काठमाडौं – संसद सचिवालयकी एक कर्मचारीसँग यौन दुर्व्यवहार प्रकरणमा मुछिएर सभामुख कृष्णबहादुर महराले राजीनामा दिएलगत्तै नयाँ सभामुख को भन्ने विषयले राजनीतिक वृत्तमा चर्चा बटुलेको छ ।

सत्तारूढ दल नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) ले आफ्नै पार्टीबाट सभामुख बनाउने कसरत शुरू गरिसकेको छ ।

संविधानअनुसार सभामुख र उपसभामुख फरक–फरक दल र लिङ्गको हुनुपर्ने व्यवस्था छ तर दुईतिहाइ बहुमतका साथ सरकार चलाइरहेको नेकपाले सभामुख आफैंले राख्न उपसभामुख शिवमाया तुम्बाहाम्फेलाई राजीनामा गराउने तयारी गरिरहेको स्रोतले बताएको छ ।  

तुम्बाहाम्फे स्वयम् सभामुखकी दाबेदार हुन् । ‘उहाँले राजीनामा दिने विषय पार्टीभित्र अनौपचारिक रूपमा छलफल भएको भएपनि अन्तिम निर्णय भइसकेको छैन,’ स्रोतले लोकान्तरलाई भन्यो, ‘पार्टीले निर्णय गर्‍यो भने उहाँले उपसभामुख नछाड्नुपर्ने कारण के होला र ?’

२ पार्टी एक नभइसकेको अवस्थामा तत्कालीन माओवादी केन्द्रबाट महरा सभामुख निर्विरोध चयन भएका थिए भने तत्कालीन एमालेका तर्फबाट तुम्बाहाम्फे उपसभामुखमा निर्वाचित भएकी थिइन् । संविधानले सभामुख र उपसभामुख दुवै फरक–फरक पार्टीको हुनुपर्ने व्यवस्था गरेपनि हालसम्म सत्तारूढ दल नेकपा मौन बसेको थियो । 

को–को छन् आकांक्षी ?

महराले राजीनामा दिएपछि तत्कालीन संविधान सभाका अध्यक्ष सुवासचन्द्र नेम्वाङलाई सभामुखको प्रमुख दाबेदारका रूपमा हेरिएको थियो तर नेम्वाङले आफू सभामुख बन्न नचाहेको प्रष्ट पारिसकेका छन् । आफूले संविधान सभाको अध्यक्षका रूपमा ऐतिहासिक जिम्मेवारी पूरा गरिसकेको र सभामुखको जिम्मेवारी नयाँलाई दिनुपर्ने उनको तर्क छ । 

सभामुख पदका लागि अर्का दाबेदार देव गुरुङ हुन् । शालीन, भद्र र कम बोल्ने गुरुङलाई सभामुख बनाउनुपर्छ भन्दै नेकपाभित्र पूर्व माओवादी खेमाले लबिङ शुरू गरिसकेको छ । महराले राजीनामा दिएपछि पार्टीभित्र सन्तुलन मिलाउन पनि पूर्व माओवादी पक्षलाई नै सभामुख दिनुपर्ने आफ्नो अडान रहेको एक नेताले बताए ।

नेम्वाङ, गुरुङ लगायत पूर्व सभामुख ओनसरी घर्ती, अग्नी सापकोटा, पम्फा भुसालको पनि चर्चा चलेको छ तर चर्चामा नाम आएकाहरू भने यसबारेमा पार्टीले निर्णय गर्ने भन्दै कुनै टिप्पणी गर्न चाहिरहेका छैनन् ।
यसबारेमा पार्टीभित्र औपचारिक छलफल हुन बाँकी रहेको नेतृ भुसाल बताउँछिन् । ‘अहिल्यै यसबारेमा बोल्न छिटो हुन्छ,’ लोकान्तरसँग कुरा गर्दै भुसालले भनिन्, ‘पार्टीभित्र औपचारिक रूपमा यो विषय प्रवेश भएकै छैन ।’

देव गुरुङको सम्भावना कति ?

गत मंगलवार नेकपाको सचिवालय बैठक बस्नुअघि अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’बीच महरालाई राजीनामा गराउने विषयमा सहमति भएको थियो । अनौपचारिक छलफलमा कसलाई सभामुख बनाउने भन्नेबारे मोटामोटी सहमति भइसकेको स्रोत बताउँछ ।

भेटमा ओलीले नेम्वाङ र उपसभामुख तुम्बाहाम्फेको नाम लिएका थिए भने प्रचण्डले गुरुङको नाम लिएका थिए । ‘आकांक्षीको नाम जति थोरै हुन्छ, उति सहमति जुटाउन सहज हुन्छ,’ स्रोतले भन्यो, ‘सभामुख–उपसभामुखको विषयलाई लिएर थप विवाद नहोस् भन्ने उहाँहरू दुवैको चाहना छ ।’

यद्यपि गुरुङ भने यस विषयमा खुल्न चाहन्नन् । शनिवार लोकान्तरसँग कुरा गर्दै गुरुङले भने, ‘यो कुनै व्यक्तिको कुरा होइन । पार्टीले जे निर्णय गर्छ त्यो स्वीकार्य हुन्छ ।’

गुरुङले घुमाउरो पारामा आफू आकांक्षी रहेको र पार्टीले जिम्मेवारी दिए सम्हाल्न सक्ने दाबी गरे । ‘पार्टीले जसलाई जिम्मेवारी दिन्छ उ अघि बढ्नुपर्छ,’ गुरुङले भने, ‘यदि त्यो मेरो जिम्मेवारीमा आइपर्‍यो भने मैले पनि स्वीकार्नुपर्‍यो ।’