काठमाडौं - यस वर्षको माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसईई) आगामी चैत १० गतेबाट शुरू हुँदैछ । देशभरका साढे ५ लाखभन्दा बढी विद्यार्थी एसईईको अन्तिम तयारीमा छन् ।

सोही परीक्षाका लागि तयारीमा व्यस्त एक विद्यार्थी हुन्, प्रमुख सत्तारुढ दल नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) संसदीय दलकी सचेतक शान्ता चौधरी । 

संविधानको धारा-उपधारा तथा कानूनका दफा-उपदफासँग नजिक रहेर संवैधानिक काममा सक्रिय ३८ वर्षीया शान्तालाई अर्थशास्त्रको परिभाषा घोक्नु परेको छ ।

त्यतिमात्र हैन अंग्रेजीको ग्रामरदेखि गणितका सूत्रहरू समेत नबिराइ कण्ठ गर्नुपरेको छ ।

उनको दिनचर्या आफैंमा व्यस्त छ । राजनीतिक कामको सिलसिलामा कहिले कता, कहिले कता जानुपर्छ । भाषण गर्नुपर्छ । संसद् भवनभित्र सांसदहरूलाई बोल्ने समय उपलब्ध गराउने जिम्वेवारी त छँदैछ । यस्तो अवस्थामा परीक्षाको तयारी गर्नु के सहज हुन्थ्यो र !

परीक्षा तयारीबारे बुझ्न मंगलवार उनकै निवासमा पुग्दा शान्ता अध्ययनमा व्यस्त थिइन् । किताब हेरेर पढ्थिन् । महत्त्वपूर्ण कुरा कापीका पानामा टिप्थिन् । तयारी चलिरहेकै थियो । 

परीक्षाको तयारी कस्तो चल्दैछ ? भन्ने प्रश्नमा उनले भनिन्- 'काम धेरै छ । थकान पनि छ । तर नपढी परीक्षा दिने कुरा पनि भएन । कहिलेकाहीँ त रातको १ बजेसम्म पनि पढ्छु ।'

उनले थपिन्, 'राजनीतिसँगै किताबसँग पनि मेरो प्रेम छ । देशका लागि र जीवनका लागि यो आवश्यक छ ।'

पूर्व कमलरी समेत रहेकी चौधरी संविधान सभामा प्राकृतिक स्रोत साधन समितिको सभापति थिइन् । संसदीय समितिको सभापति कुशल ढंगले चलाएकी शान्ताले कमलरीदेखि संसद्‍सम्म पुस्तक पनि लेखिन्, जुन पुस्तकले निकै चर्चा पायो र सम्पूर्ण कमलरीहरूको आवाज बोल्यो ।

उनलाई अर्को किताब पनि लेख्ने रहर छ । 'अर्को किताब पनि लेख्ने मन छ । पहिला गाह्रो थियो अब लेखपढ गर्न सहज भएपछि किताब लेख्न पनि झन् सहज होला भन्ने लाग्छ ।'

उनी निकै मेहेनत गरेर पढ्छिन्, तर केही समयमै पढेको कुरा बिर्सिन पुग्छिन् । 'पढ्न अल्छी त लाग्दैन, पढ्दै जान्छु, तर केही समयपछि पहिले पढेका कुरा सबै बिर्सिसकेको हुन्छु,' उनले लोकान्तरसँग भनिन्, 'टुप्पी कसेर पढौं भने नि टुप्पी छैन, धेरै गाह्रो छ ।'

छोराछोरी प्लस टु पढ्दैछन्, तर शान्ता छोराछोरीलाई भेट्टाउन खोज्दैछिन् । आफू अनपढ हुँदा पहिलो संविधानसभामा बेहोर्नुपरेको अवहेलना र समस्याले पढ्ने ईख जागेको शान्ता बताउँछिन् ।

उनी तत्कालीन एमालेबाट समानुपातिक कोटामा सभासद् चुनिएकी थिइन् । त्यो समयमा आफ्नै सहयात्रीहरूबाट समेत अपहेलित हुनुपरेको तीतो अनुभव उनीसँग छ ।

कमलरी जीवनबाट मुक्त भएसँगै भूमिअधिकार आन्दोलनमा लागेकी शान्ता चौधरी संविधानसभाको निर्वाचन २०६४ मा समानुपातिकतर्फ नेकपा एमालेबाट सभासद् बनेकी थिइन् ।

प्रौढ कक्षामात्र पढेकी उनी संविधानसभा भवनभित्र छिर्दै गर्दा मुस्किलले आफ्नो नाम लेख्न सक्थिन् ।

८ वर्षको उमेरदेखि कमलरी बसेकी उनलाई साहुले पढाउनुपर्छ भन्ने सदासयता कहिल्यै देखाएनन् । २०३७ सालमा जन्मिएकी उनी आठ वर्षको उमेरमै कमलरी बनिन्, १६ वर्ष नपुग्दै बिहे भएको थियो ।

क्यान्सर रोगलाई जितेर उपचारबाट तंग्रिएकी चौधरी १८ वर्षसम्म कमलरी बसिन्। 

संविधानसभामा प्रवेश गरेपछि उनलाई पढ्नुपर्ने रहेछ भन्ने महसूस भयो । त्यसपछि अनौपचारिक रूपमा अध्ययन गरेपछि उनी औपचारिक रूपमा सिधै कक्षा ८ मा भर्ना भइन् ।

त्यहीँबाट अघि बढेको उनको औपचारिक अध्ययन एसईईको पूर्वसन्ध्यामा पुगेको छ । शान्ताले यसपटक महेन्द्र मावि तुल्सीपुर दाङबाट एसईई परीक्षा दिँदैछिन् ।

शुरूमा पढाइ नभएका कारण अपहेलित बनेकी शान्ताको अवस्था अहिले फेरिएको छ । उनले अंग्रेजी बोल्न, लेख्न र बुझ्न पनि थालेकी छिन् ।

दाङबाट शुरू भएको उनको जीवन यात्रा अनेकौं रूपहरूमा बदलिँदै गयो । सामान्य कमलरीदेखि देशको हाइ-प्रोफाइल बन्न सफल शान्ताले उच्च शिक्षा अध्ययन गर्ने सपना पनि साँचेकी छिन् ।

पक्कै पनि उनको यस्तो अठोट सबैका लागि प्रेरणादायी बन्न सक्छ । औपचारिक अध्ययनका लागि उमेर र पेशाले कुनै फरक पार्दैन भन्ने उदाहरण पनि हो यो ।

मानिसले जीवनमा अनेकौं संघर्षहरू गर्नुपर्छ । शान्ता चौधरीको संघर्ष मनन गर्न लायक छ ।

माननीय शान्ता चौधरीको परीक्षा राम्रो होस् । राम्रो ग्रेड ल्याएर उत्तीर्ण होउन्, शुभकामना !