कात्तिक २८, २०८०
चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ अमेरिका प्रस्थान गरेका छन् । चीन–अमेरिका भ्रमणका लागि उनी मंगलवार अमेरिका प्रस्थान गरेका हुन् । भ्रमणका क्रममा उनले चीन र अमेरिकाका नेताबीचको बैठक र ३० औं एपेक आर्थिक न...
काठमाडौं – सोभियत संघको पतन भएपछि छाएको अव्यवस्थाका बीच राष्ट्रपति बनेका भ्लादिमिर पुटिनको नेतृत्वमा रुसले विगत पाँच वर्षमा रुसको अर्थतन्त्रलाई विस्तार गर्नुका साथै भूराजनीतिक प्रभुत्व पनि बढाइरहेको छ ।
सन् २०१४ मा क्राइमियालाई नियन्त्रणमा लिएपछि अनि पूर्वी युरोपमा सैन्य हस्तक्षेप गर्न थालेपछि रुसमाथि पश्चिमी मुलुकहरूले प्रतिबन्ध लगाएका थिए । त्यतिखेर ऊ एक्लो र अछुत देश मानिएको थियो ।
पश्चिमीहरू एक सुरमा पुटिनको निन्दा गरिरहेका थिए । उनीहरूको दबाबमूलक रणनीतिका कारण रुसको दृष्टिकोणमा परिवर्तन आउने आकलन थियो । अमेरिकाका तत्कालीन राष्ट्रपति बाराक ओबामाले रुसलाई क्षेत्रीय शक्ति भन्दै अपमान गरेका थिए । कुनै समयमा विश्व महाशक्ति बनेको रुसलाई यसले ठेस पुगेको थियो ।
अहिले रुस वैश्विक प्रभुत्व बढाउने काम गरिरहेको छ । अमेरिकाको जासूसी विभागका अनुसार, रुसले डोनल्ड ट्रम्पमार्फत अमेरिकी चुनावलाई प्रभावित पार्ने कोशिश गरेको थियो । रुसल् अफ्रिका र दक्षिण अमेरिकामा आफ्नो भूमिका बढाइरहेको छ अनि युरोपेली मुलुकहरूको मतभेदबाट पनि फाइदा उठाइरहेको छ ।
पश्चिम एसियामा यो परिवर्तन स्पष्ट देखिन थालेको छ । सिरियामा सैन्य अभियान शुरू गरेको चार वर्षपछि रुसले अमेरिकालाई स्थानापन्न गर्दै उक्त क्षेत्रको मुख्य खेलाडी बन्न थालेको छ ।
केही दिनको अन्तरमा पुटिनले टर्कीका राष्ट्रपतिसँग फोनमा कुरा गरेर मस्को आउने निमन्त्रणा दिए । उनले इरजरायलका प्रधानमन्त्रीसँग सुरक्षा विषयमा कुरा गरे र साउदी अरब तथा यूएईको भ्रमण गरेर आए ।
पश्चिम एसियामा रुसको बढ्दो सक्रियताको संकेत यसले दिएको छ ।
रुसी पत्रिका मोस्कोव्स्की कोम्सोमोलेट्स लेख्छ
पश्चिम एसियाको वर्तमान परिस्थिति अमेरिकाका पूर्व परराष्ट्रमन्त्री हेनरी किसिंगर र उनको वैश्विक भूराजनीतिक चेसको समयमा विश्वासयोग्य समेत थिएन । अमेरिका दिनको उज्यालोमै बाटो बिराउँदैछ भने रुसको कूटनीति निकै अघि बढेर गएको छ ।
रुस अहिले संसारभरि मध्यस्थकर्ता र राजनीतिक बिचौलियाको भूमिका निर्वाह गरिरहेको छ । कुनै पनि क्षेत्रीय शक्तिले उसलाई बेवास्ता गर्न सक्दैन ।
सिरिया–टर्की सीमाबाट अमेरिकी सैनिकहरू फिर्ता बोलाउने ट्रम्प प्रशासनको निर्णयले रुसको प्रभाव बढेको देखिन्छ ।
उत्तरपूर्वी सिरियाको वर्तमान हालतबाट रुसलाई विभिन्न किसिमका फाइदा हुन सक्छन् ।
सिरियाली राष्ट्रपति बशर अल असदको मुख्य राजनीतिक तथा सैन्य सहयोगी रुस नै हो । सिरियाली सरकारले जति बढी भूभागमा नियन्त्रण कायम गर्छ, रुसका लागि त्यति लाभदायक हुन्छ ।
कुर्दहरूलाई छोड्दा सिरियामा अमेरिकाप्रतिको विश्वसनीयता गुमेको छ । यस्तोमा रुसले पश्चिम एसियामा सबै पक्षहरूका अगाडि आफू मात्र मध्यस्थकर्ता र शान्ति स्थापना गर्ने देशका रूपमा प्रस्तुत गर्ने अवसर पाएको छ । रुसका सुरक्षा बलहरू पहिलेदेखि नै उक्त क्षेत्रमा गश्ती गरिरहेका छन् । सन्देश स्पष्ट छ– क्षेत्रमा शान्ति चाहिएमा रुसको शरण पर ।
हालैका वर्षहरूको रुस पश्चिमी देशहरूको गठबन्धन, विशेषगरी युरोपेली संघ र नाटोको आन्तरिक मतभेद, को फाइदा उठाएर उनीहरूलाई कमजोर बनाउन थालेको छ । नाटोको सदस्य मुलुक टर्कीले अन्य सदस्यसँग मतभेद कायम राखेमा रुसका लागि लाभदायक हुन्छ । अमेरिका टर्कीसँग पहिलेदेखि आक्रोशित छ किनकि उसले रुससँग एस–४०० एयर डिफेन्स सिस्टमको सम्झौता गरेको छ ।
सन् २०१५ मा रुसले सिरियामा अन्तर्राष्ट्रिय आतंकवादलाई पछार्ने प्राथमिकता रहेको भन्दै सैन्य अभियान थालेको थियो । तर अहिले ऊ पश्चिम एसियामा प्रभाव बढाउन थालेको छ ।
विश्व राजनीतिमा रुसको सक्रियता बढिरहेको बेलामा पश्चिममा राजनीतिक आत्मनिरीक्षणको समय चलिरहेको छ ।
फ्योदोर लुक्यानोभ भन्छन्, ‘अमेरिका र युरोपेली शक्तिहरू दुई वर्षअघिको तुलनामा अहिले बढी आत्मनिरीक्षण गरिरहेका छन् । रुसका प्रतिद्वन्द्वीहरूले रुसलाई एक्ल्याउन खोजेको भए पनि रुसले पश्चिम एसियामा बाह्य दबाबको वातावरणमा शानदार लचिलोपन र कौशलको परिचय दिएको छ ।’
रुसको प्रभाव विस्तार भए पनि केही कठिनाइ चाहिँ छन् ।
रुस आर्थिक महाशक्ति हैन । उसको अर्थतन्त्र कमजोर छ र यो कमजोरी कायम रहेमा उसको वैश्विक महत्त्वाकांक्षालाई झड्का लाग्न सक्छ ।
पश्चिम एसियाको कुरा गर्दा त्यो जटिल क्षेत्र हो । त्यहाँ विभाजन, अविश्वास र घृणाको वातावरण छ । रुस त्यहाँ मध्यस्थकर्ताका रूपमा अघि आएको भए पनि उसले शान्ति शहाल गर्न कठिन कूटनीतिक सन्तुलन बनाउनुपर्ने हुन्छ ।
बीबीसीबाट
चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ अमेरिका प्रस्थान गरेका छन् । चीन–अमेरिका भ्रमणका लागि उनी मंगलवार अमेरिका प्रस्थान गरेका हुन् । भ्रमणका क्रममा उनले चीन र अमेरिकाका नेताबीचको बैठक र ३० औं एपेक आर्थिक न...
सोउल– उत्तर कोरियाले दूतावास बन्द गर्ने हालैको शृङ्खला आफ्नो बाह्य सम्बन्ध सुधार गर्नका लागि ‘नियमित मामिला’ भएको स्पष्ट पारेको छ । दक्षिण कोरियाले आर्थिक सङ्कटका कारण दूतावास बन्द गरेको दाबी गर...
सिरियाको पूर्वी प्रान्त देइर अल–जोरमा मध्यरातपछि अमेरिकी हवाई आक्रमणमा परी कम्तीमा नौ जना लडाकू मारिएका छन् । सिरियन अब्जरभेटरी फर ह्युमन राइट्सका अनुसार अमेरिकी लडाकु विमानले देइर अल–जो...
अमेरिका र बेलायतका सेनाले बिहीवार यमनको हुथी नियन्त्रित कैयौं क्षेत्रहरूमा हवाई हमला शुरू गरेका छन् । लाल सागर (रेड सी) हुँदै सामान ओसारपोसार गर्ने कमर्सियल जहाजमाथि पटक-पटकको ड्रोन हमला तत्काल रोक्न...
हमासको कमान्ड सेन्टरलाई निशाना बनाउँदै इजराइली सेना बुधबार गाजाको सबैभन्दा ठूलो अस्पतालमा प्रवेश गरेको छ । हजारौँ बिरामी र आश्रय लिएका नागरिकहरू रहेको अस्पतालमुनि हमासको कमान्ड सेन्टर रहेको सेनाले बताएको छ ...
पाकिस्तानको क्वेटामा सुरक्षाकर्मीको एउटा समूहमाथि शुक्रबार आक्रमण हुँदा कम्तीमा १४ सैनिकको मृत्यु भएको छ । घटनाबारे बलुचिस्तान प्रान्तका एक वरिष्ठ सरकारी अधिकारी सइद अहमद उमरानीले एएफपीसँग भने, “तटीय ...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...