माघ २५, २०८०
त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका प्रहरी प्रमुख प्रहरी नायब महानिरीक्षक (डिआइजी) अर्जुन चन्दले राजीनामा दिएको चर्चा झन्डै एक साता चल्यो तर प्रहरी प्रधान कार्यालयले चन्दको राजीनामा नभई सोमबार १० दिनको बिदा स्वीकृत ग...
काठमाडौं –सरकारले राजपत्रमै सूचना निकालेर मापदण्ड तोकेको छ– ‘नेपालमा आयात एवं उत्पादन हुने रंगहरूमा लिडको अधिकतम मात्रा ९० पीपीएम वा ९० एमजी/एल हुनुपर्ने, बट्टामा लिडको मात्रा र व्यवसायजन्य सुरक्षासम्बन्धी सावधानीमूलक सन्देशसमेत उल्लेख गर्नुपर्ने ।
‘सम्पूर्ण मापदण्ड पूरा गरेको’ दाबी गर्ने बर्जर पेन्ट्सले बट्टामा लिडको मात्रा र व्यवसायजन्य सुरक्षासम्बन्धी सावधानीमूलक सन्देश लेख्ने गरेको छैन। ‘९० पीपीएमभन्दा कम लिड भएको भए मात्रा खुलाएर बट्टामा किन नलेखेको ? ’, गुणस्तर तथा नापतौल विभागका एक वरिष्ठ अधिकारी भन्छन्, ‘परीक्षण गर्दा झुटो सावित हुने भएकाले नलेखिएको प्रस्टै छ।’
यसमा सरकारी निकायको भूमिकासमेत शंकास्पद पाइएको छ। लिडको मात्रा नलेखिएको मात्र होइन, कति छ भनेर सरकारी निकायले निक्र्योल गरी कारबाही गर्न सकेका छैनन्। वातावरण विभागका प्रवक्ता इन्द्रविक्रम जोशीले प्रयोगशाला नभएकाले लिडको परीक्षण हुन नसकेको स्वीकार गरे। ‘उपकरण थन्किएको छ, प्रयोगशाला नै छैन’, उनले भने, ‘त्यही भएर लिडको परीक्षण हुन सकेको छैन। यो वर्ष प्रयोगशाला बनाउन बजेट छुट्याइएको छ। अनुगमन पनि गरिनेछ।’
बर्जरले भने आफ्नै विज्ञप्तिमा लिडबाहेक अन्य घातक रसायन प्रयोगबारे पनि स्विकारोक्ति जनाएको छ। उसको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘नेपालमा भोलाटाइल अग्र्यानिक कम्पाउन्ड (भीओसी) को कुनै मापदण्ड नरहे तापनि हाम्रा अधिकतम ब्रान्डहरू लो (कम) भीओसी मापदण्डभित्र रही उत्पादन भएका छन्।’
भीओसी अत्यधिक घातक वायु–प्रदूषक रसायन हो। विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लूएचओ)ले यसलाई प्रमुख ‘इन्डोर’ (घरभित्रको) प्रदूषक भनेको छ। बेल्जियमको ब्रसेल्समा सन् १९९५ अक्टोबर २ देखि ६ सम्म डब्लूएचओको संयुक्त कार्यसमूहले भीओसीबारे मापदण्ड बनाएको थियो। २५ वर्षअघि नै उक्त टोलीले भनेको थियो, ‘भीओसी घातक हो, उपयोग नगरौं।’
नेपालले मापदण्ड बनाएको छैन भन्दैमा बर्जरले कम भीओसी प्रयोग गरिरहेको खुलेरै सुनाएको छ। खासमा भीओसी शून्य हुनुपर्ने हो। किनकि, यो मानव स्वास्थ्य र वातावरणीय दुवै हिसाबले घातक पाइएको छ। भीओसी पेन्ट्समा प्रयोग हुने रसायन हुन्, जुन भित्तामा लगाएको रंगबाट बिस्तारै उडेर हावामा मिसिन्छन्। र, कोठाको वातावरण दूषित मात्र होइन, घातक बनाउँछन्। यसको जोखिम पक्ष यो छ कि– यस्ता रसायन रंगाएको वर्षौंसम्म उडिरहन्छन्। जोखिम रंग नफेरुञ्जेल रहिरहन्छ।
विभागका प्रवक्ता जोशीले भीओसी हानिकारक भएको बताए। ‘भीओसीको मापदण्ड नभएकैले मनपरी बढेको हो’, उनले भने, ‘यसले रंग लगाउने कामदारलाई पनि असर पार्छ।’ उनले भीओसीको मापदण्ड मन्त्रालयबाटै बन्नुपर्ने धारणा राखे।
अमेरिकी सरकारको ‘इन्भाइरोमेन्टल प्रोटेक्सन एजेन्सी’का अनुसार धेरै कारणले भीओसी घातक छ। यो बेन्जाइन, मेथिलिन क्लोराइड, बुटाडाइन, डाइक्लोरोमेथान, पोलिसाइक्लिक अरोमेटिक हाइड्रोकार्बन, स्टिरिन, टेट्राक्लोरोइथिलिनलगायत रसायनको समष्टिगत रूप हो। यो क्यान्सरको एक मुख्य स्रोत हो। हिउनोक चोईलगायत वैज्ञानिकले अनुसन्धान गरी सन् २०१० अक्टोबर १८ मा पीएलओएस जर्नलमा प्रकाशन गरेको शोध–सामग्रीका अनुसार टाउको दुख्ने, दम बढ्ने, जीउ चिलाउनेजस्ता रोगको जड पनि भीओसी हो।
धेरै देशले ‘लो भीओसी’ होइन, ‘नो भीओसी’ कानुन बनाएका छन्। बर्जरले नेपाली उपभोक्तालाई भीओसीका घातक रसायनसहितको रंग उपयोग गराइरहेको उसैले देखाएको छ। अन्नपूर्ण पोस्टमा खबर छ ।
त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका प्रहरी प्रमुख प्रहरी नायब महानिरीक्षक (डिआइजी) अर्जुन चन्दले राजीनामा दिएको चर्चा झन्डै एक साता चल्यो तर प्रहरी प्रधान कार्यालयले चन्दको राजीनामा नभई सोमबार १० दिनको बिदा स्वीकृत ग...
कास्की प्रहरीले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) सभापति रवि लामिछानेसहित थप १८ जनाविरुद्ध अनुसन्धान सुरु गरेको छ । पोखराको सूर्यदर्शन बचत तथा ऋण सहकारी ठगी प्रकरणमा ...
अस्पतालले मृत घोषणा गरी १५ घण्टासम्म शवगृहमा राखेर अन्तिम दाहसंस्कारका लागि घाट लैजान लागेका एक व्यक्ति जिवितै रहेको पाइएको छ। विराटनगरस्थित मेट्रो न्युरो अस्पतालले मृत्यु प्रमाणपत्रसमेत बनाएर १५ घण्टासम्म शवगृहमा...
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) सँग एकता गर्न नेपाल समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष डा. बाबुराम भट्टराईलाई पार्टीभित्रबाट नेताहरूले दबाब दिन थालेका छन् । पार्टीका अर्का अध्य...
सवारीसाधन सुविधा प्राप्त गर्ने कर्मचारीलाई इन्धनबापत नगद उपलब्ध गराउन सरकारले निर्देशिका जारी गरेको छ । सुशासन (व्यवस्थापन तथा सञ्चालन) ऐन, २०६४ को दफा ४५ ले दिएको अधिकार प्रयोग ...
सहरी विकास मन्त्रालयले निर्माणाधीन धरहराको बेसमेन्टमा सवारीसाधन पार्किङ मानवीय स्वास्थ्यका दृष्टिले जोखिमपूर्ण हुन सक्ने भन्दै सचेत गराएको छ । मन्त्रालयले त्यहाँ आवश्यक प्राविधिक तयारी ...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...