अघिल्लो महिना अन्तर्राष्ट्रिय मिडियामा नेपालको नाम छायो, सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको उचाइ बढेको समाचारले ।

यसअघि ८ हजार ८ सय ४८ मिटर रहेको सगरमाथाको उचाइ बढेर ८ हजार ८ सय ४८ मिटर ८६ सेन्टिमिटर पुगेको खबर संसारभर फैलियो ।

सगरमाथा र गौतमबुद्ध नेपालका अन्तर्राष्ट्रिय पहिचान हुन्, जसलाई देखाएर नेपालले विश्वभर प्रचार गरिरहेको छ । 

तर बेलाबखत नेपालको नाम केही नकारात्मक घटनाले पनि अन्तर्राष्ट्रिय मिडियामा छाउने गरेका छन्- कहिले भ्रष्टाचार त कहिले प्रदूषणको इन्डिकेटरमा अगाडि लागेका समाचारले । 

अहिले विश्वका प्रदूषित शहरको अग्रस्थानमा काठमाडौं परेको भनेर चर्चा भइरहेको छ ।

सोमवार र मंगलवार काठमाडौं उपत्यकालाई आँखा पिरो हुने र श्वास फेर्न कठिन हुने प्रदूषित र विषाक्त हावाले ढाकेर राख्यो । 

काठमाडौंलाई विश्वका प्रदूषित शहरको सूचीमा राख्ने संस्था र उसले गरेको अध्ययनमा प्रश्न गर्न सकिन्छ, तर मर्निङवाकमा ननिस्कन स्वास्थ्य मन्त्रालयले अपिल नै गर्नुपर्ने अवस्था सिर्जना भएपछि काठमाडौंको वायु प्रदूषणले यहाँ बस्नेलाई चिन्तित बनाएको छ ।

बढ्दो प्रदूषणका कारण काठमाडौंलाई आजकाल कतिपयले ‘डस्टमान्डू’ भनेर समेत मजाक उडाउने गरेका छन् । 

देशको राजधानी भएका कारण प्रत्येक दिन काठमाडौंको जनघनत्व बढिरहेको छ । तर अव्यस्थित बसोबास, जताततैको धूलो, इँटा भट्टा, कलकारखाना, थोत्रा गाडी, अव्यवस्थित वधशाला, तरकारी र खाद्यान्नमा विषादी, यत्रतत्र प्लास्टिकको प्रयोग लगायत काठमाडौंको प्रदूषणका मुख्य कारक हुन् ।

प्रदूषणका कारण काठमाडौं ग्यास च्याम्बर जस्तै बनेको छ । अहिलेको प्रदूषणको असर आगामी दशकमा देखिने यस क्षेत्रका जानकारहरू बताउँछन् । 

काठमाडौं उपत्यकालाई स्वच्छ, सफा र हराभरा बनाउने सबै राजनीतिक दलको नारा छ । 

दशकौंदेखि राजनीतिक दलले यही नारालाई आधार बनाएर चुनाव जितेका छन् । तर काठमाडौं झन्पछि झन् प्रदूषित बन्दै गइरहेको छ । 

प्रदूषण नियन्त्रण गरेर शहर सफा गर्नका लागि कोरोनाको भ्याक्सिन पत्ता लगाएजस्तो कुनै आविष्कार गर्नुपर्ने विषय होइन । गरीब देशले पनि आफ्नै बलबुतामा गर्न सक्ने कुरा हो ।

केही वर्षयता बाग्मती सरसफाइको महाअभियान नै चल्यो । यसले केही हदसम्म बाग्मतीलाई सफा बनायो ।

सफा पानी नबगेपनि बाग्मतीमा ढल बग्न कम भएको छ । आसपासमा हरियाली बनेको छ । 

काठमाडौंको प्रदूषण घटाउन सरकारी संयन्त्रको पहल त आश मात्र भैसक्यो । अब नागरिकस्तरको महाअभियान जरुरी भइसकेको छ ।

कला र संस्कृतिको धनी काठमाडौंको पहिचान फेरिएर विश्वका प्रदूषित शहरको अग्रस्थानमा पर्‍यो भने वर्षमा २० लाख पर्यटक भित्र्याएर अर्थतन्त्र सुधार गर्ने हाम्रो लक्ष्य कहिले पूरा होला ?