×

NMB BANK
NIC ASIA

काठमाडौं – ३५ वर्षअघि स्थापना भएको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी मसालमा शुरूदेखि नै महामन्त्रीको जिम्मेवारी मोहनविक्रम सिंहले निभाइरहेका छन् । धेरैपटक पार्टी विभाजन भयो तर मसालका महामन्त्री उस्तै रहे । उमेरले ८४ पुगेर ८५ लागेका सिंह वैचारिक हिसाबले अझै तन्नेरी छन् ।

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

सिंहले अर्थशास्त्रमा एमए गरेका छन् भने आफ्नो राजनीतिक जीवन भने २००७ सालमा कांग्रेसबाट शुरू भएको थियो । उनी २०१० सालमा कम्युनिस्ट पार्टीको सदस्य भएका हुन् । राजनीति, दर्शनशास्त्र, इतिहास, साहित्यजस्ता धेरै विधामा २ दर्जनभन्दा बढी पुस्तक लेखेका सिंह कम्युनिस्ट राजनीतिको वैचारिक र दार्शनिक पक्षमा धाराप्रवाह बोल्न सक्छन् ।


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

सिंहको पार्टी मसालले कहिले संसदीय निर्वाचन बहिष्कार गर्छ भने कहिले निर्वाचनमा सहभागी हुने गरेको छ । पार्टी भूमिगत छ, आफूलाई चाहिँ अर्धभूमिगत भन्न रुचाउँछन् सिंह । मसाल भूमिगत भएपनि जनमोर्चाको नाममा वैधानिक मोर्चा भने खुला छ । सिंहले कम्युनिस्ट पार्टीको सदस्यता वितरण गरेका कतिपय नेताहरू मन्त्री, प्रधानमन्त्री भइसकेका छन् । सिंहलाई राजनीतिक गुरू मान्नेहरू नेपालको राजनीतिमा धेरै छन् ।


Advertisment
SBL

१ साताअघि राजधानीमै भूमिगत रूपमा मसालको आठौं महाधिवेशन सम्पन्न भयो । सिंह पुनः ५ वर्षका लागि महामन्त्रीमा चुनियो । गत जेठ १६ बाट शुरू भएको महाधिवेशन करीब १ हप्तासम्म लम्बिएको थियो । महाधिवेशनमा देशभरबाट ५ सयभन्दा बढी पर्यवेक्षक थिए भने राजनीतिक प्रतिवेदन, न्यूनतम कार्यक्रमसम्बन्धी संशोधन प्रस्ताव, विधानसम्बन्धी संशोधन प्रस्ताव, संगठनात्मक प्रस्ताव र जाति, संस्कृति र धर्मसम्बन्धी प्रस्ताव पारित भएका छन् ।

Vianet communication
Laxmi Bank

हामीले मसालका महामन्त्री सिंहलाई आजको खुला समाजमा पनि भूमिगत रूपमा पार्टी चलाउनुको सान्दर्भिकता के हो भनेर सोधेका थियौं । प्रस्तुत छ – लोकान्तरकर्मी ईश्वर अर्यालले सिंहसँग गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :-

दुईतिहाइको कम्युनिस्ट सरकारले गरेको कामकारवाहीको सन्दर्भमा यहाँको धारणा के छ ? 

– अहिलेको दुईतिहाइको कम्युनिस्ट सरकार होइन । माक्र्सवादी सिद्धान्त विपरीतका २ पार्टीहरू मिलेर बनेको सरकार कम्युनिस्ट नै होइन भन्नेमा मेरो स्पष्ट धारणा छ ।

सरकारको सकारात्मक र नकारात्मक पक्षहरू के–के हुन् त ? 

– सरकार र सत्तारूढ पार्टीका बारेमा एउटा चिज के सकारात्मक छ भने यिनीहरूले गणतन्त्रको पक्ष लिइरहेका छन् । जसरी अन्य राप्रपा लगायतका शक्तिहरू राजतन्त्रको वकालत गरेका छन्, यिनीहरू त्यसको विरुद्धमा देखिन्छन् । त्यसैले यसलाई सकारात्मक भन्न सकिन्छ ।

नकारात्मक कुरा के हो भने यिनीहरूले समाजवादी नीतिको पनि कुरा गरेका छन्, त्यो पनि सकारात्मक त हो, तर लागू भने गरेका छैनन् । यिनीहरूको सम्पूर्ण नीति पूँजीवाद उन्मुख छ । सरकारको काम हेर्ने हो भने दिनानुदिन असफल हुँदै गइरहेकोजस्तो देखिन्छ । जनअपेक्षा पूरा गर्ने सवालमा सरकार चुकेको छ । नयाँ नयाँ भ्रष्टाचार काण्डहरू सतहमा आइरहेको देखिन्छ । 

गणतन्त्रको पक्षमा देखिन्छन् तर यिनैले गणतन्त्र असफल बनाउन लागिपरेका छन् । अहिले प्रतिगामी शक्तिहरूले गणतन्त्रमाथि हमला गरिरहेका छन्, सरकारको कार्यशैली पनि गणतन्त्र विरोधी देखिन्छ । जनताले यस्तो प्रकारको गणतन्त्र खोजेका थिएनन् । सरकारको यसप्रकारको कार्यशैलीलाई हामीले गलत भनेका छौं र विरोध गर्छाैं ।

आजको यो खुला समाजमा पनि तपाईंहरू भूमिगत भन्दै हिँड्नुहुन्छ । भूमिगत रूपमा पार्र्टी चलाउनुको सान्दर्भिकता के हो ? 

– हाम्रो पार्टी भूमिगत छ तर पार्टीको वैधानिक मोर्चा खुला छ । हाम्रो कार्यक्रम संसदीय राजनीति मात्र होइन । हामी नयाँ जनवाद, समाजवादजस्ता दीर्घकालीन कार्यक्रममा पनि पुग्नु छ । हामी यो संसदीय राजनीतिमा पूरा खुला भयौं भने हामी पनि त्यसैको दलदलमा फँस्ने डर हुन्छ र हामीले तय गरेका कार्यक्रमहरू पूरा गर्न सक्दैनौं । त्यसैले मूलभूत रूपमा हामीले हाम्रो पार्टी भूमिगत बनाएका छौं र म पार्टीको महामन्त्रीको हैसियतले अर्धभूमिगत रहेको अवस्थामा छु । 

सुरक्षा खतराका कारण तपाईंहरू भूमिगत हुनुभएको त होइन नि ?

– त्यो होइन । 

तपाईंमाथि पार्टी कब्जा गरेको आरोप लागेको छ, विगत ४५ वर्षदेखि निरन्तर एउटी पार्टीको महामन्त्री हुनुभएको छ । तपाईंको पार्टीमा नेतृत्वको उत्तराधिकारी नै नभएका हुन् ?

– नेतृत्वको उत्तराधिकारी बनाउने कुरालाई हामी गलत मान्छौं । किनभने जहिलेसम्म मैले काम गर्न सक्छु, त्यही आधारमा पार्टीले मलाई विश्वास गर्छ । त्यही आधारमा मैले आफ्नो जिम्मेवारी निभाउने कुरा भयो । यदि मैले काम गर्न नसक्ने भएँ वा म अशक्त भएँ, पार्टीले मलाई महामन्त्रीका लागि योग्य ठानेन भने अर्काे मान्छे आउँछ । हामीले पार्टीमा छलफल गर्छाैं र नेतृत्व दिन्छौं । म पछि को भन्ने हाम्रो पार्टीमा हुँदैन ।

तपाईंको पार्टीको संघीयताप्रति पछिल्लो दृष्टिकोण के हो ?

– संघीयतालाई हामीले पहिल्यैदेखि विरोध गर्दै आएका छौं । हाम्रो महाधिवेशनले पनि संघीयतालाई गलत ठानेको छ । हामीले यसलाई लगातार रूपमा विरोध गरिरहेका छौं र गर्नेछौं । संघीयताले जातीय सद्भाव बिग्रेको छ, राष्ट्रियता खतरामा पर्दै गइरहेको छ । प्रदेश सरकार सञ्चालन गर्न ठूलो धनराशी खर्च भइरहेको छ । जनतामाथि कर थोपरिएको छ । गाउँपालिकाको बजेट कम भएको छ । वास्तवमा सिधै गाउँपालिकाहरूलाई अधिकारसम्पन्न गराउनुपर्ने हो । यसकारण हामीले यसको सधैं खबरदारी गर्छाैं । संघीयता खारेज गर्नुपर्छ भन्ने हाम्रो माग हो ।

कम्युनिस्टहरू त जनतालाई स्वायत्त अधिकारसम्पन्न बनाउने कुरामा विश्वास गर्छन् नि ! संघीयताको किन विरोध ?

– हामीले भनेका छौं, गाउँपालिकालाई बजेट र अधिकार दिउँ, अहिलेको भन्दा बढी अधिकार हुनुपर्छ । बीचमा स्वायत्तताका नाममा यी प्रदेशहरू काम छैनन् । यिनीहरूले जनतामाथि कर थोपर्ने काम मात्र गरिरहेका छन् । राष्ट्रिय स्वाधीनता र भौगोलिक अखण्डताको रक्षाका लागि प्रदेशहरू चाहिँदैनन् ।

महाधिवेशन सकियो, अब जनताका बीचमा कस्तो खालको कार्यक्रम लिएर जानुहुन्छ ?

– महाधिवेशनपछिका प्राविधिक कामहरू गर्न बाँकी छ । विधि, विधान र दस्तावेज प्रकाशित गर्नुपर्नेछ । त्यसपछि हामी जनतासँग कस्तो कार्यक्रम लिएर जाने भन्ने विषयमा छलफल हुन्छ ।

आमरूपमा तपाईंका शिष्यहरू भनेर चिनिने सत्तारूढ दल नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीका अध्यक्षद्वय केपी शर्मा ओली र पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ दुवैसँग तपाईंको कस्तो सम्बन्ध छ ?

– ओली प्रचण्डसँग सामान्य सम्बन्ध त छ तर त्यस्तो बढी नै सम्बन्ध छैन । कहिले–कहिले भेटघाट हुन्छ । त्यस्तो खास राजनीतिक र वैचारिक सम्बन्ध भने छैन । कार्यप्रणाली नै फरक भएपछि व्यक्तिगत सम्बन्ध मात्र भएर भएन । व्यक्तिगत रूपमा भने दुवैसँग आत्मीय सम्बन्ध छ भनूँ ।

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
जेठ २९, २०८०

प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ भारत भ्रमणबाट फर्किएको केही दिनमै पशुपतिनाथ मन्दिरमा पुगेको विषय अहिले सर्वत्र चर्चामा छ । त्यसो त भारत भ्रमणमै छँदा प्रचण्डले गेरुवस्त्र लगाएर उज्जैनस्थित महाकालेश्वर...

पुस २२, २०७९

नेकपा एमालेको समर्थनमा नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ प्रधानमन्त्री बनेपछि देशको राजनीतिले नयाँ कोर्स लिएको छ । तर, नयाँ प्रधानमन्त्रीले विश्वासको मत नलिँदै सरकार गिराउने खे...

असार १, २०८०

बुधवार उच्च अदालत विराटनगर पुग्दा धरान उप–महानगरपालिकाका मेयर हर्क साम्पाङ एक वकिलसहित भेटिए । मुद्दाको पेशी भएकाले उनी आफैं उपस्थित भएका रहेछन् । धरान खानेपानी विकास बोर्डको बैठक नबोलाएको भन्दै सा...

जेठ १६, २०८०

नेकपा एमाले संसदीय दलका उपनेता सुवास नेम्वाङले आफूलाई नेपालको संसदीय अभ्यासमा अनुभवी र अभिभावकीय छवि बनाउन सफल भएका छन् । तत्कालीन संविधानसभा अध्यक्षसमेत रहेका नेम्वाङले संविधानसभासहित छ पटक व्यवस्थापिका&nd...

चैत २५, २०७९

वैशाख १० गते हुने प्रतिनिधिसभा सदस्यको उपनिर्वाचन नजिकिँदै गर्दा चितवनमा राजनीतिक गतिविधि बढेको छ । मंसिर ४ को चुनावमा रास्वपा विजयी भएको चितवन २ मा उपनिर्वाचनका माध्यमबाट आफ्नो राजनीतिक विरासत फर्काउन न...

पुस ३, २०८०

बैतडीको झुलाघाटदेखि पाँचथरको चिवाभञ्ज्याङसम्म मध्यपहाडी यात्रा सकेर नेकपा एमालेको नेतृत्व काठमाडौं फर्किएको छ । संसद्को प्रमुख प्रतिपक्षी दल एमालेको नेतृत्वले मध्यपहाडी यात्राका दौरान सरकारको चर्को आलोचना गरेक...

स्वधर्मको अनुयायी कसरी बन्ने ?

स्वधर्मको अनुयायी कसरी बन्ने ?

चैत ३, २०८०

स्वधर्म भन्ने शब्द हामीमध्ये धेरैले सुन्ने गरेका छौँ । स्वधर्मको आदि शिक्षक, प्रचारक वा आचार्य भगवान् कृष्ण हुन् । उनले सर्वप्रथम अर्जुृनलाई यसको शिक्षा दिएका थिए कुरुक्षेत्रको युद्ध मैदानमा । यसका आधुनिक व्याख्याता भने ...

जनयुद्धको ‘माओवादी ह्याङओभर’ र नारायणकाजी

जनयुद्धको ‘माओवादी ह्याङओभर’ र नारायणकाजी

चैत १, २०८०

गठबन्धनको नयाँ समीकरणसँगै पुनर्गठित मन्त्रिपरिषद्मा नेकपा (माओवादी केन्द्र)का तीन मन्त्री दोहोरिए । पार्टी नेतृत्वको निर्णयप्रति केही युवा सांसदले आक्रोश व्यक्त गरे । माओवादी पार्टी एउटा भए पनि सहायक गुट धेरै छन्...

एक पूर्व कर्मचारीको 'डायरी'– इमान्दार बन्दा कार्यालय नै नभएको ठाउँमा सरुवा

एक पूर्व कर्मचारीको 'डायरी'– इमान्दार बन्दा कार्यालय नै नभएको ठाउँमा सरुवा

फागुन २८, २०८०

उमेरले ३५ वर्ष पुग्नै लाग्दा मैले लोकसेवा आयोगको फाराम भरें । ३५ वर्ष कटेको भए फाराम भर्न पाउँदैनथें, तर नियुक्ति लिँदा भने ३५ वर्ष कटिसकेको थिएँ । लोकसेवा आयोगको सिफारिशअनुसार क्षेत्रीय सिञ्चाइ निर्देशनालयले...

x