लद्दाखमा चीन र भारत दुवैतर्फका सैनिकहरू वास्तविक नियन्त्रण रेखाबाट पछि हटेको भए पनि चीनले अहिलेसम्म भारतको नियन्त्रणमा रहेको महत्त्वपूर्ण भूभागमा कब्जा भने जमाएको स्वतन्त्र विश्लेषकहरूले बताएका छन् । 
भारतले वास्तविक नियन्त्रण रेखामा भौतिक संरचना बनाएको र त्यहाँ पहुँच पुर्‍याएको कुरामा चित्त नबुझाएकोले आक्रामक कारवाही गरिरहेको हो । 

चीनबाट प्रकाशित हुने चिनियाँ भाषाका पत्रिकामा छापिएका विश्लेषण हेर्दा चिनियाँहरूको सोचका विषयमा थाहा पाइन्छ । उनीहरूलाई भारतले वास्तविक नियन्त्रण रेखामा आफ्नो सुरक्षाका लागि चालेको कदम उत्तेजनात्मक लागेको छ र भारतले चीनलाई हिमालय क्षेत्रमा समस्या दिइरहेको छ भन्ने लागेको छ । 

पेटी सडक पहल र चीन–पाकिस्तान आर्थिक कोरिडोरमा चीनको प्रतिकार गर्ने, दक्षिण एसियाका अन्य मुलुकसँग चीनले विकसित गरिरहेको सम्बन्धमा भाँजो हाल्न खोज्ने, हिन्द प्रशान्त क्षेत्रमा अमेरिका र उसका साझेदारहरूसँग मिलेर चीनलाई घेर्न खोज्ने काम भारतले गरिरहेको बुझाइ उनीहरूमा छ । अब यसको सशक्त प्रतिकार गर्ने र भारतलाई कठोर जवाफ फर्काउने बेला आएको र द्विपक्षीय सम्बन्धमा यसको जस्तोसुकै असर परे पनि परोस् भन्ने सोच उनीहरूमा रहेको देखिन्छ । 

सबै चिनियाँ टिप्प्णीकारहरूको सोच यस्तै छ भन्न मिल्दैन तर देशमा राष्ट्रवादको भावना बढिरहेको अवस्थामा यी विचारहरूले प्राथमिकता पाइरहेका छन् । चिनियाँ जनमुक्ति सेना परम्परागत रूपमै भारतप्रति शत्रुतापूर्ण सोच राख्छ र चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङको सोच चीन नै सबैको केन्द्र हो भन्ने छ । लद्दाखमा सेना पछि हट्ने समझदारी बनेको भए पनि यी दृष्टिकोणहरू मेटिने वा नरम हुने सम्भावना छैन । 

अब भारतका लागि चुनौतीको विषय भनेको चीनले लद्दाख बाहेक अन्य स्थानमा पनि मोर्चा खोल्ने सम्भावना हो । भारतले अक्साई चीनमा दाबी गरे जस्तै चीनले अरुणाचल प्रदेशमा ९० हजार वर्गकिलोमिटर क्षेत्रमा दाबी गरिरहेको छ । 

चीनको आँखा तवाङमा लागेको छ जहाँ छैठौं दलाई लामाको जन्म भएको थियो । यो त वास्तविक नियन्त्रण रेखा सम्बन्धी विवाद भन्दा पनि भूमिमाथिकै दाबी हो । 

चिनियाँ जनमुक्ति सेनाले सन् १९६२ को युद्धपछि मकमाहोन रेखाभन्दा दक्षिणतर्फका भूभागबाट सेना फिर्ता हटेको विषयमा सधैं पश्चात्ताप गर्ने गरेको छ । धेरै चिनियाँहरूलाई के लाग्छ भने भारतले युद्ध हारे पनि एउटा सिंगो राज्य नै पायो भने चीनले युद्ध जिते पनि भूमि चाहिँ गुमायो । चिनियाँहरू यस सेक्टरलाई भारतसँगको सीमा समस्याको सबभन्दा ठूलो विवाद मान्छन् । 

चीनका लागि पूर्व भारतीय राजदूत निरूपमा रावले गरेको विश्लेषण (द वायर)