काठमाडौं – अमेरिका र इरानबीचको तनाव लगातार बढिरहेको छ । इरान पहिलेदेखि नै अमेरिकाले लगाएको प्रतिबन्धले थलिएको छ । अहिले आएर अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले उसमाथि थप कडा प्रतिबन्ध लगाएका छन् । 

नयाँ प्रतिबन्धको दायरामा इरानका सर्वोच्च नेता अली खमेनेई पनि परेका छन् । खमेनेई इरानका आध्यात्मिक नेता र सर्वोच्च अधिकारी हुन् । 

इरानमा भइरहेका प्रतिकूल कामकारवाहीका लागि उनी नै जिम्मेवार भएको भन्दै आयातोल्लाह खमेनेईमाथि प्रतिबन्ध लगाइएको ट्रम्पको भनाइ छ । 

बीबीसी संवाददाता बारबरा प्लेट खमेनेईमाथिको प्रतिबन्ध महत्त्वपूर्ण भएको बताउँछिन् । 

उनी भन्छिन्, ‘उनी वास्तवमै इरानका सर्वोच्च नेता हुन् । इरानको राजनीतिक र सैन्य मामिलाका अन्तिम फैसला उनैले लिन्छन् । उनीसँग आर्थिक शक्ति पनि छ ।’

खमेनेई सेताद नामक संस्थाका संरक्षक हुन् । यस संस्थाले सन् १९७९ मा भएको इस्लामिक क्रान्तिपछि सम्पत्तिहरूमा नियन्त्रण जमाएको थियो र त्यसबाट ९५ अर्ब डलरको ठूलो व्यापारिक साम्राज्य खडा गरेको थियो । 

सेतादमाथि अमेरिकाल् पहिलेदेखि नै प्रतिबन्ध लगाएको छ । तर ट्रम्पले अहिले त्यसमा थप कडा प्रतिबन्ध लगाएका छन् । यसमार्फत खमेनेईसँग जोडिएका मानिसलाई तारो बनाइएको छ । यो कम्पनीमा काम गर्ने मानिस खमेनेईका सरकारी प्रतिनिधि हुन् । 

ट्रम्पका अनुसार, खमेनेईको सोचमै आधारित रही इरानले अहिलेका गतिविधि सञ्चालन गरिरहेको हो । खमेनेईले इस्लामिक रिभोल्युसनरी गार्ड्सको सेना जस्ता खतरनाक संगठन आफैं सञ्चालन गर्छन् । 

ट्रम्पको कार्यकारी आदेश अनुसार लगाइएको ताजा प्रतिबन्धपछि इरानका सर्वोच्च नेता, उनको कार्यालय र उनीसँग जोडिएका सबै मानिस आर्थिक सहयोगबाट वञ्चित हुनेछन् । 

खमेनेई बारम्बार पश्चिम अनि अझ अमेरिकाको निन्दा गरिरहेका हुन्छन् । 

तर उनी वार्ताको समर्थन पनि गर्छन् । 

खमेनेईले सन् १९८९ मा इरान गणराज्यका संस्थापक र पहिलो सर्वोच्च नेता आयातोल्लाह खोमेनीको स्थान लिएका र्थि । यसअघि सन् १९८१ देखि १९८९ सम्म उनी दुईपटक राष्ट्रपति बने । 

सर्वोच्च नेताका रूपमा आफ्नो पदलाई थप बलियो बनाउनका लागि खमेनेईले इरानका विभिन्न संस्था र सुरक्षाबलसँग सम्बन्ध घनीभूत पारे ।

खमेनेईका शक्ति र उनका फैसलाहरू विवादमा पनि परेका छन् । 

नयाँ प्रतिबन्धअन्तर्गत इरानको अर्बौं डलर  फ्रीज गरिनेछ । 

अमेरिकाले इरानमाथि तेल र आर्थिक प्रतिबन्ध लगाएको छ । थप प्रतिबन्ध लगाएर उसले इरानलाई झुक्न र कुराकानीका लागि बाध्य बनाउन चाहेको देखिन्छ । 

इरानले आणविक कार्यक्रम बन्द गरोस् भन्ने चाहना अमेरिकाले राखेको छ । अनि मिसाइल उत्पादन रोक्न तथा हेज्बोल्लाह लगायतका संगठनलाई सहयोग बन्द गर्न पनि इरान तयार हुनुपर्ने अमेरिकाको भनाइ छ ।

अमेरिकाका परराष्ट्रमन्त्री माइक पम्पिओले अत्यधिक दबाबको रणनीतिका कारण इरानले क्षेत्रीय सेना सञ्चालनका लागि पैसा जुटाउन नसक्ने तर्क गरेका छन् । 

इरानले अमेरिकी ड्रोन खसाएकोले नयाँ प्रतिबन्ध लगाइएको ट्रम्पको भनाइ छ ।

इरानले ताजा प्रतिबन्धमाथि कडा प्रतिक्रिया दिएको छ । इरानका परराष्ट्रमन्त्री जावेद जरीफले ट्विट गरेर ट्रम्प प्रशासन युद्धका लागि प्यासी भएको लेखे ।

अमेरिकाका अर्थमन्त्री स्टिभ म्नुचिनले आफ्नो देश इरानसँग वार्ता गर्न तयार रहेको बताए ।

बीबीसीबाट