×

NMB BANK
NIC ASIA

तटीय क्षेत्रमा जोखिम : ‘तिनाउलाई हेपेर बस्नेहरू आफै सती जानेछन्’ !

असार ३०, २०७७

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel

४ दिनदेखि लगातार परेको वर्षाले तिनाउ नदी उर्लिएको छ । वर्षा नरोकिँदा नदीको बहाव क्षेत्रका वासिन्दा त्रासमा छन् ।

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

तिनाउको उकास क्षेत्रमा मात्र होइन, नदीको बहाव नै छेकेर मानिसहरूले पक्की घर बनाएका छन् ।


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

१ किलोमिटरभन्दा बढी बहाव क्षेत्र रहेको नदीलाई बढीमा ५०० र कममा सय मिटरसम्म खुम्चाएर सुकुम्बासीको नाममा तिनाउको दायाँबायाँ क्षेत्रमा हजारौं व्यक्ति बसेका छन् ।


Advertisment
Nabil box
Kumari

तिनाउ नदीका अध्येता तथा इन्जिनीयर डा. खेटराज दहालले नदी ओगटेर बस्नेको राजनीतिकबाहेक अन्य समाधान नभएको बताए । पाल्पा र रुपन्देहीको सीमा क्षेत्र सिद्धबाबा आइपुग्दा तिनाउमा ६४ वटा साना ठूला खोला र भेल मिसिन्छन् । 

Vianet communication
Laxmi Bank

‘नेताहरूलाई जिताउने भोट भनेको यही नदी किनारामा बस्नेले हो । यिनीहरूलाई नेताहरूले हटाउन पनि सक्दैनन् । उनीहरू आफै छाड्ने कुरा पनि छैन । तिनाउलाई हेपेर बस्नेहरू आफै ढिलोचाँडो सती पक्कै जानेछन्,’ उनले भने ।

तिनाउ चुरेबाट भेल लिएर बग्ने भएकाले बाढीको उच्च जोखिममा रहेका तिनाउ, दानव र कञ्चन नदी छेउका वासिन्दा पानी पर्दा घर छाडेर बस्छन् । तटीय क्षेत्रका वासिन्दालाई तिनाउमा बाढी आउने संकेत र सूचना साइरन बजाएर प्रवाह गरिन्छ । २०४५ सालदेखि सुकुम्बासीको नाममा तिनाउ अतिक्रमण गरेर बस्न शुरू गरिएको जानकारहरू बताउँछन् ।

डा. दाहाल भन्छन्, ‘नदीमा बाढी प्रत्येक वर्ष आउँदैन । ठूलो भूकम्प पनि धेरै वर्षपछि आएजस्तै हो । २०३० को दशकमा तिनाउले पूर्वपश्चिम राजमार्गको पुल र १५० भन्दा बढी घर बगाएर ठूलो धनजनको क्षति गरेको थियो । त्यहीँ अवस्था फेरि आउँछ ।’ पछिल्ला २ दशकयता तिनाउमा बढेको नदीजन्य पदार्थको अनियन्त्रित उत्खनन् र मानवीय अतिक्रमणका कारण जिल्लाकै समृद्धिको आधार मानिएको तिनाउ अभिशाप बन्ने खतरा रहेको बताइन्छ ।

२०३० सालमा तिनाउले बुटवलको दाउरे टोलका १५० घर बगाएको थियो । तिनाउको पक्की पुल बगायो । २०७३ सालमा बुटवल देवीनगरको झोलुङ्गे पुल र केही घरटहरा नदीको कटानमा परेका थिए । तिनाउ नदीसँग जोडिएका बुटवल उपमहानगरपालिका–१, २, ३, ५, ६, ९, १८ र तिलोत्तमा नगरपालिकाको १–३ नम्बर वडासम्म नदीको बहाव क्षेत्रमै घर बनाइएका छन् ।

वातावरण क्षेत्रका जानकार युवराज कँडेलले पाल्पाका विभिन्न स्थानीय तहमा खानीको उत्खनन् र विकास निर्माणका कामसँगै भूक्षयले गर्दा नदीमा बाढी आउने जोखिम बढी रहेको बताए । ‘तिनाउको जलाधार क्षेत्रमा खानीका नाममा उत्खनन् भइरहेको छ । त्यो माटो ढुंगा तिनाउमै मिसिने हो । त्यो भेल कतिखेर आएर बहाव क्षेत्रका बस्ती कटान गर्छ ठेगान हुँदैन,’ उनले भने । स्थानीय तहहरूले बहाव क्षेत्रमा बस्नेलाई रोक्नुको सट्टा सेवासुविधा दिएर वैधानिकता दिएजस्तै भएको छ । रुपन्देहीमा मात्रै तिनाउ ६० किलोमिटर छ । पाल्पाको माडी फाँटबाट शुरू भएको तिनाउ रुपन्दहीको दक्षिणी क्षेत्र मर्चवार हुँदै भारतको गोरखपुरमा पुगेर मिसिन्छ । 

इन्जिनीयर दाहाल थप्छन्, ‘नदीलाई अड्कलेर हिँडाएर हुँदैन । ढिलोचाँडो नदी आफ्नो पुरानो बाटोमा फर्किन्छ । नदीलाई मानिसहरूले आफू अनुकूल हिँडाउने होइन । नदीको बाटो रोक्न हुँदैन ।’

बुटवल उपमहानगरपालिकाका उपप्रमुख गुमादेवी आचार्यले सुकुम्बासीको नाममा नदीको बहाव क्षेत्रको सार्वजनिक जग्गा अतिक्रमण गरेर बस्नेहरूलाई जनप्रतिनिधि आएपछि रोक लगाइएको बताइन् । ‘हामी आएपछि थाहा पाएसम्म कसैलाई पनि टहरा बनाएर बस्न दिएका छैनौं । अव्यवस्थित बसोबासीको लगत संकलन गर्ने कार्य भइरहेको छ,’ उनले भनिन् ।

बुटवल उपमहानगरपालिकाले संकलन गरेको तथ्यांकमा करीब १६ हजार सुकुम्बासी छन् । सरकारले तिनाउ करिडोरमा औद्योगिक क्षेत्र बनाउने बताउँदै आएको छ । तिनाउ करिडोरमा औद्योगिक क्षेत्र बनाउँदा पनि जोखिम बढी रहने जानकारहरू बताउँछन् । हिउँदको समयमा जथाभावी उत्खनन् गर्दा पूर्वपश्चिम राजमार्गको पक्की पुल समेत जोखिममा छ । 

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
कात्तिक २७, २०८०

उदयपुरमा २१ वर्षीया युवतीलाई बलात्कार गरेको आरोपमा एक जना पक्राउ परेका छन् ।  पक्राउ पर्नेमा लिम्चुङबुङ गाउँपालिका १ बाँस्बोटेका २५ वर्षीय टवीन्द्र राई रहेका छन् । उनलाई आइतवार दिउँसो पक्राउ गरिएको प्रहर...

कात्तिक २२, २०८०

पाल्पामा १९ वर्षीया किशोरीलाई बलात्कार गरेको आरोपमा एक जना पक्राउ परेका छन् । पक्राउ पर्नेमा गुल्मीको इस्मा गाउँपालिका ६ का २६ वर्षीय जिज्ञाश दाहाल रहेका छन् । उनलाई मंगलवार साँझ पक्राउ गरिएको प्रहरीले जनाएको...

पुस २५, २०८०

आफूलाई ‘लिटिल बुद्ध’ भनेर दाबी गर्ने रामबहादुर बम्जन पक्राउ परेपछि उनीबारे नयाँ–नयाँ तथ्य सार्वजनिक भइरहेका छन् । प्रहरीले उनलाई मंगलबार साँझ ७ बजे काठमाडौंको बूढानीलकण्ठस्थित निवास...

कात्तिक २०, २०८०

काठमाडौं उपत्यकामा भूकम्पको झड्का महसुस गरिएको छ । सोमवार अपरान्ह ४ बजेर ३३ मिनेटको समयमा भूकम्पको झड्का महसुस गरिएको हो । जाजरकोटको रामीडाँडा केन्द्रविन्दु भएर अपराह्न ४ बजेर ३१ मिनेटमा ५ दशमलव ८ रे...

मंसिर १४, २०८०

नेपाली सेनाका कर्णेल कामेश्वर यादवको घरमा चोरी भएको छ । ललितपुर महानरपालिका–१८ भैँसेपाटीमा रहेको उनको घरबाट १९ लाख ४२ हजार ६ सय रुपैयाँसहित विभिन्न सामानहरू चोरी भएको जिल्ला प्रहरी परिसरका एसएस...

कात्तिक २१, २०८०

भैहवाबाट झण्डै २० किलोमिटर पश्चिममा छ रुपन्देहीको सियारी–५ मा बैदौली गाउँ । सोही गाउँकी ३३ वर्षीया सावित्रा खरेल खनाल आमा बन्ने खुसीको मुखैमा थिइन् । विवाह गरेको दुई वर्ष मात्रै पुग्नै लाग्दा सावित्रा आम...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x