हिन्दू धर्मको योगदानका रूपमा रहेको शून्य अत्यन्तै पुरानो

संस्कार

हिन्दू धर्मको योगदानका रूपमा रहेको शून्य अत्यन्तै पुरानो

भदौ २९, २०७६

एजेन्सी

अंकप्रणाली तथा गणितमा शून्य हिन्दू धर्मको योगदान हो । हालै गरिएको कार्बन डेटिङबाट शून्यको उपस्थिति हामीले थाहा पाएभन्दा पनि धेरै पुरानो भएको पत्ता लागेको छ ।

यो जानकारी एक प्राचीन भारतवर्षीय पाण्डुलिपिमा भेटिएको प्रमाणबाट पुष्टि हुन्छ ।

Advertisment

सन् १९०२ देखि बेलायतको अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयमा राखिएको बखशाली पाण्डुलिपि तेस्रोदेखि चौथो शताब्दीको भएको मानिएको छ ।

Advertisment

इतिहासकारहरूसँग यस पाण्डुलिपिका बारेमा भएको जानकारीभन्दा सयौं वर्ष पुरानो यो पाण्डुलिपि भएको बताइएको छ ।

यो पाण्डुलिपि पाकिस्तानको पेशावरमा सन् १८८१ मा पत्ता लागेको थियो । पछि यसलाई अक्सफोर्डको बडलियन पुस्तकालयमा संग्रहित गरिएको थियो ।

बडलियनका रिचर्ड ओभेन्डनका अनुसार यो नयाँ जानकारी गणितको इतिहासका लागि अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण छ ।

प्राचीन भारतमा गणितमा प्रयोग हुने विन्दु शून्य चिह्नका रूपमा विकसित भयो र यसलाई बखशाली पाण्डुलिपिमा देख्न सकिन्छ ।

बडलियन पुस्तकालयका अनुसार यसअघि पाण्डुलिपि कुन समयको हो बताउन अनुसन्धाकर्ताहरूका लागि मुश्किल थियो किनकि यिनीहरू ७० भोजपत्रबाट बनेका हुन् । यिनमा तीन फरक समयका सामग्रीका प्रमाण भेटिएका छन् ।

एजेन्सी

धर्मशास्त्रका कुरा : माउसुली देख्नुभयो भने यसो गर्नुस्....

कात्तिक २१, २०८०

घरमा माउसुली देखिनु एक सामान्य घटना हो । सामान्यरुपमा हेर्दा यो एक जीव हो तर जीव जन्तु मनुष्यको प्रकृतिको एक महत्वपूर्ण हिस्सा मान्ने हिन्दू शास्त्रमा माउसुली बारे जोडिएको गतिविधिबारे विस्तृत जानकारी छ ।...

संस्कार

महाभारत युद्धमा मारिएका थिए हजारौं व्यक्ति, तर किन भेटिएन कसैको शव ?

कात्तिक २९, २०८०

महाभारतको युद्धमा धेरै शूरवीरले आफ्नो प्राण को आहुति दिएका थिए । यो यस्तो युद्ध थियो जसले कुरुक्षेत्र को धरतीलाई रक्तरंजित बनाएको थियो । रगत यति धेरै बगेको थियो कि आज पनि उक्त स्थानको माटो रातो छ ।&...

संस्कार

ब्राह्मणका लागि किन वर्जित छ लसुन-प्याज

कात्तिक १७, २०८०

काठमाडौं -केही मानिस धार्मिक मान्यताका कारण लसुन र प्याज खाँदैनन् । विशेषगरी ब्राह्मणहरू लसुन प्याज खाँदैनन् । यसरी नखानुका वैज्ञानिक र धार्मिक कारण छन् । आयुर्वेदका अनुसार खाद्य पदार्थलाई तीनवटा श्रेणीमा बाँड...

संस्कार

कसरी भएको थियो गोत्रको सुरुवात ?

कात्तिक २४, २०८०

सनातन धर्ममा गोत्रको धेरै महत्व हुन्छ । ‘गोत्र’को शाब्दिक अर्थ त धेरै व्यापक हुन्छ । यद्यपि विद्वानहरुले समय–समयमा यसरबारे यथोचित व्यख्या गरेका छन् । ‘गो’ अर्थात् इन्द्रिय, र &...

संस्कार

हिन्दु संस्कारमा सहगोत्रीसँग किन गर्नु हुँदैन विवाह ?

मंसिर १०, २०८०

काठमाडौं, — हिन्दू धर्मले सहगोत्रीका बीच विवाह गर्न नहुने विधान गरेको छ । गोत्र भनेको वंश र कुल हो । प्रत्येक नयाँ पुस्तालाई गोत्रले जोड्ने काम गर्छ । जस्तो, कसैको भारद्वाज गोत्र छ भने त्यो व्यक्ति भरद्वा...

संस्कार

किन कुरुक्षेत्रमा नै लडिएको थियो महाभारतको युद्ध ?

मंसिर १६, २०८०

महाभारतको युद्ध एक युग समाप्त हुने बेलामा भएको थियो । संसारमा फैलिएको पाप र अनाचारलाई ध्वस्त पारेर धर्मको ध्वज लहराउनका लागि युद्ध अनिवार्य थियो । यावत कमजोरीका बाबजुद पाण्डवहरू धर्मरक्षक भएकाले उनीहरूको म...

आलेख

ओलीलाई फापेको सनराइज हल

बैशाख १२, २०८१

ललितपुरको गोदावरीस्थित सनराइज हलमा नेकपा (एमाले)का दुई महत्वपूर्ण कार्यक्रम भए । एमालेको प्रथम विधान महाधिवेशन (२०७८ असोज १५ र १६ गते) सनराइज हलमै भएको थियो । विधान महाधिवेशनले विभाजनदेखि चौतर्फी घेराबन्दी...

आलेख

'एमाले यो सरकारको धरौटीमा छ, बजेट सहमतिमै बन्छ'

बैशाख ७, २०८१

हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...

आलेख

उल्लासविहीन नयाँ वर्ष, चंगुलमा परेको लोकतन्त्र

बैशाख ६, २०८१

सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...