भारत र चीनबीचको सीमा विवाद चर्किंदै गएको छ । लद्दाखमा दुवै देशका सैनिक आमनेसामने भएका छन् । 

भारतले यस विवादलाई शान्तिपूर्ण तरिकाले समाधान गर्न भरपूर प्रयास गरिरहेको छ । तर चिनियाँ सैनिक प्रवेश नगरून् भनी भारतीय सेना वास्तविक नियन्त्रण रेखामा दृढ भएर समेत बसेको छ । 

सीमामा भौतिक निर्माण संरचना बनाउन पनि भारतले तीव्रता दिन थालेको छ । 

भारत र चीनले यस विवादलाई लद्दाख र बेइजिङमा कूटनीतिक तहमा समाधान गर्न कोशिश गरिरहेका छन् । तर चीनले वास्तविक नियन्त्रण रेखामा परिवर्तन गर्न खोजेको भन्दै भारतले त्यसलाई स्वीकार नगर्ने संकेत दिएको छ । 

भारतले चीनको जनमुक्ति सेनाका सैनिकहरूको गतिविधि पाँचवटा विवादित क्षेत्रमा बढेकोले कडा निगरानी गरिरहेको जनाएको छ । यी विवादित क्षेत्रहरू पांगोङ त्सो ताल, देमचोक र गलवान उपत्यकामा छन् । भारतले आफ्नो जमीन पनि नछोड्ने तर चिनियाँहरूलाई पनि नचिढ्याउने नीति लिएको छ । 

लेहस्थित तीनवटा इन्फ्यान्ट्री डिभिजनलाई अपरेसनल अलर्ट एरियामा पठाइएको छ । चीनले पनि पूर्वी लद्दाखमा १२ सयदेखि १५ सय सैनिकहरूलाई फरक फरक इलाकामा तैनाथ गरेको छ । चिनियाँ जनमुक्ति सेनाले पनि शक्तिप्रदर्शनका लागि कम्तीमा ५ हजार सैनिक सीमातर्फ खटाएको छ ।

पांगोङ त्सो तालमा चीनले भारी सैन्य तैनाथी गरेको छ । भूउपग्रहीय तस्वीर हेर्दा चीनले धेरैवटा सैन्य वाहन ल्याएको र तीव्र गतिमा बंकरहरूको निर्माण गरेको देखिन्छ । पांगोङ रणनीतिक रूपमा महत्त्वपूर्ण भएकाले भारत र चीन दुवै यसको नियन्त्रणका लागि भरमग्दुर प्रयास गरिरहेका छन् । 

यो ताल चुशुल अप्रोचको बाटोमा पर्छ । विज्ञहरूका अनुसार, चीनले भारतीय क्षेत्रमा आक्रमणका लागि चुशुल अप्रोचको उपयोग गर्ने सम्भावना छ । 

उक्त ताल ६०४ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रमा फैलिएको छ । यसको लगभग दुई तिहाइ भाग चीनको नियन्त्रणमा छ । यसको पश्चिमी भागको एक तिहाइ जतिमा भारतको नियन्त्रण छ ।