संस्कृतमा एउटा भनाइ छ- अतिपरिचयादवज्ञा अर्थात् धेरै परिचय भए पनि हेला हुन्छ । डा. केसीको यो १६औँ अनशन हो । सरकार स्वयं माफियाको चङ्गुलमा छ । लगातार उनका मागसँग सम्झौता गर्दै पालना नगर्दै पुनः अनशनका लागि बाध्य पारिँदा आम जनतामा 'यो मान्छे जहिल्यै निउँ खोज्दै अनशन बसिरहन्छ' भन्ने पर्न गयो । तर भित्री कुरा भने अर्कै छ ।

उनी पूर्ण रूपमा जान्दछन्, मेडिकल शिक्षाको क्षेत्रमा र स्वास्थ्य क्षेत्रमा व्याप्त माफियाकरणको बारेमा । उनी जान्दछन्, सीमित पैसावाल व्यक्तिको पकडमा राजनीतिक दलका नेताहरू छन्, फलस्वरूप अहिलेको सरकार उनैको इसारामा चल्छ, नीति नियम त्यसै अनुरूप बनाइन्छन, अनि जनताको स्वास्थ्यको प्रवाह गरिँदैन भनेर । उनी जान्दछन्, यसरी कमिसन र कालो धन नलिइकन, चप्पल पड्काउँदै काठमाडौं खाल्डो छिरेका उनीहरूको राज-महल कसरी ठडिन्थ्यो  भनेर ।

डा.केसीको पछिल्लो जुम्ला अनशनपछि गत साउन १० गते गरिएका सहमतिको पालना नगरी सरकार सहमतिपत्रमा त्रुटि रहेको भनी सच्याउन तम्सिएको छ । अनि ती त्रुटि निकाल्ने अरू कोही नभएर मेडिकल माफियाहरू हुन् । त्यसैले डा. केसी धोका पाइरहेका छन्, अनि हामी धोका पाइरहेका छौँ । 

पढ्नुहोस्,यो पनि : गोविन्द केसीको बरालिएको अनशन

उनीहरू (माफिया)लाई एउटा ठूलो डर छ । एक्लो व्यक्ति सत्याग्रहमार्फत् परिवर्तनका लागि यतिसम्म लागि लड्दै छ भने जब जनता यसबारेमा साँच्चिकै सचेत हुनेछन्, तब उनीहरूको अवस्था के होला भनेर ।  त्यसैले त सरकारलाई उनका माग सम्बोधन नगर्न दबाब दिइरहेका छन् । तर कुनै पनि हालातमा जनताको स्वास्थ्य र शिक्षासम्बन्धी हकसँग प्रतिकुल सम्झौता नगर्ने अठोटले  फेरि अनशन बस्न बाध्य बनेका केसी सत्याग्रहमार्फत् नै परिवर्तन चाहन्छन् ।

विभिन्न समयमा अनशन बस्दा उनलाई पागल, बौलाहा, जिद्दी आदिको संज्ञा पनि दिइयो । पागलै सही, तर उनी निरन्तर सत्य र न्यायको पक्षमा लड्ने होनहार योद्धा हुन् । उनी एक सत्याग्रही हुन् । 

सत्याग्रहीहरू स्वभावैले जिद्दी हुन्छन्, किनभने उनीहरू जनमैत्री माग उठाएर अठोट गरेका हुन्छन् कि म आफ्नो लक्ष्यमा पुगिछाड्छु भनेर ।  भारत स्वतन्त्र गर्ने बखत महात्मा गान्धी त्यस्तै थिए । यसको एउटा उदाहरण नै छ । जब सुभाषचन्द्र बोसले 'अंग्रेजलाई अहिंसाको आन्दोलनले मात्र हटाउन नसकिने हुनाले अब हतियार उठाउनुपर्छ महात्मा' भनी आफ्नो विचार व्यक्त गरे, तब महात्मा गान्धीले भने, 'हामी सबैले आफ्नो आत्माको आवाज सुन्नुपर्छ । मेरो आत्माले मलाई यही बाटोमा हिँड्न प्रेरित गर्छ, त्यसैले म एक्लै भएपनि सत्याग्रहमा बस्ने छु, चाहे हाम्रो बाटो अलग नै किन नहोस्' भनि अहिंसा आन्दोलनको अडानबाट बिचलित भएनन् । यसरी आफ्नो समूहको एक होनहार योद्धालाई फरक बाटो लाग्न सुझाउँदै आफू अनशनरत रहे ।

पढ्नुस्, यो पनि : के सबै मेडिकल कलेजलाई राष्ट्रियकरण गरौँ ?

डाक्टर केसी त्यस्तै सत्याग्रही हुन्  । उनलाई जिद्दी, पागल,  एकोहोरो अनि उनको मागलाई 'बालहठ' मान्ने समूहले यो चाहिँ बिर्सनु हुँदैन कि उनी विना कुनै व्यक्तिगत स्वार्थ, हामी र हाम्रो आउने पुस्ताका लागि एकनासले लडिरहेका छन् । एक व्यक्ति हाम्रा लागि २०/२५ दिन भोकै बसेको छ, तपाईं दुईदिन भोकै बसेर देखाउनुस् न । भलै उनी एक्लै लड्न तयार भए, हामी अनशन बस्न नसकेपनि हामी उनलाई साथ दिन सक्छौं र निदाएको अभिनय गरिरहेको सरकारलाई झक्झक्याउन सक्छौं । कारणवश डाक्टर केसी तलमाथि भए भने देशले ठूलो मूल्य चुकाउनुपर्नेछ ।

अहिले समाजमा एउटा समस्या व्याप्त छ, त्यो के भने सीमित व्यक्ति सबैतिर हाबी छन्, सरकार निरीह छ । हामी अर्थतन्त्र सुधार गर्न, आर्थिक समृद्धि हासिल गर्न उदारीकरण र निजीकरणलाई जोड दिइरहेका हुन्छौं  । तर शिक्षा स्वास्थ्य, सुरक्षा जस्ता जनताको जीवन र भविष्यसंग प्रत्यक्ष सरोकार राख्ने विषयमा यसलाई अङ्गिकार गर्दा हामी झन ओरालोमा लाग्दैछौं ।

समाजमा धनी र गरीबबीचको खाडल बढ्दो छ । सामान्य नागरिकको पहुँचमा राज्य छैन । न्याय छैन । शिक्षा छैन । स्वास्थ्योपचार छैन  ।  डा. गोविन्द केसीले अदालतको आडमा माफियाहरूले मेडिकल कलेजलाई डिग्री किनबेच गर्ने थलो मात्रै बनाएको, नियमविपरीत विद्यार्थी भर्ना लिएका मेडिकल कलेजलाई पनि अदालतले उन्मुक्ति दिँदा दण्डहीनता बढेको बताउँदै आएका छन् । न्यायालयको दलीयकरण र राज्यका विभिन्न अंगहरूबीच सन्तुलन हुनुको सट्टा मिलेमतो र पारस्परिक दण्डहीनता नै सुशासनको सबैभन्दा ठूलो बाधक रहेको डा. केसीको भनाइ छ ।

अझ अचम्म त के लाग्छ भने हामीले निर्वाचनमार्फत् हाम्रो हितकारी नीति नियम बनाउन र कार्यान्वयन गर्नका लागि चुनेर पठाएको सांसद नै यसप्रति अनुत्तरदायी छ । कतिसम्म भने हरेक क्षेत्र सम्बद्ध निर्णय गर्नमा सरकार चुकेको छ चाहे त्यो यातायात सिन्डिकेटको होस या मेडिकल शिक्षा होस् या सामजिक सुरक्षाको विषय नै किन नहोस् । 

इतिहास क्रूर छ । यसलाइ बुझ्नु, तर नदोहोर्‍याउनु । देशका लागि भलाइको काम गर्ने र देशका लागि सोच्नेलाई सिध्याएर इमान र ख्याति कमाउँछु भन्ने भ्रम सरकार र यसको नेतृत्वको छ । त्यो कदापी सत्य होइन । त्यसैले राष्ट्रको राम्रोको लागि सोच्नेलाई धपाउने जुन खेल गरिँदैछ, त्यो कालान्तरमा घातक सावित हुनेछ ।  

पढ्नुस्, यो पनि : डा. केसीको अनशनमा गगनको रोइलो किन ?

नेपाली जनलाई मेरो के आग्रह छ भने भोलि उठ्दा हामी रहौँ या नरहौँ तर देश रहनुपर्छ । सार्भभौमसत्ता बिखण्डन हुनु हुँदैन । हामीसँग आफ्नो माग राख्ने उपयुक्त संस्था छ, त्यो हो संसद् । संसद् तपाईं हाम्रो प्रतिनिति थलो हो । हामी जे बोल्छौं, जे चाहन्छौं, त्यसलाई सरकारसम्म पुर्‍याउने उसको जिम्मेवारी हो र त्यो उसले पूरा गर्नैपर्छ । यदि गर्दैन भने त्यसलाई फिर्ता गर्नुपर्छ । बेकारका मान्छे पाल्न हामी च्यारिटी गर्न बसेका होइनौं । हाम्रो आजको फैसलाले भोलिको सन्ततिलाई दिशानिर्देश गर्छ । त्यसैले यो गम्भीर भएर सोच्ने बेला हो । एक बोतल रक्सी र एक प्लेट सुकुटीको भरमा दुईचार जना उचालेर कसैले हाम्रो भविष्यसित सम्झौता गर्न खोज्छ भने त्यो अब सह्य हुनेछैन, त्यसैले त डाक्टर केसी अनशनरत छन् । भलै उनी जिद्दी होलान्, उनी पागल होइनन् । उनी हाम्रै लागि आफ्नो प्राण सुकाइरहेका छन् । 

जनताको शक्ति, शक्तिमा रहेका व्यक्तिहरूको भन्दा सधैँ उच्च रहने गर्दछ । प्रजातान्त्रिक पद्धतिमा हामी जनतानै सबैभन्दा माथि रहन्छौं । त्यसैले उठ्नुहोस्, पहिले डाक्टर केसीलाई बचाऔं । त्यसपछिको लडाईं माफियाहरूसित मात्रै नभएर तिनलाई संरक्षण गर्ने, पालनपोषण गर्ने र तिनलाई परिचालन गरेर धनी हुने दलका नेताहरू, पदाधिकारीविरुद्ध केन्द्रित हुनेछ ।

(यी लेखकका निजी विचार हुन्)