काठमाडौं — भारतीय क्रिकेट टीमका कप्तान विराट कोहलीले भेगन आहार लिन शुरू गरेका छन् । अर्थात् उनले अब माछामासु, अण्डा, दूध, मह लगायतका खानेकुरा खाने छैनन् । 

प्रख्यात टेनिस खेलाडी सेरेना विलियम्स पनि गर्भवती भएपछि आहारमा परिवर्तन गर्दै भेगन बनेकी छन् । 

त्यस्तै विश्वप्रसिद्ध फूटबल खेलाडी लियोनेल मेस्सी पनि गेम सीजनका बेलामा भेगन बनेका छन् । 

आखिर खेलाडीहरू धमाधम किन भेगन बनिरहेका छन् त ? खेलाडीहरूको आहारकी विशेषज्ञ दीक्षा छाबडा भेगन आहार दुई तरिकाले लिन सकिने बताउँछिन् ः फलाहार र मधुरो आगोमा पकाइएका तरकारी खाने वा गहुँ, मकै,
दाल जस्ता अन्न खाने र उच्च फ्याटयुक्त एभोकाडो खाने । यी दुई तरिकाको मिश्रण पनि हुन सक्छ । 

भेगन आहार लिँदा खेलाडीहरूको चोटपटक छिटो ठीक हुने भएकाले यसको चलन बढेको हो । 

छाबडाका अनुसार, भेगन आहारले शरीरलाई विषाक्त तत्त्वबाट मुक्त गर्छ । यस्तोमा चोटग्रस्त खेलाडीले एन्टीअक्सिडेन्ट र भिटामिन लिनुपर्ने हुन्छ । त्यस्ता खानेकुराले घाउ सुन्निन दिँदैनन् र शरीरलाई विषरहित बनाउँछन् । 

चोट लागेको बेलामा उच्च चिनी भएको खानेकुरा र रातो मासु खाँदा शरीरलाई धेरै नै हानि पुग्छ । 

भेगन आहारमा भिटामिनका साथसाथै फाइबरको मात्रा अधिक हुन्छ र यो मोटोपन कम गर्न सहायक हुन्छ । फाइबरयुक्त खानेकुराले पेट पनि भरिएको अनुभव हुन्छ र आवश्यकताभन्दा बढी खानेकुरा खाइँदैन । 

तर जनावरबाट उत्पादित पदार्थ नखाँदा प्रोटीनको खुराकको कमी हुन पुग्छ । खेलमा प्रोटीन सेवन अति नै जरूरी हुन्छ । यसको भरपाइ कसरी गर्ने त ? 

पोषणविद् तथा स्वास्थ्य प्रशिक्षक अवनि कौलका अनुसार, खेलअनुरूप तथा शरीरअनुरूप खुराक आवश्यक हुन्छ । 

तौल उठाउने वा बडीबिल्डरका लागि प्रोटीन अत्यन्त आवश्यक हुन्छ । दौडमा भाग लिने खेलाडीका लागि भने तागतका साथसाथै ऊर्जाको पनि आवश्यकता हुन्छ । त्यो कुरा कार्बोहाइड्रेटयुक्त आहारबाट पूरा हुन्छ । 

त्यसको पूर्तिका लागि सही मात्रामा प्रोटीन, कार्बोहाइड्रेट खान जरूरी हुन्छ । 

भेगन आहारले ब्लड सुगर लेभल र कोलेस्ट्रोल लेभल कम हुन्छ र मधुमेह लाग्ने सम्भावना बन्छ । त्यसैले भेगन आहारमा प्रोटीनयुक्त खानेकुरा पनि पार्नु अति नै जरूरी हुन्छ । 

भेगन आहारमा प्रोटीनको कमी पूरा गर्नका लागि दाल, सोयाबीन, चना, काउली, किनोआ लगायतका खानेकुरा खानुपर्छ । 

भेगन आहारमा फाइटोकेमिकल पनि हुन्छन् र तिनले क्यान्सर जस्ता रोगलाई प्रतिरोध गर्छन् । 

वातावरणमा कुनै नोक्सानी नगर्ने हुनाले पनि धेरै मानिसले अचेल भेगन आहार अपनाउने गरेको कौल बताउँछिन् । 

पोषणविद् तथा मेटाबोलिक सन्तुलन प्रशिक्षक हर्षिता दिलावरीका अनुसार, भेगन आहारमा माइक्रोन्युट्रिएन्ट्सको आवश्यकता पूरा गर्नका लागि अतिरिक्त भिटामिनका गोली सेवन गर्नुपर्ने हुन्छ । 

त्यसो त भेगन आहारमा फाइटोकेमिकल्स पनि हुन्छन् तर भिटामिन बी१२ चाहिँ जनावरबाट उत्पादित पदार्थमा सजिलै पाइन्छन् र तिनको सेवन जरूरी हुन्छ । 

त्यसैले भेगन आहारमा दलहन, अन्न र सोयाबीन जरूरी हुन्छ । एक खेलाडीका लागि प्रोटीन, कार्बोहाइड्रेट, भिटामिन डी र फ्याट्टी एसिड अत्यन्तै जरूरी हुन्छ ।

बीबीसी हिन्दीबाट