कोरोनाभाइरसको संक्रमण संसारभरि फैलिएपछि अहिले त्रासको स्थिति छ । तर संक्रमण रोक्नका लागि केही देशले गरेको प्रयास सफल पनि भएको छ । के हुन् त ती उपाय ? 

परीक्षण तथा पुनः परीक्षण
विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार, यस महाव्याधिलाई रोक्नमा यसको आरम्भिक पहिचान सबभन्दा बढी महत्त्वपूर्ण हुन्छ । 

अमेरिकाको टेम्पल विश्वविद्यालयमा संक्रामक रोगकी प्राध्यापक क्रायस जोनसनका अनुसार, जुन देशले स्वास्थ्य परीक्षणमा जोड दिए कोरोनाका नयाँ केस देखिएनन् । जहाँ जोड दिइएन, त्यहाँ संक्रमण बढे । 

दक्षिण कोरियाले प्रत्येक दिन १० हजार मानिसको परीक्षण गर्‍यो । अर्थात् अमेरिकाले महिनाभरिमा जति मानिसको स्वास्थ्य परीक्षण गर्‍यो, त्यति त दक्षिण कोरियाले दुई दिनमै गरिदियो । 

विश्व स्वास्थ्य संगठनका महानिर्देशक टेड्रोस एढानाम गेब्रेयेसुसले पनि महाव्याधि रोक्नमा आरम्भिक लक्षण देखिएका मानिसको स्वास्थ्य परीक्षण नै प्रमुख कारण भएको बताए । 

संक्रमितलाई एकान्तवास
प्राध्यापक क्रायस जोनसन भन्छिन्, ‘रोगीहरूको पहिचान, परीक्षण र उनीहरूलाई एकान्तमा राख्ने काम दक्षिण कोरिया र चीनले गजबले गरेका छन् । स्वास्थ्य परीक्षणबाट नै संक्रमित व्यक्तिलाई एकान्तवास (आइसोलेसन) मा पठाउन सहायता पुग्छ । यसले महाव्याधिको विस्तारमा पनि अंकुश लगाउँछ । अनि यसले नयाँ केसहरू छिटो पहिचान हुन पनि सहायता पुग्छ । 

चीनमा उच्च ज्वरो आएका मानिसलाई फिभर क्लिनिक पठाइयो र उनीहरूको फ्लु तथा कोभिड–१९ परीक्षण गरियो । कोरोना पोजिटिभ भेटिनेबित्तिकै उनीहरूलाई एकान्तवासमा राखियो र क्वारेन्टाइन होटलहरू बनाइयो । उनीहरूलाई परिवारको सम्पर्कमा आउन दिइएन । 

तयारी र तीव्र कारवाही
जोन्स हप्किन्स विश्वविद्यालयमा महामारी रोगहरूका विशेषज्ञ टोलबर्ट नेन्सवाह पश्चिम अफ्रिकामा इबोला भाइरसको संक्रमण रोक्नका लागि खटिएको टोलीका एक सदस्य हुन् । उनका अनुसार, कुनै पनि भाइरसलाई रोक्नका लागि सबभन्दा पहिले तीव्र गतिमा प्रभावकारी कदम चाल्नुपर्ने हुन्छ । 

ताइवान र सिंगापुरले कोरोनाका नयाँ केसको पहिचान र मानिसहरूलाई अलगथलग राख्नका लागि शीघ्र कामकारवाही अघि बढाए । महामारीको संक्रमण रोक्नका लागि यो निर्णायक कदम साबित भयो । 

अमेरिकी मेडिकल एसोसिएसनको जर्नलमा प्रकाशित एक लेखमा ताइवानले कोरोना संक्रमण रोक्नका लागि पूर्वतयारी गरेको उल्लेख छ । यस्तो महामारीलाई अंकुश लगाउन सन् २००३ मै कमान्ड सेन्टर बनाइएको त्यसमा उल्लेख छ । 

सामाजिक दूरी
संक्रमणबाट बचाउनका लागि सबभन्दा प्रभावकारी तरिका भनेको सामाजिक दूरी हो । हङकङ र ताइवानमा सामाजिक दूरीको कडाइका साथ पालन गरियो । 

हङकङले जनवरी महिनामा नै मानिसहरूलाई घरैबाट काम गर्न भन्यो । अनि उसले सबै विद्यालय बन्द गरिदियो र सामाजिक कार्यक्रमहरू पनि स्थगित गरिदियो । 

द स्ट्रेट्स टाइम्स पत्रिकाका अनुसार, सिंगापुरले विद्यालयहरू त बन्द गरेन तर विद्यार्थी र शिक्षकहरूको प्रत्येक दिन स्वास्थ्य परीक्षण र निगरानीको व्यवस्था अपनायो । 

सरसफाइमा जागरुकता
विश्व स्वास्थ्य संगठनले कोरोनाभाइरसको संक्रमण रोक्न नियमित रूपमा हात धुन र सफा भएर बस्न अत्यन्त जरूरी रहेको बताएको छ । 

नेन्सवाह भन्छन्, ‘एसियाका कैयौं मुलुकले सन् २००३ को सार्स महामारीबाट पनि धेरै कुरा सिके । सरसफाइ गर्दा मानिसहरू बिरामी हुँदैनन् र अन्यमा संक्रमण फैलिने डर पनि हुँदैन भन्ने उनीहरूले थाहा पाए ।’

सिंगापुर, हङकङ र ताइवानका साँघुरा गल्लीहरूमा एन्टीब्याक्टेरियल जेल राखिएका छन् । त्यहाँ मानिसहरू स्यानिटाइज गर्छन् । अनि ती देशहरूमा मास्क लगाउने चलन पनि छ । त्यसो त कोरोनाभाइरसको संक्रमण रोक्नका लागि मास्क लगाउनु प्रभावकारी नहुन पनि सक्छ तर हाच्छ्युँ गर्दा र खोक्दा फैलिने संक्रमणबाट मास्कले बचाउँछ ।