मंसिर ९, २०८०
आफ्नै साथीले छुरा प्रहार गर्दा पोर्चुगलमा एक नेपाली युवकको मृत्यु भएको छ । छुरा प्रहारबाट गम्भीर घाइते भएका कुश्मा नपा–१३, खौला, पर्वतका ३६ वर्षीय धनबहादुर क्षेत्रीको उपचारका क्रममा निधन मृत्यु भएको हो ।&n...
काठमाडौं – सिरियामा अमेरिकाको सैन्य नीतिमा आएको परिवर्तनले उक्त क्षेत्र डामाडोल हुने बताइएको छ । अमेरिकाले उत्तरपूर्वी सिरियाबाट आफ्ना सैनिकहरू फिर्ता बोलाउने निर्णय लिएको छ ।
अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले लिएको यो निर्णय पेन्टागनका अधिकारीहरूले सोचेको भन्दा फरक छ । अधिकारीहरू उत्तरपूर्वी सिरियामा अमेरिकी सेना सानो संख्यामा भए पनि रहिरहून् भनी चाहन्थे । उक्त क्षे त्रमा इस्लामिक स्टेटविरुद्धको अभियान अन्त्य नहोस् भन्ने पेन्टागनको चाहना छ ।
अमेरिकाको पछिल्लो कदमबाट सिरियामा रुस र इरानको प्रभाव बढ्ने बताइएको छ । उक्त इलाकामा अमेरिकाले कुर्दहरूसँग मिलेर आईएसविरुद्ध अभियान चलाइरहेको छ ।
उता टर्की चाहिँ कुर्दहरूलाई आतंकवादी बताउँछ । अमेरिकाले कुर्दहरूलाई सहयोग नगरोस् भन्ने टर्कीको लामो समयदेखिको चाहना थियो ।
कुर्दिश लडाकूहरू सिरियाली डेमोक्रेटिक फोर्सेस अर्थात् एसडीएफका अंग हुन् । यो समूह सिरियामा आईएसविरुद्ध अमेरिकाको सबभन्दा विश्वसनीय साथी हो ।
राष्ट्रपति ट्रम्पले टर्कीका राष्ट्रपति रेचेप तैयब अर्दोआनसँग सीधा कुरा गरेको अमेरिकी अधिकारीहरूको भनाइ छ । टर्कीले कुर्दहरूका विरुद्ध सैन्य कारवाही चलाउनेछ तर त्यसको दायरा कति ठूलो हुने हो भन्ने स्पष्ट छैन ।
टर्कीको सेना अमेरिका समर्थित कुर्दहरूसँग भिडेमा उक्त इलाका डामाडोल हुन्छ ।
गत वर्षको डिसेम्बर महिनामा ट्रम्पले सिरियाबाट आफ्ना सैनिक फिर्ता बोलाउने घोषणा गरेका थिए तर देशभित्र निकै विरोध भएपछि उनी पछि हट्नुपरेको थियो । ट्रम्पको उक्त निर्णयबाट युरोपेली सहयोगीहरू पनि सन्तुष्ट थिएनन् ।
वाशिङटन इन्स्टिच्युटमा टर्किश रिसर्च प्रोग्रामका निर्देशक सोनेर क्यागप्टेले द न्युयोर्क टाइम्ससँग कुरा गर्दै अमेरिकाको विरोध नभएपछि टर्कीले उत्तरी सिरियामा आक्रमण गरेर कुर्दिश नियन्त्रणको सिरियाली क्षेत्रमा उपस्थिति जनाउने बताएका छन् । अर्दोआनले हजारौं सिरियाली शरणार्थीलाई त्यहाँ पठाउन सक्ने र सिरियामा आफ्नो पनि दखल हुने दाबी गर्ने उनी बताउँछन् । यो महत्त्वपूर्ण प्रगति हो ।
यसैको आडमा टर्कीले उक्त क्षेत्रमा रहेका कुर्द लडाकूहरूमाथि आक्रमण गर्न सक्ने आशंका पनि गरिएको छ । टर्कीले यसो गरेमा उसको अर्थतन्त्र ध्वस्त गरिदिने ट्रम्पले धम्की दिएका छन् ।
ट्रम्पले टर्कीको सेनालाई सिरियासँग जोडिएको सीमामा लिमिटेड अपरेसनको अनुमति दिएको ह्वाइट हाउसले बताएको छ । टर्कीको यस कारवाहीमा अमेरिका समर्थित कुर्दहरू नपर्ने अमेरिकाको भनाइ छ । सिरियाली विशेषज्ञहरू चाहिँ ह्वाइट हाउसको यस निर्णयको आलोचना गरिरहेका छन् ।
उनीहरूका अनुसार, अमेरिकाले कुर्दहरूलाई त्यत्तिकै छोडिदिँदा आठ वर्षदेखि जारी सिरियाली संकटको दायरा झनै बढ्नेछ । कुर्दहरू सिरियाली राष्ट्रपति बशर अल असदलाई साथ दिन आउन सक्ने सम्भावना रहन्छ । असदको सेना टर्कीसँग लड्नका लागि तयार छ ।
अमेरिकाको सैन्यफिर्ती घोषणा एसडीएफका लागि आश्चर्यको विषय हो । एसडीएफले एक बयान जारी गरेर अमेरिकाको यस निर्णयबाट आईएसविरुद्धको लडाईं र शान्तिमा झड्का पुग्ने उसको भनाइ छ ।
अर्दोआन टर्की–सिरिया सीमामा ३०० माइलसम्म सेफ जोन मागिरहेका छन् । उनी उक्त इलाका १० लाख सिरियाली शरणार्थीहरूका लागि चाहन्छन् ।
ती शरणार्थीहरू अहिले पनि टर्कीमा छन् । यसका लागि अन्तर्राष्ट्रिय समर्थन प्राप्त नभएमा उनले शरणार्थीहरू युरोप पठाउने बताएका छन् । अर्दोआन अब सिरियाली शरणार्थी फर्किऊन् भन्ने आशा गर्छन् ।
अगस्ट महिनाको आरम्भदेखि अमेरिकी र टर्किश सेनाले मिल्र काम गरिरहेका छन् । उनीहरू ३०० माइल लामो सीमाक्षेत्रको ७५ माइल क्षेत्रमा संयुक्त गश्ती गरिरहेका थिए ।
अमेरिका समर्थित कुर्द बल निकै माइल पछिल्तिर धकेलिए र आफ्नो किल्लालाई पनि नष्ट गरे । अर्दोआनका लागि यो प्रगति पनि कमै हो । अघिल्लो साता उनले सीमाक्षेत्रहरूमा टर्कीले आक्रमण गर्न सक्ने संकेत दिएका थिए ।
द न्युयोर्क टाइम्सका अनुसार, उत्तरी सिरियामा अमेरिकाको एक हजार सैनिक छन् र ६० हजार कुर्द लडाकू छन् ।
अमेरिका सिरियाबाट बाहिरिएपछि फेरि आउन नसक्ने विशेषज्ञहरूको मत छ । टर्की नेटोको प्रभावशाली सदस्य देश हो तर कुर्दहरू आईएसविरुद्ध अमेरिकी लडाईंका पार्टनर हुन् ।
कुनै समयमा ओट्टोमान साम्राज्यको केन्द्रमा रहेको टर्कीमा २० प्रतिशत जनसंख्या कुर्द छन् । कुर्द संगठनहरूले आफ्नो सांस्कृतिक पहिचानलाई टर्कीले दबाइरहेको आरोप लगाउँछन् । केही संगठन सन् १९८० को दशकदेखि नै छापामार संघर्ष गरिरहेका छन् ।
अमेरिकाको डेलावेर विश्वविद्यालयका प्राध्यापक मुक्तदर खान यस विषयलाई बुझ्न इतिहासतिर फर्कनुपर्ने बताउँछन् ।
उनी भन्छन्, ‘टर्कीमा दुईवटा नश्लीय पहिचान छन् : टर्किश र कुर्दिश । कुर्द जनसंख्या लगभग २० प्रतिशत छ । पहिला उनीहरू सांस्कृतिक स्वतन्त्रता मागिरहेका थिए तर अहिले स्वतन्त्रता मागिरहेका छन् । उनीहरू कुर्दिस्तान बनाउन चाहन्छन् ।’
पश्चिम एसियाको नक्शा हेर्दा टर्कीको दक्षिणपूर्व, सिरियाको उत्तरपूर्व, इराकको उत्तरपश्चिम र इरानको उत्तरपश्चिममा कुर्दहरू बस्छन् ।
कुर्दहरू सुन्नी मुसलमान हुन् तर उनीहरूको भाषा र संस्कृति फरक छ । प्राध्यापक खानका अनुसार, कुर्दहरू संयुक्त राष्ट्रसंघको आत्मनिर्णय अधिकारका आधारमा उनीहरूलाई बेग्लै कुर्दिस्तान बनाउने हक छ ।
सन् २००३ मा अमेरिकाले इराकमाथि आक्रमण गरेदेखि नै उत्तरी इराकमा कुर्दिस्तान लगभग स्वतन्त्र राष्ट्र झैं छ ।
खान भन्छन्, ‘कुर्दहरूको एक राष्ट्र लगभग बनेको कुराले टर्की डराएको छ । त्यसमाथि कुर्द लडाकूहरूले आईएसविरुद्ध लड्नका लागि अमेरिकाबाट हतियार पाएका छन् । उनीहरू शक्तिशाली बनेर सिरियामा आईएसबाट जितेको भागलाई इराकको कुर्दिस्तानसँग जोडेर कुर्द राष्ट्र बनाउन सक्छन् । त्यसो भएछ भने टर्कीका लागि खतरा हुनेछ ।’
टर्कीका लागि यो पहिलेदेखि नै चिन्ताको विषय हो । शुरूमा आईएसविरुद्ध अमेरिकाले कुर्दहरूको सहयोग लिन खोज्दा टर्कीले त्यसको विरोध गरेको थियो । अमेरिकाले सिरियाबाट सेना हटाएमा टर्कीले सैन्य कारवाही चलाएर कुर्द इलाका ध्वस्त पार्नेछ र उनीहरूको अधीनमा रहेको जमीन खोस्नेछ ।
बीबीसी हिन्दीबाट
आफ्नै साथीले छुरा प्रहार गर्दा पोर्चुगलमा एक नेपाली युवकको मृत्यु भएको छ । छुरा प्रहारबाट गम्भीर घाइते भएका कुश्मा नपा–१३, खौला, पर्वतका ३६ वर्षीय धनबहादुर क्षेत्रीको उपचारका क्रममा निधन मृत्यु भएको हो ।&n...
अमेरिका र बेलायतका सेनाले बिहीवार यमनको हुथी नियन्त्रित कैयौं क्षेत्रहरूमा हवाई हमला शुरू गरेका छन् । लाल सागर (रेड सी) हुँदै सामान ओसारपोसार गर्ने कमर्सियल जहाजमाथि पटक-पटकको ड्रोन हमला तत्काल रोक्न...
पेट्रो चीनको शाखा चाङ्छिङ तेल क्षेत्रले उत्तरपश्चिम गान्सु प्रान्तको ह्वान्सियान काउन्टीमा १० करोड टनभन्दा बढी भूगर्भीय भण्डार भएको तेल क्षेत्र फेला पारेको छ। हालसम्म चाङ्छिङ आयलफिल्डले यस क्षेत्रमा ५०.२४ मिलियन टनको...
सोउल– उत्तर कोरियाले दूतावास बन्द गर्ने हालैको शृङ्खला आफ्नो बाह्य सम्बन्ध सुधार गर्नका लागि ‘नियमित मामिला’ भएको स्पष्ट पारेको छ । दक्षिण कोरियाले आर्थिक सङ्कटका कारण दूतावास बन्द गरेको दाबी गर...
पाकिस्तानको क्वेटामा सुरक्षाकर्मीको एउटा समूहमाथि शुक्रबार आक्रमण हुँदा कम्तीमा १४ सैनिकको मृत्यु भएको छ । घटनाबारे बलुचिस्तान प्रान्तका एक वरिष्ठ सरकारी अधिकारी सइद अहमद उमरानीले एएफपीसँग भने, “तटीय ...
चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ अमेरिका प्रस्थान गरेका छन् । चीन–अमेरिका भ्रमणका लागि उनी मंगलवार अमेरिका प्रस्थान गरेका हुन् । भ्रमणका क्रममा उनले चीन र अमेरिकाका नेताबीचको बैठक र ३० औं एपेक आर्थिक न...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...