माघ २२, २०८०
सहरी विकास मन्त्रालयले निर्माणाधीन धरहराको बेसमेन्टमा सवारीसाधन पार्किङ मानवीय स्वास्थ्यका दृष्टिले जोखिमपूर्ण हुन सक्ने भन्दै सचेत गराएको छ । मन्त्रालयले त्यहाँ आवश्यक प्राविधिक तयारी ...
चालू आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को फागुनसम्म सन्तोषप्रद रहेको नेपाली अर्थतन्त्रका अधिकांश सूचक त्यसयता खुम्चिँदै गएको सरकारको आर्थिक सर्वेक्षणले देखाएको छ ।
मङ्गलबार अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले सङ्घीय संसद्का दुवै सदनमा प्रस्तुत गर्नुभएको चालू आवको आर्थिक सर्वेक्षणले कोरोना सङ्क्रमणका कारण नेपालको अर्थतन्त्रमा चाप परेको देखाएको हो । कोरोनाका कारण सिर्जित अन्तर्राष्ट्रिय तथा राष्ट्रिय परिस्थितिका कारण आर्थिक गतिविधि शिथिल हुँदै जाँदा पर्यटन, उद्योग, निर्माण, व्यापार लगायतका क्षेत्र बढी प्रभावित भई आर्थिक विकास र स्थायित्वका परिसूचकमा चाप पर्दै गएको सर्वेक्षण प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
कोरोना महामारीका कारण अर्थतन्त्रमा परेको असरका कारण आर्थिक वृद्धिदर पनि निकै खुम्चिने प्रक्षेपण सर्वेक्षणले गरेको छ । प्रारम्भिक अनुमानअनुसार नेपालको आर्थिक वृद्धिदर २.३ प्रतिशत रहनेछ; जबकि सरकारले चालू आवको बजेटमा ८.५ प्रतिशतको वृद्धिदर हासिल गर्ने लक्ष्य राखेको थियो । आर्थिक सर्वेक्षणअनुसार वार्षिक प्रतिव्यक्ति आय ७.५ प्रतिशतले बढेर एक लाख २६ हजार रुपियाँ पुग्ने अनुमान छ ।
त्यस्तै कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको ८१.९ प्रतिशत कुल उपभोग र बचत १८.१ प्रतिशत हुने प्रक्षेपण गरिएको छ । महामारीले कुल लगानीमा प्रत्यक्ष असर पार्ने अनुमान पनि आर्थिक सर्वेक्षणले गरेको छ । सार्वजनिक एवं निजी क्षेत्रको खर्चमा आएको सङ्कुचनका कारण चालू आवमा कुल लगानी ३.४ प्रतिशतले घटेर १८ खर्ब ८९ अर्ब २६ करोड हुने अनुमान छ । यद्यपि निरपेक्ष गरिबी अघिल्लो आवको १८.७ प्रतिशतले घटेर चालू आवमा १६.६७ प्रतिशत मात्र रहने प्रक्षेपण पनि गरिएको छ ।
चालू आवको फागुन महिनासम्मको तथ्याङ्कका आधारमा अर्थतन्त्रको विश्लेषण गरिएकाले सर्वेक्षणमा कतिपय सूचकले कोरोना महामारीयताको तथ्याङ्क भने समेटिएको छैन । फागुनसम्मको तथ्याङ्कअनुसार मूल्यवृद्धि ६.५ प्रतिशत पुगेको छ; जबकि अघिल्लो आवको सोही अवधिको यो ४.२ प्रतिशत मात्र थियो । उक्त अवधिमा सरकारी खर्च १२.९ प्रतिशतले बढेर छ खर्ब १० अर्ब ६८ करोड रुपियाँ पुगेको छ ।
यसमध्ये चार खर्ब ५० अर्ब चालू, ९६ अर्ब ४८ करोड पुँजीगत र ६३ अर्ब ४२ करोड वित्तीय खर्चको हिस्सा छ । फागुनसम्म सङ्घीय सञ्चित कोष र विभाज्य कोषमा अघिल्लो फागुनको तुलनामा ९.४ प्रतिशतले बढेर पाँच खर्ब ४३ अर्ब ७९ करोड रुपियाँ राजस्व दाखिला भएको आर्थिक सर्वेक्षण उल्लेख छ ।
फागुनसम्म सरकारले ९३ अर्ब नौ करोड वैदेशिक ऋण र १६ खर्ब १९ करोड रुपियाँ अनुदानको प्रतिबद्धता प्राप्त गरेको छ । सरकारको सार्वजनिक ऋणको आकार फागुनसम्म ११ खर्ब ३९ अर्ब ८० करोड रुपियाँ पुगेको छ; जसमध्ये आन्तरिक ऋण चार खर्ब ४० अर्ब र वाह्य ऋण ६ खर्ब ९९ अर्ब रहेको छ ।
वैदेशिक लगानी निकै बढ्यो
फागुनसम्म नेपाल भित्रने वैदेशिक लगानी भने निकै बढेको छ । गत फागुनको तुलनामा यस्तो वैदेशिक लगानी १६५.४ प्रतिशतले बढेर २९ अर्ब ६७ करोड रुपियाँ पुगेको छ । उक्त अवधिमा लगानी बोर्डबाट एक खर्ब ५५ अर्ब रुपियाँ लगानी पनि स्वीकृत भएको छ ।
विपे्रषण आप्रवाह फागुनसम्म अघिल्लो वर्षको तुलनामा १.८ प्रतिशतले बढेर पाँच खर्ब ९२ अर्ब ४२ करोड रुपियाँ पुगेको छ । फागुनसम्म विदेशी विनिमय सञ्चिति ११ खर्ब ३६ अर्ब ५१ करोड रुपियाँ पुगेको छ; जुन गत असारमा १० खर्ब ३९ अर्ब रुपियाँ थियो । समीक्षा अवधिसम्म निर्यात २२.३ प्रतिशतले बढेर ७४ अर्ब ९१ करोड रुपियाँ पुगेको छ भने वस्तु आयात २.६ प्रतिशतले घटेर नौ खर्ब २४ अर्ब २४ करोड रुपियाँ पुगेको छ ।
चालू आवमा आयात निर्यातको प्रवृत्तिमा देखिएको यस्तो परिवर्तनले व्यापार घाटा ४.३ प्रतिशतले घटेर ८ खर्ब ४९ अर्ब रुपियाँ पुगेको छ । गत आवको फागुनमा ५८ अर्ब ९९ करोड रुपियाँ शोधनान्तर स्थिति घाटामा रहेकोमा चालू
आवको फागुनसम्म ३७ अर्ब ८४ करोड रुपियाँले बचतमा छ । चालू खाता घाटा अघिल्लो फागुनको एक खर्ब ९१ अर्ब रुपियाँबाट घटेर एक खर्ब २४ अर्ब रुपियाँमा घाटा रहेको छ ।
आर्थिक सर्वेक्षणले समेटेको फागुनसम्मको तथ्याङ्कअनुसार विद्युत्, वित्तीय पहुँच, सडक, बीमा लगायतको पहुँच विस्तार भएको देखिन्छ; जसअनुसार ९० प्रतिशत जनसङ्ख्यामा विद्युत् पहुँच पुगेको देखिएको छ । विद्युत् उत्पादन पनि गत वर्र्षको तुलनामा ८.३ प्रतिशतले बढेर एक हजार ३५५ मेगावाट पुगेको छ । वित्तीय संस्था तथा लघु वित्तीय संस्थाको शाखा सङ्ख्या गत असारको तुलनामा ११ प्रतिशतले बढेर नौ हजार ६४० पुगेको छ । गोरखापत्र दैनिकमा खबर छ ।
सहरी विकास मन्त्रालयले निर्माणाधीन धरहराको बेसमेन्टमा सवारीसाधन पार्किङ मानवीय स्वास्थ्यका दृष्टिले जोखिमपूर्ण हुन सक्ने भन्दै सचेत गराएको छ । मन्त्रालयले त्यहाँ आवश्यक प्राविधिक तयारी ...
सवारीसाधन सुविधा प्राप्त गर्ने कर्मचारीलाई इन्धनबापत नगद उपलब्ध गराउन सरकारले निर्देशिका जारी गरेको छ । सुशासन (व्यवस्थापन तथा सञ्चालन) ऐन, २०६४ को दफा ४५ ले दिएको अधिकार प्रयोग ...
विशेष आर्थिक क्षेत्र (सेज)भित्र मदिरा, सुर्तीजन्य र विस्फोटक पदार्थ उत्पादन गर्ने उद्योग स्थापना गर्न नपाइने भएको छ। विश...
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) सँग एकता गर्न नेपाल समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष डा. बाबुराम भट्टराईलाई पार्टीभित्रबाट नेताहरूले दबाब दिन थालेका छन् । पार्टीका अर्का अध्य...
चालुु आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा नेपाली श्रमिकका लागि मलेसियाको रोजगारी घटेको छ । गत आव २०७९/८० मा पहिलो श्रम गन्तव्य देश बनेको मलेसिया चालुु आवमा क्रमशः घटेर तेस्रो र चौथो ...
ललिता निवास प्रकरणमा विशेष अदालतले बिहीबार फैसला गरेको छ । फैसला अनुसार ललिता निवासको हडपिएको जग्गा सरकारको नाममा आउने भएको छ। अदालतले त्यसमा दोषीहरुलाई कैद र जरिवानको फैसला पनि गरेको छ । ...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...