पप्पु कन्स्ट्रक्सन कम्पनीले विभिन्न पुल निर्माण गर्ने सम्झौता गर्ने तर निर्धारित समयमा काम सम्पन्न नगर्ने गरेका कारण  २ नम्बर प्रदेशका धेरै पुलहरू ९ वर्षदेखि अलपत्र परेका छन् ।

अर्को निर्माण कम्पनीसँग साझेदारी गरेर राज्यसँग ठेक्का सम्झौता गर्ने, ठेक्का हात परेपछि पेस्की रकमसहित विभिन्न किस्तामा भुक्तानी समेत हात पार्ने गरेको पप्पुले निर्माण काम भने सम्पन्न गर्न सकेको छैन । एकातर्फ राज्यले ड्रबिङ तथा डिजाइन समयमा ठेक्का लिने कम्पनीलाई उपलब्ध गराउने गरेको छैन भने अर्कोतर्फ त्यसैको लाभ उठाएर पप्पुले निर्माण काम अलपत्र छाड्ने गरेको छ ।

विभिन्न किस्तामा भुक्तानी समेत लिने तर काम नगर्ने पप्पुसहित उसका साझेदार कम्पनीहरूलाई ब्ल्याक लिस्टमा पारेर ठेक्का सम्झौता रद्द गर्ने तयारी राज्यले गरेका बेला पप्पुले आफ्ना साझेदारलाई अगाडि सारेको छ ।

साझेदार कम्पनीको व्यवस्थापकीय नेतृत्व फेरेर कालो सूचीमा पर्नबाट आफू र आफ्नो साझेदारलाई पप्पुले जोगाएर म्याद थप गराउने गरेका छन । तर, थपिएको अन्तिम पटकको म्यादमा समेत पुल निर्माणको काम सम्पन्न भने हुन सकेको छैन ।   

महोत्तरीको लोहारपट्टी नगरपालिका र बलवा नगरपालिकाको बीचमा पर्ने रातो खोला माथिको पुल विगत ६ वर्षदेखि निर्माण हुन सकेको छैन । संघीय सरकार अन्तर्गतको भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले सडक डिभिजन कार्यालय जनकपुरमार्फत निर्माण भइरहेको उक्त पुल निर्माण हुन नसक्दा सडकमा आवागमन गर्ने यात्रुहरूलाई सास्ती भोग्नु परेको छ । 

धनुषा, महोत्तरी, सर्लाही, रौतहट र पर्सासहितको सडक सञ्जालमा जोडिएको उक्त पुल निर्माण नहुँदा प्रत्येक दिन हजारौं मानिस प्रभावित हुने गरेको लोहारपट्टी नगरपालिकाका प्रमुख शैलेन्द्र यादव बताउँछन् । ‘यो सडक चल्तीको सडक हो, हजारौं मानिसहरू प्रत्येक दिन आवागमन गर्छन्,’ प्रमुख यादवले लोकान्तरसँग भने, ‘धनुषाको जनकपुरदेखि कुर्था, महोत्तरीको रामगोपालपुर, सम्सी हुँदै सर्लाहीको मलंगवा जोड्ने छोटो दूरीको सडक भएका कारण हजारौं होइन, लाखौं मानिसहरू आवागमन गर्छन्, तर पुल नबन्दा यात्रुहरूलाई सास्ती भोग्नु परेको छ ।’

वर्षाको मौसममा त वारि देखि पारि समेत हुन नपाउँदा खास गरेर त्यस क्षेत्रका किसानहरू आफ्नो खेतसम्म पनि जान पाउँदैनन् । बाध्य भएर वैकल्पिक मार्गको प्रयोग गर्नुपर्दा ५० किलोमिटरसम्म टाढाको बाटो रोज्न बाध्य हुने गरेको उनले बताए । 

सडक डिभिजन कार्यालय जनकपुरले उक्त पुल निर्माण गर्नका लागि आर्थिक वर्ष २०७०/७१ मा नै ठेक्का लगाएको थियो । १४ करोड ६४ लाख ७४ हजार ६४७ रुपैयाँको लागतमा पुल निर्माण गर्नका लागि पप्पु/दिवा जेभीले ठेक्का पाएको थियो । २०७१ असार ३१ गते सम्झौता गरिएको थियो । साढे दुई वर्षभित्र २०७३ पुस २९ गतेसम्म पुल निर्माणको काम सम्पन्न गर्ने सम्झौता गरिएको थियो तर, पटक–पटक म्याद थप गराएको उक्त निर्माण कम्पनीले हालसम्म पुल निर्माणको काम सम्पन्न गरेको छैन । 

सडक डिभिजन कार्यालय जनकपुरका इञ्जिनीयर दुर्गाप्रसादका अनुसार कार्यालयलाई जानकारी नै नदिएर पप्पु कन्स्ट्रक्सनका प्रतिनिधिले दुईवटा वेल क्याप बनाएर ढलान गर्ने काम गरेका थिए । ‘कार्यालयले उक्त वेल क्यापको गुणस्तरको प्रयोगशालामा परीक्षण गर्दा फेल भएको थियो,’ इञ्जिनीयर प्रसादले लोकान्तरसँग भने, ‘त्यसपछि उक्त वेल क्याप भत्काउन निर्देशन दिइएको थियो ।’ 

काम रोकेर वेल क्याप सहितको पिलर भत्काउन निर्देशन दिँदा पनि उक्त क्याप भत्काएर नयाँ बनाउनुको साटो पप्पु कन्स्ट्रक्सनका प्रतिनिधि सुमित रौनियारले अटेरी गरेपछि कारवाही समेत गरिएको थियो । तत्कालीन सडक डिभिजन प्रमुख कुवेर नेपालीले पटक–पटक नेपाल बंगलादेश बैंकलाई अग्रिम भुक्तानी जमानतको रकम २ करोड ६० लाख २४ हजार ७०० रुपैयाँ २०७६ जेठ ८ गते कारवाही स्वरूप फिर्ता लिएको थियो । 

त्यसपछि उक्त कम्पनीलाई ब्ल्याक लिस्टमा राखेर ठेक्का सम्झौता रद्द गर्ने प्रयास भएपछि उक्त कम्पनीका अर्का साझेदार दिवा कम्पनीका प्रतिनिधि उत्तम बस्नेतले काम गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेपछि ठेक्का रद्द नगरिएको इञ्जीनियर प्रसादले बताए ।

‘पहिलेकै ठेक्का रकममा, थप आर्थिक भार नव्यहोर्ने गरी उक्त दुईवटा वेल क्याप भत्काएर नयाँ पुल निर्माण गर्ने भनेर प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका कारण सम्झौतालाई रद्द गरिएन,’ उनले भने, ‘पहिले कट्टा गरिएको पेश्की रकमबाहेक हालसम्म कुल ३ करोड ९४ लाख ८१ हजार १४७ रुपैयाँ ठेक्का कम्पनीका दोस्रो पक्ष दिवालाई भुक्तानी गरिसकिएको छ ।’ 

दोस्रो पक्षलाई थप गरिएको अन्तिम पटकको म्याद पनि सकिन लागेको छ । २०७७ पुस २७ गतेसम्म अन्तिम पटकका लागि म्याद थप गरिएको भएपनि निर्माणको काम त के पहिलेकै भत्काउनु पर्ने दुई वटा वेल क्यापको पिलरमध्ये एउटा पिलर भत्काइएको छैन ।

एउटा पिलर भत्काए पनि अर्को पिलर भत्काउन लाग्दा खोलामा पानी भएका कारण भत्काउन नसकेको इञ्जिनीयर प्रसादले बताए । उनका अनुसार अहिलेसम्म कुल ३५ प्रतिशत मात्र भौतिक प्रगति भएको छ । ५०/५० मिटरको चारवटा स्प्यान सहित २ सय मिटर लामो पुल निर्माण गर्नुपर्ने सम्झौता भएकोमा हालसम्म दाहिने र देब्रेपट्टिको पिलर मात्र उठाइएको उनले बताए । कुल ५ वटा पिलर सहितको उक्त पुल निर्माण गर्नका लागि बाँकी पिलर बनाउनुका साथै सुपर स्ट्रक्चर तथा छत सहितको ढलान लगायतको काम बाँकी नै छ । 

कस्तो पुल बनाउने भनेर सडक कार्यालयले हालसम्म डिजाइन नै उपलब्ध नगराएका कारण कामले गति नपाएको ठेक्का सम्झौता गरेका दिवा कम्पनीका प्रतिनिधि उत्तम बस्नेतले बताए । कोरोना महामारीका कारण काम अवरुद्ध भएको तथा कस्तो पुल बनाउने डिजाइन नै नदिएका कारण काममा ढिलाइ भएको उनी बताउँछन् । 

‘शुरूमा सम्झौता गर्दा नयाँ प्रविधि सहितको बोक्स टाइपको पुल बनाउने भनेर डिजाइन दिइएको थियो,’ बस्नेतले भने, ‘उक्त डिजाइनपछि सडक डिभिजन कार्यालयले नै रद्द गरेर अर्को डिजाइन अनुसार बनाउनु पर्ने भनेर सम्झौता गरेर काम शुरू गर्न कार्यादेश दिएपनि हालसम्म नयाँ डिजाइन नै दिएको छैन ।’ 

डिजाइन उपलब्ध गराउन नसकिएको तथा कार्यालयकातर्फ बाट पनि गल्ती भएको इञ्जिनीयर प्रसादले स्वीकार गरे । ‘तर, डिजाइन तयार भइसकेको छ, विभागबाट अन्तिम स्वीकृति हुन मात्र बाँकी छ, त्यो पनि केही दिनभित्रमा स्वीकृत हुन्छ’ प्रसादले भने ।        

कमला पुल पनि ९ वर्षदेखि अलपत्र 

सिरहा, धनुषा जोड्ने कमला पुल पनि पप्पु कन्स्ट्रक्सनले निर्धारित समयमा सम्पन्न नगरेपछि उसको साझेदार कन्स्ट्रक्सनले कामलाई अगाडि बढाएको छ । संघ सरकारको भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय अन्तर्गतको हुलाकी राजमार्ग निर्देशनालय, योजना कार्यालय जनकपुरले २४ करोड ९० लाख ९७ हजार २०० रुपैयाँमा ४६९.२० मिटर लामो पुल निर्माण गर्नका लागि पप्पु लुम्बिनी जेभीसँग सम्झौता गरेको थियो ।

२०६८ जेठ ३१ गते गरिएको उक्त सम्झौताअनुसार ३ वर्षभित्र २०७१ मंसिर ३० गते सम्ममा पुल निर्माणको काम सम्पन्न गर्नुपर्ने थियो । तर, सम्झौता गरिएको ९ वर्ष बितिसक्दा समेत पुल निर्माणको काम भने सम्पन्न हुन सकेको छैन । पुल निर्माण नहुँदा मानिसहरू अस्थायी काठको डुंगा चढेर कमला नदी तर्न बाध्य छन् । उक्त डुंगामा भाडा दिएर मानिसहरूले आवतजावत गरिरहेका छन् ।

विभिन्न मितिमा गरेर हालसम्म कुल ९ किस्तामा उक्त कम्पनीलाई मूल्यवृद्धिको प्राइस एस्केलेसनसहित कुल १७ करोड ८८ लाख ३२ हजार ७६ रुपैयाँ भुक्तानी गरिसकिएको छ । 

निर्देशनालयका सूचना अधिकारी बेचनकुमार भण्डारीका अनुसार पुल डिजाइनको ड्रबिङको स्वीकृतिमा ढिलाइ भएको, स्थानीय स्तरमा अवरोध सिर्जना भएका कारण साइटमा निर्माण सामग्री खसाल्न नसकिएको तथा वर्षातको मौसम शुरू भएका कारण निर्माणको काम सम्पन्न नभएका कारण २०७४  असार ३० गतेसम्म सम्पन्न गर्नुपर्ने भन्दै पहिलोपटक १ वर्षको म्याद थप गरिएको थियो ।

बाढी, बन्द, हडताल, इन्धन अभाव, जग्गा विवाद, तथा ड्रबिङ अप्रुभल समयमा नभएका कारण फेरि दोस्रोपटक २०७५ मंसिर ३० गते डेढ वर्षका लागि म्याद थप गरिएको थियो । 

सार्वजनिक खरिद नियमावली, २०६४ को नवौं संशोधनको प्रावधान अनुसार ठेक्का रद्द गर्नुको साटो अन्तिमपटकका लागि २०७७ पुस १३ सम्म तेस्रोपटक म्याद थप गरिएको उक्त योजना कार्यालयका प्रमुख राजेश दास बताउँछन् ।

‘आयोजकलाई म्याद थपको कारणबाट कुनै थप आर्थिक भार नपर्ने गरी म्याद थप स्वीकृत गरिएको हो,’ दासले भने, ‘ठेक्का कम्पनीलाई ब्ल्याक लिस्टेड गर्दै सम्झौता रद्द गरेर अर्को ठेक्का आह्वान गर्दा पुलको लागत बढ्न जाने हुनाले ठेक्का रद्द गरिएन ।’

२०७६ भदौ १२ गते उक्त पुल निर्माणको कामको व्यवस्थापक परिवर्तन गरिएको थियो । पप्पु कन्स्ट्रक्सन तथा लुम्बिनी बिल्डर्सबीच सम्झौता भएकोमा पप्पुको व्यवस्थापकीय नेतृत्वमा समयमा पुल निर्माण नभएका कारण उसको साझेदार समेत रहेको दोस्रो पक्ष लुम्बिनी बिल्डर्सको नेतृत्वले पुल निर्माण गर्ने भनेर सम्झौता गरिएको छ । दासका अनुसार कोरोना महामारीका कारण निर्माण कार्य प्रभावित भएको भन्दै हालसम्म ६५ प्रतिशत मात्र भौतिक प्रगति देखाइएको छ ।

‘३९.१ मिटरको प्रतिस्प्यान गरेर कुल १२ वटा स्प्यान लगाउनुपर्नेमा ६ वटा स्प्यान निर्माणको काम सम्पन्न भएको छ,’ दासले भने, ‘अर्को ३ वटा स्प्यान ढलानका लागि तयार भइरहेको छ भने बाँकी ३ वटा स्प्यानको कार्य भने गर्न बाँकी नै छ ।’ 

बलान पुलको पनि उस्तै हाल ८

पप्पुले सम्झौता गरेको बलान पुलको निर्माण कार्य पनि पटक–पटक थपिएको म्यादभित्रमा समेत सम्पन्न हुन सकेको छैन । २४ करोड ६२ लाख ८३  हजार ४०९ रुपैयाँमा ४६९.२० मिटर लामो पुल निर्माण गर्नका लागि शर्मा र पप्पु जेभी कम्पनीले २०६८ फागुन १५ गते नै सम्झौता गरेको थियो । ४ वर्षभित्र २०७२ भदौ १५ गतेसम्ममा काम सम्पन्न गर्ने सम्झौता गरेको भएपनि ९ वर्षमा समेत काम सम्पन्न भएको छैन । 

विभिन्न ९ किस्तामा ती कम्पनीले कुल २२ करोड १ लाख ५६ हजार ९४८ रुपैयाँ भुक्तानी भने पाइसकेका छन् । यो पुल निर्माण गर्ने कामको नेतृत्व शुरूदेखि पप्पुले नै गर्दै आएको भएपनि २०७५ माघ १३ गते पुलको बाँकी काम शर्मा एण्ड कम्पनीले गर्ने सम्झौता गरिएको थियो ।

योजना कार्यालय प्रमुख दासका अनुसार बलान पुल निर्माणको काममा हालसम्म ७६ प्रतिशत भौतिक प्रगति भएको छ । ३९.१ मिटर लामो प्रतिस्प्यान गरेर कुल १२ वटा स्प्यान निर्माण गर्नुपर्नेमा ९ वटा स्प्यान निर्माण भइसकेको, २ वटा स्प्यान ढलानका लागि तयारी अवस्थामा रहेको तथा एउटा स्प्यानको काम पूर्ण रूपमा बाँकी रहेको उनले बताए ।