मंसिर १९, २०८०
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
असार ८, २०७६
अमेरिका र इरानबीच अहिले युद्धको स्थिति बनेको छ । ओमानको खाडीमा तेल बोकेका दुईवटा मालवाहक जहाजमा १० दिनअघि बम आक्रमण गरिएपछि अमेरिकाको ट्रम्प प्रशासनले यसमा इरानी बलहरूको हात रहेको भन्दै आरोप लगायो ।
विवाद चर्किंदै जाँदा अमेरिकाले उक्त क्षेत्रमा सैनिक युद्धपोतहरू तैनाथ गर्यो । यसैबीच अमेरिकाको सैन्य ड्रोनले इरानको एयरस्पेसको अतिक्रमण गरेको भन्दै इरानी सैनिकहरूले होर्मुजको स्ट्रेट (जलप्रपात) माथिबाट त्यसलाई खसाइदिए । ड्रोन खसाइएपछि अमेरिकाका राष्ट्रपति ट्रम्पले इरानबाट ठूलो भूल भएको र उसले यसको मूल्य चुकाउनुपर्ने भनी बयान दिए ।
ड्रोन खसाएको सजायस्वरूप इरानमाथि आक्रमण गर्ने आदेश दिएर अन्तिममा ट्रम्पले त्यसलाई फिर्ता लिए । उनको यस कदमलाई केटाकेटीपन भन्दै पश्चिमी मिडियामा चर्को आलोचना भइरहेको छ ।
ट्रम्पले अनेकौं किसिमका बहुलट्ठीपूर्ण कदम चाल्ने गरेको भए पनि उनी युद्ध होस् र मान्छे मारिऊन् भन्ने चाहिँ नचाहने रहेछन् । त्यसैले यो आक्रमणका कारण थुप्रै मानिस मारिने भएपछि ट्रम्पले त्यसलाई रोक्ने आदेश दिएका हुन् ।
राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार जोन बोल्टन, परराष्ट्रमन्त्री माइक पम्पिओ र सीआईएकी निर्देशक जिना हास्पेलले ट्रम्पलाई इरानमाथि आक्रमण गर्न निकै जोड गरेको भए पनि हताहती नहोस् भनेर उनले आक्रमण रोक्न लगाए ।
ट्रम्पले टाइम पत्रिकासँगको अन्तर्वार्तामा इरानसँग सैन्य युद्ध नचाहेको बताएका छन् । इरानले आणविक हतियार विकास गर्न छोडेमा आयातोल्लाहसँग वार्ता गर्न आफू तयार रहेको बयान पनि दिएका छन् । ट्रम्पले सैन्य आक्रमणको डर मात्र देखाउने र वास्तवमा आक्रमण नगर्ने बरू यसलाई सम्झौताको माध्यम बनाउने गरेका छन् । उत्तर कोरियामाथि अग्निवर्षा गर्ने धम्की दिएको केही समयपछि नै उनले किम जोङ–उनसँग शिखरवार्ता गरेको कुरा यहाँ स्मरण गर्न सकिन्छ ।
तर ट्रम्पका सल्लाहकारहरू इरानमाथि आक्रमणका लागि उनलाई भड्काइरहेका छन् । अनि इरानका क्षेत्रीय शत्रुहरू साउदी अरब र इजरायल पनि उसमाथि आक्रमणका लागि अमेरिकालाई दुरुत्साहन गरिरहेका देखिन्छन् ।
ट्रम्पले इरानमाथि आक्रमण नगर्ने भने पनि युद्धको पृष्ठभूमि चाहिँ तयार पारेका हुन् । इरानसँग गरिएको आणविक सम्झौताबाट अमेरिकालाई झिकेर अनि उसमाथि कडा आर्थिक प्रतिबन्ध लगाएर ट्रम्पले नै युद्धको वातावरण बनाएका हुन् । उक्त प्रतिबन्धका कारण सिर्जना भएका क्रिया प्रतिक्रियामा ट्रम्प जिम्मेवार छन् भन्न त नमिल्ला तर यस्ता परिस्थिति निर्माणमा उनकै प्रमुख भूमिका छ ।
इरानले तेल बोकेका ट्यांकरमाथि आफूले आक्रमण गर्दै नगरेको बताउँदै आएको छ । आफूविरुद्ध षड्यन्त्र गर्ने शक्तिहरूले यो आक्रमण गराएको संकेत उसले दिएको छ ।
त्यसो त एक महिनाअघि बग्दाद स्थित अमेरिकी दूतावासनजिक भएको आक्रमणमा पनि इरानकै हात रहेको ट्रम्प प्रशासनले आरोप लगाएको थियो । अनि ओमानको खाडी हुँदै गइरहेका चारवटा तेल ट्यांकर इरानले नै ध्वस्त पारेको आरोप पनि उसले लगाएको थियो ।
तर यस्ता आक्रमण इरानलाई दोषी देखाएर युद्ध मच्चाउने षड्यन्त्र भएको विश्लेषकहरूले लेखेका छन् । हुन पनि अमेरिकाले झूटा कारण देखाएर युद्ध शुरू गरेको अनि युद्ध भएका देशलाई ध्वस्त पारेको प्रशस्तै उदाहरण भेटिन्छन् । नरसंहार गर्ने हतियार सद्दाम हुसेनले राखेको भन्ने आधारहीन आरोपको बलमा इराकमाथि आक्रमण गरेर अमेरिकाले उक्त देशलाई ध्वस्त पारेको धेरै वर्ष बितेको छैन ।
इरानविरुद्धको युद्ध चर्काउन युद्धपिपासु बोल्टनले पर्सियन खाडीमा अमेरिकी जलसेना र वायुसेना तैनाथ गरेको एक महिना मात्र भएको छ । इरानको आक्रामकतालाई प्रतिकार गर्न यसो गरेको उनले तर्क दिएका थिए ।
तर आधुनिक इतिहासमा इरानले कुनै पनि देशमाथि आक्रमण गरेको रेकर्ड छैन । पश्चिम एसियामा अमेरिकाले मच्चाएको विध्वंसपछि छाएको अस्थिरतामा इरान शक्तिशाली बनेर राजनीतिक प्रभाव बढाउँदै लगेको भए पनि उसले कुनै देशको अतिक्रमण भने गरेको छैन ।
तर इरानको आक्रामकताको बहाना बनाएर बोल्टन र पम्पिओ जस्ता युद्धपिपासुहरूले युद्ध चर्काउन भरमग्दूर प्रयास गरिरहेका छन् । तेल ट्यांकरमाथिको आक्रमणलाई त्यही युद्धको पूर्वाभ्यासका बुझ्नुपर्ने हुन्छ ।
इरानलाई विश्वबाट अलग्याउने हिसाबमा अमेरिकाले उसमाथि कठोर प्रतिबन्ध लगाएको भए पनि वास्तवमा वाशिङटनको विश्वसनीयता संकटमा परेको छ । उसले झूटा बहानामा युद्ध शुरू गरेर संसारका विभिन्न क्षेत्रलाई तहसनहस पारेकाले ऊ आफैं चाहिँ विश्वबाट दुत्कारिएको छ भन्न मिल्छ । त्यसैले त अमेरिकाले इरानमाथि लाद्न खोजेको युद्धलाई युरोपेली मुलुकहरूले समर्थन गरेका छैनन् ।
अमेरिकाले झूटको पुलिन्दाका आधारमा इरानसँग युद्ध गर्न खोज्नु निन्दनीय छ । आणविक हतियारमा वृद्धिदेखि आतंकवादलाई प्रायोजन गर्ने साउदी अरबलाई सहयोग लगायतका कदम चालेर अमेरिकी शासकहरूले विश्व समुदायविरुद्ध गम्भीर अपराध गरिरहेका छन् । युद्ध भड्काउनका लागि उनीहरू झूटा आक्रमण (फल्स फ्ल्याग अपरेसन) गर्न पनि हिचकिचाउँदैनन् ।
विश्वशान्तिका पक्षधरहरूलाई अमेरिकाको पछिल्लो कदमले झस्काएको छ । अमेरिकाका युद्धपिपासु सम्भ्रान्तहरूले जुन देशमा युद्ध शुरू गरेका छन्, त्यस देशलाई मात्र नभई वरपरका क्षेत्रलाई समेत ध्वस्त बनाएर अस्थिर बनाएका छन् । त्यही अस्थिरताको पृष्ठभूमिमा इस्लामिक स्टेट जस्ता हिंस्रक आतंकवादी समूहहरू जन्मिने गरेका छन् । त्यसैले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले अमेरिकाले शुरू गर्न खोजेको आपराधिक युद्धलाई रोक्ने प्रयास गर्नुपर्छ ।
अमेरिकाले अब उप्रान्त कुनै पनि विदेशी युद्ध नलड्ने भन्दै चुनाव जितेका ट्रम्पले आफ्ना युद्धपिपासु सल्लाहकारहरूको कुरा सुनेर युद्ध चर्काउलान् ? त्यो त समयले नै बताउनेछ ।
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
सरकारमा सहभागी मन्त्रीको कार्यक्षमतालाई लिएर प्रश्न उठेपछि अहिले सरकारमा रहेका मन्त्रीलाई फिर्ता बोलाएर मन्त्रिमण्डल पुनर्गठन गर्न सत्तारुढ दलहरूभित्र दबाब बढ्न थालेको छ । अपवादबाहेक सरकारमा सहभागी मन्त्रीले जनअपे...
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
आफ्नो तेस्रो कार्यकालको दोस्रो वर्षलाई प्रभावकारी बनाउने भनी दाबी गरेका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले कांग्रेस महामन्त्री गगन थापालगायत केही नेतासँग नियमित सल्लाह सुझाव लिन थालेका छन् । रा...
देशका विभिन्न शहरमा गरिब–मजदूरहरूले छाक काटेर सहकारीमा जम्मा गरेको पैसा बदनियतपूर्ण ढंगले हिनामिना गरेर टेलिभिजनमा लगानी गरेको विषयले बजार तातिरहेको छ, जसमा जोडिएका छन् रास्वपा सभापति रवि लामिछाने...
दुई–दुईपटक मिर्गौला फेरेको शरीर । मध्यजाडो नजिकिँदै गरेका मंसिरका चिसा दिन । त्यसमाथि वृद्धावस्था । यस्तो बेला ७० नाघेकाहरूको अधिकांश समय ओछ्यानमै बित्छ । नभए पनि घरको चार दिबारभित्र आराम गरेर अनि तात...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...