कात्तिक २०, २०८०
जाजरकोट भूकम्पमा ज्यान गुमाउनेमध्ये आधा बढी बालबालिका रहेका छन् । नेपाल प्रहरीले उपलब्ध गराएको तथ्याङ्क अनुसार कात्तिक १७ गते राति गएको भूकम्पबाट मृत्यु भएका १५३ मध्ये ७८ बालबालिका छन् । जाजरक...
असोज २३, २०७७
सत्तारुढ दल नेकपाभित्रको दाउपेचले झण्डै तीन वर्षदेखि अल्झिएको प्रदेश ५ (हाल लुम्बिनी प्रदेश) राजधानीको विषय किनारा लागेको दुईदिन नपुग्दै विवादमा तानिने संकेत देखिएको छ ।
प्रदेश सभाबाट पारित स्थायी राजधानीको प्रस्ताव एउटा र राजपत्रमा अर्कै प्रकाशित भएपछि त्यसको चौतर्फी विरोध भएको हो ।
यसका अलावा गढवा क्षेत्र जैविक मार्ग (वन्यजन्तुहरूको आवत–जावत गर्ने) क्षेत्र रहेको त्यहाँ विश्व वन्यजन्तु कोषले ठूला संरचना बनाउन नदिने वातावरण क्षेत्रका जानकारहरूले बताएका छन् ।
गएको मंगलबार प्रदेश सभाबाट राजधानी र नामकरणको प्रस्ताव पारित हुँदा सभामुख पूर्णबहादुर घर्तीले घोषणा गरेका थिए, ‘प्रदेश नम्बर ५ को स्थायी राजधानी दाङ जिल्लाको राप्ती गाउँपालिका, गढवा गाउँपालिका तथा अर्घाखाँची जिल्लाको शितगंगा नगरपालिकाले ओगटेको (चर्चेको) राप्ती नदी किनाराको मैदानी भाग राप्ती उपत्यका (देउखुरी) लाई प्रदेशको स्थायी राजधानी तोक्ने प्रस्ताव दुईतिहाइ बहुमतले पारित भएको छ ।’
तर, बुधवार कानूनको रूप लिने गरी राजपत्रमा प्रकाशित हुँदा अन्य कुनै ठाउँ उल्लेख नगरी राप्ती उपत्यका (देउखुरी) मात्रै स्थायी राजधानी भनिएको छ ।
अर्घाखाँची र दाङका तीन स्थानीय तहलाई जोडेर राजधानी बनाउने भनिएपनि चलाखीपूर्ण र संशय पैदा हुुने गरी राप्ती उपत्यका मात्र उल्लेख गरी राजधानी क्षेत्र विस्तार गरी लमहीसम्म लैजाने भित्री चाहना हुनसक्ने कतिपयको आरोप छ ।
देउखुरी र गढवा क्षेत्र क्षेत्र सरकारले संरक्षण गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको जैविकमार्ग र बोटल नेक (साँघुरो घाँटी) संरक्षित क्षेत्र भएकाले त्यहाँ राजधानीका लागि संरचना बनाउँदा विवाद सिर्जना हुनसक्ने आंकलन गरी राप्ती उपत्यका मात्र प्रकाशित गरी प्रदेशका स्थायी संरचना अन्यत्रसम्म फैलाएर बनाउने चाहना हुनसक्ने आरोप अर्घाखाँचीका नेतादेखि प्रदेश सभा सदस्यसम्मले लगाएका छन् ।
के भन्छन् कानूनका जानकार ?
उच्च अदालत तुलसीपुर, बुटवल इजलासका अधिवक्ता महेन्द्रप्रसाद पाण्डे प्रदेश सभाबाट पारित गरिएको प्रस्तावमा जे भाषा, शब्द र पदावली उल्लेख छ राजपत्रमा पनि सोही वाक्य र शब्दहरू हुबहु आउनुपर्ने बताउँछन् ।
‘परित भएको प्रस्तावमा जे शब्द र वाक्यहरू छन्, सो नआएर राप्ती उपत्यका मात्र भनेर राजपत्रमा आउँदा त्यसको क्षेत्र विस्तार गर्दै लमही हुँदै घोराहीसम्म प्रदेश राजधानी लैजाने नियत हुन सक्छ । कानूनी भाषा अर्थ फरक लगाउन मिल्नेगरी आउन हुुँदैन,’ उनले भने ।
पाण्डेले थपे, ‘कानूनी रूपमा यस्तो लेख्नै पाइँदैन । जे पास भयो प्रस्ट त्यही आउनुपर्छ । तर, हतारमा यो प्रस्ताव आउँदा मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेललाई धेरैले आंशका गरे । फेरि राजपत्रमा छोटो रूपमा प्रकाशित गरेर फरक अर्थ लगाउन मिल्ने देखिँदा आशंकालाई बल पुगेको छ ।’
के भन्छ संसद सचिवालय ?
लुम्बिनी प्रदेश, प्रदेश सभाका सचिव दुर्लभकुमार पुन प्रदेश सभामा भएको निर्णय अनुसार नै स्थायी राजधानीबारेको सूचना राजपत्रमा प्रकाशित भएको बताउँछन् ।
‘प्रस्तावमा चार किल्ला छुट्याएको छ । तर, नाम प्रकाशित गर्दा लेख्दा सजिलो होस् भनेर राप्ती उपत्यका (देउखुरी) राखिएको हो । यसलाई अन्य अर्थ लगाउनु भएन,’ उनले लोकान्तरसँग भने ।
प्रदेश सभाबाट पास भएको प्रस्ताव प्रदेश प्रमुख र मुख्यमन्त्री कार्यालयलाई पठाएको र नाम आउँदा छोटो रूपमा स्थान तोकेर राजपत्रमा प्रकाशित गरिएको पुनको भनाइ छ ।
'जैविक मार्गमा ठूलो संरचना बनाउन पाइँदैन'
प्रदेशको स्थायी राजधानीका लागि टुंगो लागेको राप्ती र गढवा क्षेत्र सरकारले संरक्षण गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको क्षेत्र रहेको वातावरण क्षेत्रका जानकारहरू बताउँछन् ।
वातावरण क्षेत्रका जानकार युवराज कंडेलले राजधानीका लागि तय गरिएको क्षेत्र सरकारले विश्व वन्यजन्तु कोषसँगको सहकार्यमा सन् २००१ देखि संरक्षण गर्दै आएको बताए ।
उनले भने, ‘गढवा क्षेत्र वन्यजन्तुहरू आवतजावत गर्ने क्षेत्र हो । यहाँबाट वन्यजन्तुहरू आवतजावत गर्छन् । सोही ठाउँमा विश्व वन्यजन्तु कोषको सहयोगमा तराई भू—परिधि कार्यक्रमले धेरै वर्ष अगाडिदेखि करौडौं रुपैयाँ खर्च गरेर संरक्षण गरिँदै आएको छ । त्यही कारण भालुवाङ बजार ऐलानी जग्गामा बसेको छ । त्यहाँका जनताले जग्गाधनी पूर्जा समेत पाउन सकेका छैनन ।’
जैविक मार्गमा ठूला संरचना निर्माण गर्न नपाइने दाबी उनले गरे ।
बुटवल उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष खिमबहादुर हमाल राजपत्रमा आएको सूचनाले बेइमानीको संकेत मिल्ने बताउँछन् । यसलाई तत्काल सच्याउन उनको माग छ ।
भूगोलको मध्यविन्दु खोज्दाखोज्दै पनि प्रस्तावमा उल्लेख भएको स्थानलाई नियतवश हटाई राजनैतिक, संवैधानिक र कानूनी बेइमानी गरिएको उनले बताए ।
जाजरकोट भूकम्पमा ज्यान गुमाउनेमध्ये आधा बढी बालबालिका रहेका छन् । नेपाल प्रहरीले उपलब्ध गराएको तथ्याङ्क अनुसार कात्तिक १७ गते राति गएको भूकम्पबाट मृत्यु भएका १५३ मध्ये ७८ बालबालिका छन् । जाजरक...
सरकारी जग्गा हिनामिना प्रकरणमा डलर अर्बपति एवं कांग्रेस सांसद विनोद चौधरी पनि तानिएका छन् । बाँसबारी छाला जुत्ता कारखानाको जग्गा हडपेको आरोपमा भाइ अरुण चौधरी पक्राउ परेलगत्तै विनोद चौधरीले समेत संल...
‘मोबाइल डिभाइस म्यानेजमेन्ट सिस्टम (एमडीएमएस)’ आज (सोमबार)देखि लागू हुने भएको छ । नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणले पहिलो चरणमा प्रणालीमा दर्ता नभएका केही मोबाइलको नेटवर्क लक गरेर यो प्रणाली कार्यान्वयन...
जाजरकोट केन्द्रबिन्दु भएर गएको शक्तिशाली भूकम्पमा परी कम्तिमा ११९ जनाको मृत्यु भएको छ । जाजरकोट र रुकुम पश्चिमका विभिन्न स्थानमा भूकम्पमा परेर उक्त मानवीय क्षति भएको हो । जिल्ला प्रहरी कार्यालय जाजरकोटका ...
दाङको तुलसीपुर उपमहानगरपालिका वडा नम्बर– १९ बिजौरीका २२ वर्षीय युवक प्रतीक पुनमाथि परिवारको ठूलो जिम्मेवारी थियो । दुवै मिर्गौला फेल भएर बाबा ताराप्रसाद पुनको एक वर्षअघि मृत्यु भएपछि लागेको ...
शुक्रवार मध्यरातिको भूकम्पमा परेर मृत्यु भएकी जाजरकोट भेरी नगरपालिकाकी ८ वर्षीया विष्णु तिरुवाको दाहसंस्कारका लागि आफन्त र गाउँलेहरू सोमवार भेरी नदी घाटमा पुगेका थिए । सोमवार अपरान्ह उनको शव लिएर मलामी...
ललितपुरको गोदावरीस्थित सनराइज हलमा नेकपा (एमाले)का दुई महत्वपूर्ण कार्यक्रम भए । एमालेको प्रथम विधान महाधिवेशन (२०७८ असोज १५ र १६ गते) सनराइज हलमै भएको थियो । विधान महाधिवेशनले विभाजनदेखि चौतर्फी घेराबन्दी...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...