गत जुलाई महिनामा बेलायत र डेनमार्कको भ्रमण गरेका अमेरिकी परराष्ट्रमन्त्री माइक पोम्पेओले यस साता चेक गणतन्त्र, स्लोभेनिया, अस्ट्रिया र पोल्यान्डको भ्रमण गर्ने भएका छन् । 

पोम्पेओले केन्द्रमा नरहेका युरोपेली मुलुकहरूको भ्रमण गरेर ट्रम्प प्रशासनको रणनीतिक खाका कोर्न खोजिरहेका छन् । 

अमेरिकाले चीनलाई सबै पक्षबाट नियन्त्रणमा राख्ने कोशिश बढाएको छ र दुई देशबीच रणनीतिक प्रतिस्पर्धा घनीभूत भएको छ । चीन र रुसको रणनीतिक प्रभावलाई सन्तुलनमा राख्नका लागि पोम्पेओले पछिल्ला भ्रमण गरेका हुन् । युरोपेली संघ तथा अन्य युरोपेली मुलुकमा चीन र रुसको प्रभाव बढ्दो छ । 
 

वाशिङटन र बर्लिनबीचको तनाव बढ्दै जाँदा अमेरिकाले जर्मनी तथा फ्रान्स जस्ता युरोपेली मुलुकलाई फकाएर आफ्नो परम्परागत प्रभावक्षेत्र बढाउन खोजिरहेको छ । 
 

युरेसिया क्षेत्रमा भूराजनीतिक प्रतिस्पर्धा र सहकार्य एकआपसमा जोडिएका छन् । यस्तोमा अमेरिकाको भूरणनीति उक्त क्षेत्रमा शक्तिसन्तुलन कायम गर्ने र क्षेत्रीय शक्तिहरूको उदयलाई रोक्नमा केन्द्रित छ । ठूला शक्तिबीचको

प्रतिस्पर्धा र भूराजनीतिको पुनरागमनको पृष्ठभूमिमा वाशिङटनले नयाँ रणनीतिक केन्द्रहरू खोजिरहेको छ । त्यसक्रममा मध्य र पूर्वी युरोप अमेरिकाको तारोमा परेका छन् । 

बेइजिङ र मस्कोले राजनीतिक, सैन्य तथा वाणिज्यिक प्रभाव युरोपका उक्त क्षेत्रमा बढाइरहेको विश्वास अमेरिकाले लिएको छ । अमेरिका र मध्य तथा पूर्वी युरोपका मुलुकहरूबीचको असन्तुलित अन्तर्निर्भरताको फाइदा उठाउँदै उसले वाशिङटनको स्वार्थलाई चुनौती दिने देशहरूसँग ती मुलुकलाई प्रतिस्पर्धा गर्न बाध्य बनाउँदैछ ।

अर्को शब्दमा भन्नुपर्दा देशहरूले अमेरिकाबाट सहायता वा प्रत्याभूतिको अपेक्षा गरेमा त्यसको मूल्य पनि चुकाउनुपर्ने हुन्छ । अमेरिकाको प्रभुत्ववादी तथा एकपक्षीयतावादी सोच यसका लागि जिम्मेवार छ । यति हुँदाहुँदै पनि मध्य तथा पूर्वी युरोपका केही मुलुकले रणनीतिक विकल्प उपलब्ध भएको हुँदा अमेरिकी रणनीतिक समायोजनलाई स्वागत नै गरेका छन् । 

अमेरिका अहिले युरोपको रणनीतिक स्वायत्ततालाई कमजोर बनाउन चाहन्छ । युरोपले एक्यबद्धता तथा राजनीतिक सर्वसम्मति कायम गर्नका लागि संघर्ष गरिरहँदा उसलाई एकजुट हुन नदिन वाशिङटनले कोशिश गरिरहेको छ । 

युरोपेली संघका नेताहरूले रणनीतिक स्वायत्तताका लागि अपील गरिरहेको भए पनि सदस्य मुलुकहरूको धारणा यस विषयमा भिन्नाभिन्नै छ । 

फ्रान्स र जर्मनीको नेतृत्वलाई सन्तुलनमा राख्नका लागि मध्य तथा पूर्वी युरोपका मुलुकहरू अमेरिकाको प्रमुख मोहरा बनेका छन् । 

अनि वाशिङटनले चीनको प्रभावलाई शून्यमा ल्याउने लक्ष्य पनि लिएको छ । चीनले १७+१ फर्म्याट तथा पेटी सडक पहल अन्तर्गत मध्य तथा पूर्वी युरोपका मुलुकहरूसँगको सहकार्यलाई थप गहिरो तथा चौडा बनाएको छ । 

उक्त क्षेत्रमा चीनको बढ्दो प्रभावलाई अमेरिकाले आफ्नो प्रतिस्पर्धात्मकता, शासन, मूल्यमान्यता तथा रणनीतिक स्वार्थमा प्रत्यक्ष जोखिमका रूपमा लिएको छ । 

यस पृष्ठभूमिमा अमेरिका अहिले पश्चिम, मध्य तथा पूर्वी युरोपलाई थप कठोर भूराजनीतिक प्रतिस्पर्धातर्फ धकेलिरहेको छ । यसले युरोपमा अमेरिका र चीनबीच अनि युरोप र अमेरिकाबीचको प्रतिस्पर्धा थप चर्काउनेछ । 

ग्लोबल टाइम्समा प्रकाशित ह झिगाओको विश्लेषण