×

NMB BANK
NIC ASIA

क्षेत्रीय राजनीति

मोदीको परराष्ट्रनीतिमा व्यापक परिवर्तनको संकेत, छिमेकीलाई उच्च प्राथमिकता

जेठ ३०, २०७६

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel

भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी शांघाई सहयोग संगठन (एससीओ) को सम्मेलनमा भाग लिन बिहीवार किर्गिजस्तानको राजधानी बिश्केक पुगेका छन् ।

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

मोदीको यस यात्रासँगै उनको सरकारको परराष्ट्रनीतिको प्राथमिकता स्पष्ट हुँदै गइरहेको छ । 


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

बिश्केकमा उनले क्षेत्रीय संगठनहरूलाई उग्रवादविरुद्ध कडा प्रतिक्रिया जनाउन आह्वान गर्नेछन् र चीन तथा रुसका राष्ट्रपतिहरूसँग भेटघाट गर्नेछन् ।


Advertisment
Nabil box
Kumari

बेइजिङ र मस्को दुवैले मध्य एसियामा प्रमुख भूमिका निर्वाह गर्ने गरेका छन् । त्यहाँ प्रमुख शक्तिहरू एकअर्कासँग प्रतिस्पर्धा गरिरहेका छन् । भारतले पनि त्यस क्षेत्रमा पहुँच बढाउने कोशिश गरिरहेको छ । 

Vianet communication
Laxmi Bank

भारत एससीओको पूर्णकालिक सदस्य सन् २०१७ मा बनेको हो । 

मोदीले गत महिना आफ्नो शपथग्रहण समारोहमा किर्गिजस्तानका राष्ट्रपति सोरोनबाये जेनेबकोभलाई निमन्त्रित गरेका थिए । 

परराष्ट्रनीतिमा मोदी सरकारले चुनाव जितेपछि नै काम गर्न शुरू गरेको छ । 

प्रधानमन्त्री मोदीले माल्दिभ्स र श्रीलंकाको यात्रा गरे । अनि परराष्ट्रमन्त्री एस जयशंकरले गत साता भुटान यात्रा गरे । 

मोदीले पहिलो विदेश भ्रमणका लागि माल्दिभ्स र श्रीलंका छानेर छिमेक पहिला नीतिप्रति समर्पित रहेको सन्देश दिएका छन् । 

चीनले दक्षिण एसिया र हिन्द महासागर क्षेत्रमा आफ्नो हस्तक्षेप गम्भीर रूपमा बढाइरहँदा मोदीले छिमेकीहरूप्रति आस्था देखाएका हुन् । 

मोदीको यात्राका बेलामा माल्दिभ्सका राष्ट्रपति इब्राहिम मोहम्मद सोलेहले पनि आफ्नो प्रशासनका तर्फबाट भारतलाई प्राथमिकता दिने नीतिमा जोड दिए अनि दुई देशबीचको सम्बन्धलाई ऐतिहासिक भने । 

माल्दिभ्सको अघिल्लो सरकारले दुई देशबीचको सम्बन्धलाई निकै तनावपूर्ण बनाएको थियो । 

मोदीले जलवायु परिवर्तन र आतंकवादविरुद्धको लडाईंमा माल्दिभ्सलाई सहायता गर्ने घोषणा गरे । 

मोदीको श्रीलंका भ्रमणको कुरा गर्दा त्यहाँ पनि उग्रवादको विषयमा केन्द्रमा थियो । 

मोदीले हालै उग्रवादी आक्रमणलाई संयुक्त खतरा संज्ञा दिँदै उग्रवादविरुद्ध संयुक्त लडाईंको नेतृत्व गर्न तयार रहेको बताए । 

अमेरिका र चीनबीच तनाव बढ्दै जाँदा विश्व व्यवस्थामा असन्तुलन आएको छ र यस्तोमा मोदीको विदेशनीतिले आकार लिँदैछ ।

व्यापारिक विषयमा असहमतिका कारण भारत र अमेरिकाको सम्बन्ध पनि खराब चरणमा छ । 

अमेरिकाले भारतको ५.६ अर्ब डलरको निर्यातमा पनि कर लगाउने घोषणा गरेको छ । तर ठूलो समस्याको एउटा अंग मात्र हो यो । 

तर भारत सरकारले अमेरिकासँग आर्थिक र जनताबीतको सम्बन्ध प्रगाढ बनाउने प्रयास जारी राख्ने बताएको छ । 

तर आगामी दिनहरू चुनौतीपूर्ण हुन सक्ने स्पष्ट छ । अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले केही महिनापछि चुनाव लड्नुपर्नेछ । 

यस्तो अवस्थामा उनी संसारभरि व्यापारिक विषयमा अमेरिकी हितको सुरक्षामा जोड दिइरहनेछन् । 

यी सबै कुरालाई विचार गरेर मोदीले पूर्व परराष्ट्रसचिव एस जयशंकरलाई परराष्ट्रमन्त्री बनाएका हुन् । 

भारतले क्षेत्रीय स्तरमा आफ्नो पहिचान परिवर्तन गर्न चाहेको संकेत पनि जयशंकरको नियुक्तिले दिएको छ । 

मोदीले आफ्नो शपथग्रहण समारोहमा बिम्स्टेकका सदस्य राष्ट्रहरूलाई बोलाएका थिए । 

संगठनमा नेपाल, बंगलादेश, भारत, म्यान्मार, श्रीलंका, थाइल्यान्ड र भुटान छन् । 

विगत केही वर्षदेखि भारत सरकारले आफ्नो परराष्ट्रनीतिमा यस संगठनलाई प्राथमिकता दिएको छ । 

बीस वर्षभन्दा पुरानो यस संगठनमा विश्व जनसंख्याको लगभग २१ प्रतिशत मानिस बस्छन् । यी सबै देशको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन २.५ खर्ब डलरभन्दा बढी छ ।

मोदी सरकारले बिम्स्टेकमा जोड दिनुअघि क्षेत्रमा सार्कको अस्तित्व थियो जुन अहिले मरणासन्न अवस्थामा छ । 

सन् २०१४ मा मोदीले आफ्नो शपथग्रहण समारोहमा सार्क देशलाई निमन्त्रण गरेका थिए । 

सार्कलाई बेवास्ता गरेर बिम्स्टेकमा ध्यान दिएपछि मोदीले पाकिस्तानसँग सहकार्य गरेर केही उपलब्धि नहुने आकलन गरेको बुझिन्छ । 

भारतले बिम्स्टेकलाई केन्द्रमा राखेर परराष्ट्रनीति बनाएर पूर्वी सिमानामा ध्यान दिन चाहेको देखिन्छ । 

मोदीले भारतको रणनीतिक परिधिलाई नयाँ रूप दिन तथा भारतका छिमेकी देशलाई बढी अनुकूल शर्तमा परिभाषित गर्न कोशिश गरेका हुन् । 

सन् २०१४ मा काठमाडौंमा भएको सार्क सम्मेलनमा मोदीले क्षेत्रीय सहयोगका अवसरलाई सार्क अन्तर्गत वा त्यसबाहिर रहेर उपयोग गर्ने कोशिश गरिने बताएका थिए । 

मोदी सरकारले आफ्नो आरम्भिक कार्यकालमा पाकिस्तानसँग सहकार्य बढाउने कोशिश गरेको थियो तर त्यसबाट कुनै उपलब्धि हासिल नहुने देखेपछि सरकारले बिम्स्टेकलाई ध्यान दिन थाल्यो । 

सन् २०१६ मा इस्लामाबादमा हुनुपर्ने सार्क सम्मेलन भारतले बहिष्कार गरेपछि अन्य देशले पनि त्यही बाटो अपनाए । कश्मीरमा आतंकवादी आक्रमणमा पाकिस्तानको हात रहेको भन्दै भारतले सम्मेलन बहिष्कार गरेको थियो । 

यस्तो अवस्थामा भारत सरकार बिम्स्टेकमा आफ्नो ध्यान केन्द्रित गरेर यसलाई रचनात्मक ढंगले अघि बढाउन तत्पर भएमा भारतलाई दक्षिणपूर्व एसियामा आफ्नो स्थान बलियो बनाउन सहयोग पुग्छ । 

भूराजनीतिक अशान्तिको यस युगमा भारतले चीनसँग पनि सम्बन्ध धनीभूत गर्न चाहेको देखिन्छ । इन्डोप्यासिफिक क्षेत्रमा भारतको स्थान सुदृढ बनाउन र क्षेत्रमा स्थायी सन्तुलनको कोशिश मोदीले गर्नेछन् । 

भारतले आफूलाई सन्तुलन बनाउने देशका रूपमा उभिनुको साटो आफ्नो पहिचान एक प्रमुख शक्तिका रूपमा बनाउन खोजेको देखिन्छ । 

मोदीले पहिलो कार्यकालमा के तर्क गर्दै आएका थिए भने विश्व व्यवस्थामा भारतले सक्रिय रूपमा संसारको नियम बनाउने शक्तिको स्थानमा सन्तुलन बनाउने शक्तिका रूपमा काम गरेको छ । 

तर यस चुनावमा उनले प्रचण्ड बहुमत पाएपछि भारतको परराष्ट्रनीतिमा परिवर्तन गर्न सक्ने देखिन्छ । 

मोदी र उनको टीमले यसका लागि भरमग्दूर प्रयास गरिरहेका छन् ।

बीबीसी हिन्दीमा प्रकाशित हर्ष पन्तको विश्लेषण
 

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
कात्तिक १७, २०८०

सोउल– उत्तर कोरियाले दूतावास बन्द गर्ने हालैको शृङ्खला आफ्नो बाह्य सम्बन्ध सुधार गर्नका लागि ‘नियमित मामिला’ भएको स्पष्ट पारेको छ । दक्षिण कोरियाले आर्थिक सङ्कटका कारण दूतावास बन्द गरेको दाबी गर...

कात्तिक २१, २०८०

किभ– युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले निर्वाचनका लागि यो सही समय भएको हो भन्ने आफूलाई विश्वास नभएको बताएका छन् । सन् २०२४ मा राष्ट्रपति निर्वाचनका बारेमा तीव्र बहस हुँदै गएपछि रुसी आक्रमणविरुद्ध ह...

कात्तिक २८, २०८०

चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ अमेरिका प्रस्थान गरेका छन् । चीन–अमेरिका भ्रमणका लागि उनी मंगलवार अमेरिका प्रस्थान गरेका हुन् । भ्रमणका क्रममा उनले चीन र अमेरिकाका नेताबीचको बैठक र ३० औं एपेक आर्थिक न...

मंसिर ५, २०८०

११ दिनदेखि सुरुङमा फसेका ४१ मजदुरलाई पाइपबाट खाना पठाइएको छ । गएराति ६ इन्चको पाइपबाट पहिलोपटक खिचडी पठाइएको भारतीय सञ्चार माध्यमहरूले जनाएका छन् ।  भारतको उत्तरी हिमाली राज्य उत्तराखण्डमा निर्माणाध...

पुस २७, २०८०

अमेरिका र बेलायतका सेनाले बिहीवार यमनको हुथी नियन्त्रित कैयौं क्षेत्रहरूमा हवाई हमला शुरू गरेका छन् । लाल सागर (रेड सी) हुँदै सामान ओसारपोसार गर्ने कमर्सियल जहाजमाथि पटक-पटकको ड्रोन हमला तत्काल रोक्न...

कात्तिक १७, २०८०

पाकिस्तानको क्वेटामा सुरक्षाकर्मीको एउटा समूहमाथि शुक्रबार आक्रमण हुँदा कम्तीमा १४ सैनिकको मृत्यु भएको छ । घटनाबारे बलुचिस्तान प्रान्तका एक वरिष्ठ सरकारी अधिकारी सइद अहमद उमरानीले एएफपीसँग भने, “तटीय ...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x