मंसिर १६, २०८०
महाभारतको युद्ध एक युग समाप्त हुने बेलामा भएको थियो । संसारमा फैलिएको पाप र अनाचारलाई ध्वस्त पारेर धर्मको ध्वज लहराउनका लागि युद्ध अनिवार्य थियो । यावत कमजोरीका बाबजुद पाण्डवहरू धर्मरक्षक भएकाले उनीहरूको म...
काठमाडौं – भोलि शुक्रवार हरिशयनी एकादशी परेको छ । यो पर्व नेपाल र भारत लगायतका देशमा हिन्दू धर्मावलम्बीहरूले मनाउने गरेका छन् ।
यसलाई हरिशयनी, देवशयनी, विष्णुशयनी, पद्मा एवं शयन एकादशीको नामले पनि चिनिन्छ । यस एकादशीको व्रत प्रभावका कारण लोकमा भोग र परलोकमा मुक्ति प्राप्त हुने धार्मिक विश्वास छ । व्रत गर्न नसकेपनि व्रतकथालाई अवश्य पढ्ने र सुन्नुपर्ने धर्मशास्त्रमा व्याख्या गरिएको छ ।
पुराणहरूका अनुसार, यस दिनबाट भगवान् विष्णु चार महिनाका लागि पाताललोकमा बलिको द्वारमा बस्ने गर्नुहुन्छ र कार्तिक शुक्ल एकादशीमा फर्कनुहुन्छ ।
अन्य पौराणिक कथामा यस दिनबाट भगवान् विष्णु चार महिना सागरमा शयन गर्ने भएका कारण यस एकादशीलाई हरिशयनी एकदशी भनिन्छ । धर्मशास्त्रका अनुसार, यो चार महिना भगवान् विष्णु निद्रामा हुने भएका कारण यस समयमा महत्त्वपूर्ण कार्य गर्न वर्जित गरिएको छ ।
यसबेलामा विवाह लगायतका काम गर्न नहुने धर्मशास्त्रमा व्याख्या गरिएको छ ।
ब्रह्मवैवर्त पुराणका अनुसार, हरिशयनी एकादशीको निकै ठूलो महत्त्व छ । यस एकादशीमा व्रत बस्नाले सबै मनोकामना पूरा हुने अनि सबै पाप नष्ट भई भगवान् हृषीकेश प्रसन्नु हुनुहुनेछ ।
यो महान् पुण्यमयी, स्वर्ग र मोक्ष प्रदान गर्ने तथा समस्त पाप हर्ने व्रत हो । हरिशयनी एकादशीको दिनदेखि शुरू हुने चतुर्मासमा प्रतिदिन पुरुषसूक्तको जपको पनि महात्म्य छ ।
चतुर्मास भगवान् विष्णुको निद्राकाल हुनाले विवाह, व्रतबन्ध, गृहप्रवेश लगायतका मांगलिक कार्यमा विराम लाग्छ । यस अवधिमा साधुसन्तहरू एक स्थानमा बसेर विशेष साधना गर्छन् ।
भगवान् विष्णुको शयनका विषयमा अनेकौं कथा प्रचलित छन् । भविष्यपुराणमा उल्लेख भएअनुसार, एकपटक युधिष्ठिरले भगवान् श्रीकृष्णलाई सोधे, ‘प्रभो, देवशयन के हो ? देवता नै सुतेपछि संसार कसरी चल्छ ? देव किन सुत्नुहुन्छ ?’
श्रीकृष्णले उत्तर दिनुभयो, ‘राजन्, कुनैबेला योगनिद्राले भगवानलाई आफ्नो अंगमा स्थान दिन प्रार्थना गरिन् । त्यसपछि भगवानले योगनिद्रालाई नेत्रमा स्थान दिँदै चार महिना यहीँ बस्नू भन्नुभयो । त्यसपछि योगनिद्राले मेरो नेत्रमा वास गरिन् ।’
श्रीमद्भागवत महापुराणका अनुसार, श्रीविष्णुले एकादशीको दिन आततायी शंखासुरको वध गरेपछि परिश्रमबाट थाकेर क्षीरसागरमा शयन गर्नुभएको थियो । त्यसैले यस तिथिलाई देवशयनी एकादशी भनियो ।
महाभारतको युद्ध एक युग समाप्त हुने बेलामा भएको थियो । संसारमा फैलिएको पाप र अनाचारलाई ध्वस्त पारेर धर्मको ध्वज लहराउनका लागि युद्ध अनिवार्य थियो । यावत कमजोरीका बाबजुद पाण्डवहरू धर्मरक्षक भएकाले उनीहरूको म...
महाभारतको युद्धमा धेरै शूरवीरले आफ्नो प्राण को आहुति दिएका थिए । यो यस्तो युद्ध थियो जसले कुरुक्षेत्र को धरतीलाई रक्तरंजित बनाएको थियो । रगत यति धेरै बगेको थियो कि आज पनि उक्त स्थानको माटो रातो छ ।&...
काठमाडौं -केही मानिस धार्मिक मान्यताका कारण लसुन र प्याज खाँदैनन् । विशेषगरी ब्राह्मणहरू लसुन प्याज खाँदैनन् । यसरी नखानुका वैज्ञानिक र धार्मिक कारण छन् । आयुर्वेदका अनुसार खाद्य पदार्थलाई तीनवटा श्रेणीमा बाँड...
१. नमस्कारको चलन हिन्दु संस्कृतिमा मानिस हात जोडेर एक अर्कालाई अभिवादन गर्छन् जसलाई नमस्कार भनिन्छ । यो परम्पराका पछाडिको सामान्य कारण भनेको दुवै हात जोडेर गरिने अभिवादनले सम्मान झल्काउँछ । तर वैज्ञानिक र...
काठमाडौं, — हिन्दू धर्मले सहगोत्रीका बीच विवाह गर्न नहुने विधान गरेको छ । गोत्र भनेको वंश र कुल हो । प्रत्येक नयाँ पुस्तालाई गोत्रले जोड्ने काम गर्छ । जस्तो, कसैको भारद्वाज गोत्र छ भने त्यो व्यक्ति भरद्वा...
महाभारतको युद्ध एक युग समाप्त हुने बेलामा भएको थियो । संसारमा फैलिएको पाप र अनाचारलाई ध्वस्त पारेर धर्मको ध्वज लहराउनका लागि युद्ध अनिवार्य थियो । यावत कमजोरीका बाबजुद पाण्डवहरू धर्मरक्षक भएकाले उनीह...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...