काठमाडौं - राष्ट्रपतिले महंगो गाडी चढ्ने तयारी गरेको विरोधमा प्रतिकात्मक रूपमा बनाएको खेलौना गाडी बुझाउन राष्ट्रपति कार्यालयमा जान लागेका केही युवा र खेलौनाको फोटो खिचेको आरोपमा तीन घण्टा प्रहरी हिरासतमा बसेकी फोटो पत्रकार वर्षा शाहका बारेमा प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार कुन्दन अर्यालले विवादास्पद् अभिव्यक्ति दिए ।

शुक्रवार बिहान अर्यालले ट्वीट गर्दै भनेका थिए, ‘अफवाह नफैलाऔं । समय नै नलिई राष्ट्रपति कार्यालमा ज्ञापनपत्र बुझाएरै छाडने ढिपी गर्नेलाई अरु देशमा के गरिन्छ? कानुनवमोजिम तोकिएको निषेधित क्षेत्रमा खेलौना कार राखेर तस्वीर उतार्ने छविकारलाई सुरक्षाकर्मीले सलाम गर्दैनन्, सोधखोज गर्न केहीबेर रोक्छन् ।’

अफवाह नफैलाऔं। समय नै नलिइ राष्ट्रपति कार्यालमा ज्ञापनपत्र बुझाएरै छाडने ढिपी गर्नेलाई अरु देशमा के गरिन्छ?कानुनवमोजिम तोकिएको निषेधित क्षेत्रमा खेलौना कार राखेर तस्वीर उतार्ने छविकारलाई सुरक्षाकर्मीले सलाम गर्दैनन, सोधखोज गर्न केहीबेर रोक्छन।# responsible journalism

---

Advertisment

— Kundan Aryal (@TheRealKalamchi) December 14, 2018

उनको यो अभिव्यक्तिलाई लिएर सामाजिक सञ्जालमा विरोध भइरहेको छ । प्रधानमन्त्रीको प्रेस सल्लाहकारको जिम्मेवारी बहन गरिरहेका र पत्रकारिता तथा आमसञ्चार केन्द्रीय विभागका उप-प्राध्यापक समेत रहेका डाक्टर अर्यालको यो विवादास्पद ट्वीटले पत्रकारिताकै न्युनतम मर्यादाको धज्जी उडाएको भन्दै सामाजिक सञ्जालमा अर्यालको आलोचना भइरहेको हो ।

अर्यालको भनाइ पत्रकारिताको न्युनतम मूल्य र मान्यतामाथि आक्रमण गर्ने खालको रहेको वरिष्ठ पत्रकार रामकृष्ण रेग्मी बताउँछन् ।

‘प्रेस स्वतन्त्रतालाई अभ्यास गर्नुपर्ने ठाउँमा अभ्यास नै रोक्नु राम्रो होइन । पेशागत काम गर्न कहीँ कसैले रोक्न पाउँदैन,’ रेग्मीले लोकान्तरसँग भने, 'नेपाली समाज खुला छ । खुला समाजमा राष्ट्राध्यक्षलाई नागरिकका तर्फबाट आफूलाई लागेको कुरा भन्न पाउनुपर्छ । कहाँ कसरी भन्न पाउनुपर्ने हो, त्यसको व्यवस्थापन सम्बन्धित पक्षबाट हुनुपर्छ ।’

अर्का वरिष्ठ पत्रकार ध्रुवहरि अधिकारी पनि प्रेसमा अंकुश लगाउने कुनै प्रकारको काम पत्रकारिता जगतलाई सह्य नहुने बताउँछन् ।

‘कुनै फौजदारी अभियोग नभएसम्म पत्रकारलाई सरकारले गिरफ्तार गर्न पाउँदैन,’ अधिकारी भन्छन् ।

कुनै योग्यता र हैसियत नभएका तर राज्य संयन्त्रका संवेदनशील सूचनामा पहुँच पुग्ने ठाउँमा पुगेका व्यक्तिहरूका बारेमा समेत अब बहस चलाउनुपर्ने अधिकारीको भनाइ छ । 

पत्रकार महासंघका पूर्वसभापति तथा अग्रज पत्रकार धर्मेन्द्र झा पनि प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकारको यो भनाइको आलोचना गर्छन् ।

एक टेलिभिजनलाई दिएको अन्तर्वार्तामा झाले भने, 'कुन्दन अर्यालले आफ्नो बचाउमा दिएका प्रतिक्रियामा व्यक्त भएका कतिपय कुराहरू शोभनीय मान्न सकिँदैन । घटना भएको ठाउँमा पत्रकार पुग्ने कि नपुग्ने ? निषेधित क्षेत्रमा प्रदर्शन भयो भने त्यहाँ पत्रकार नपुग्ने ?’ झाको प्रतिप्रश्न थियो ।  

तर प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार अर्याल भने आफूले गरेको ट्वीटमा नराम्रो मान्नुपर्ने केही कुरा नरहेको जिकिर गर्छन् ।

एक टेलिभिजन कार्यक्रममा बोल्दै अर्यालले भने, ‘कार्यक्रमका लागि समय लिइएको थिएन । निषेधित क्षेत्रमा केही युवा देखेपछि प्रहरीले ती युवालाई पन्छाउने क्रममा क्यामेरा बोकेको पत्रकारलाई पनि पन्छायो र फोटो खिच्नु हुँदैन भन्दै खिचेका फोटाहरू डिलेट गर्न लगायो । यो प्रहरी प्रशासनको नियमित काम हो । यो कामलाई यो वा त्यो हिसाबबाट बदनाम गर्न मिल्दैन ।’

त्यसो त अर्यालको ट्वीटमा आएका धेरै प्रतिक्रियामा उनको आलोचना नै भएको देखिन्छ । लक्ष्मीपूजा नामको एक ह्यान्डलबाट आएको प्रतिक्रियामा लेखिएको छ, ‘पत्रकारिताको गुरू बनेर पढाउनु र आफैंले त्यो आदर्श पालन गर्न नसक्नु जस्तो गम्भीर स्खलनमा पर्नुभयो जस्तो लाग्यो । सिकाउनु नै गलत थियो कि ?’ 

भर्खरै लोकतन्त्रको अभ्यास गरिरहेको नेपालमा राज्यपक्षबाट पत्रकारितामा अंकुश लगाउन चालेको यो पहिलो कदम भने होइन । समाचार लेखेको आरोपमा केही समयअगाडि एक पत्रकारलाई प्रहरीले गिरफ्तार गरेर लामै समय हिरासतमा राखेको थियो ।

अहिले फोटो खिचेको आरोपमा फोटो पत्रकार हिरासतमा बस्नुपर्ने स्थिति आएको छ । यो कुनै पनि कोणबाट जायज मान्न सकिने विषय होइन ।