग मेटाउन सहयोग पुर्याउँछ ।
फोटो थेरापी गराउँदा शुरुमा हप्तामा ३ पटकदेखि क्रमशः दुईपटक गरिन्छ । दाग हराउँदै गएपछि हप्तामा एकपटक मात्रै प्रयोग गरिने र किनो भएपछि गर्नु पर्दैन ।
सेतो दुबीको उपचार औषधि सेवनबाट नभएमा फोटो थेरापीबाट गर्न सकिने डा. कर्णले बताए । फोटो थेरापी गर्न सहज हुने भएकाले मानिसहरूमा यसको प्रयोग गर्न चाहने मानिस बढी रहेको उनको भनाइ छ ।
काठमाडौं- खान–पिनमा शौकीन व्यक्तिलाई कुनै विशेष खाद्य पदार्थको लाभ तथा हानीबारे जानकारी हुँदैन । उनीहरुलाई त्यो कुराले फरक पनि पर्दैन । किनकी त्यस्ता व्यक्तिलाई जुन खानेकुराको स्वाद मनपर्यो, त्यसलाई नखाइ ...
काठमाडौं –छिट्टै उर्जा प्रदान गर्ने फलको रुपमा चिनिने केराले तपाईलाई स्वस्थ्य मात्रै राख्दैन, केही जटिल प्रकारका रोगबाट पनि बचाउँछ । पूर्ण रुपमा पाकेको केराले तपाईको शरीरलाई धेरै प्रकारका र...
कानेगुजीलाई बेवास्ता नगर्नुस् । यसले एमआरआई र एक्सरे नगरिकनै तपाईंको स्वास्थ्य समस्याका बारेमा बताइदिन्छ । १ तपाईंको कानेगुजीले गर्दा कान असाध्यै चिलाउँछ र तपाईं कान कन्याइरहनुहुन्छ भने तपाईंमा संक्रमण ...
काठमाडौं- आलु भान्सामा अनिवार्य रुपमा पाइने परिकार हो । आलु, अन्य सागसव्जी, तरकारीमा मिसाएर मात्र नभइ तरकारी बनाएर उसीनेर तारेर आदी विभिन्न तरिकारले पकाउन सकिन्छ । विश्वभर नै आलुको बढी प्रयोग हुने ...
काठमाडौं— भुइँमा बस्न छोडेको कति वर्ष भयो ? बस्न र खाना खान पनि तपाईं कुर्सीकै प्रयोग गर्नुहुन्छ, हैन त ? अब भुइँमा सुत्नुभएको छ भनी प्रश्न सोध्दा तपाईं हाँस्नुहुन्छ होला । पहिला हाम्रा पूर्खाहरू भुइँमा ...
मुख शरीरको महत्वपूर्ण अंग हो । खान, बोल्न र हाँस्नमा मुखको विशेष भूमिका हुन्छ । त्यसैले मुखको सरसफाइमा कुनै लापरबाही गर्नुहुँदैन । मुखको सफाइ नगर्दा गन्ध आउने मात्रै होइन, दाँत र गिजामा विभिन्न रोग निम्तिन पनि...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...