यही पुस १० गते काठमाडौंको नयाँ बसपार्कमा दोलखाका संयोग कार्की, सुवास तिमिल्सिनासहित ५ जनाको सुन ग्राहक बनेर आएका दीपक नेपालीको समूहले लुटेको सूचना प्रहरीलाई आयो । 

लगत्तै महानगरीय प्रहरी प्रभाग नयाँ बसपार्कका प्रहरी नायब निरीक्षक (सई) नवराज इटनीले सुन लुटेको आरोप लागेका सुर्खेतका दीपक नेपालीलाई पक्राउ गरेर महानगरीय प्रहरी वृत्त महाराजगञ्ज वृत्तपति डीएसपी रोशन खड्काको जिम्मा लगाए ।

सुन लुटेको प्रमाणित नभएको भन्दै डीएसपी खड्काले नेपालीलाई छाडिदिएपछि मात्र घटना बाहिरियो । घटना बाहिरिएपछि डीएसपी खड्का र सई इटनी विवादमा तानिए । 

पहिला ३० तोला सुन लुटिएको भनियो । तर पछि सुन नभएर मोबाइल लुटिएको भन्ने बयान लुटिएकामध्ये एकले दिएको भन्दै नेपालीलाई छाडियो । 

सुन लुटिएको भनिएका संयोग, सुवास लगायतले पनि त्यसको बिल देखाउन सकेनन् । 

अहिले नेपाली, कार्की र तिमिल्सिना फरार भएका छन् । घटना रहस्यमय बनेपछि प्रहरीले फेरि उनीहरूलाई खोजिरहेको छ ।

तस्करीको सुन भएकाले बिल देखाउन नसकेको र लुटिएको भन्दा आफू पनि फस्ने भएकाले यस प्रकरणलाई यत्तिकै झ्यासमिस बनाउने गरी अभियुक्तहरूले बयान दिएको हुनसक्ने आशंका गरिएको छ ।

यस प्रकरणमा प्रहरीको भूमिका पनि शंकास्पद् देखिएपछि अनुसन्धानको दायरामा ल्याइएको छ ।

‘अहिले लुटिकाहरूमध्येकै कुरा बाझिएको छ । सईको आचरणमा समेत प्रश्न उठेपछि अनुसन्धानको दायरामा ल्याएका छौं,’ आयुक्त पालले भने, ‘त्यसको अनुसन्धानका लागि समिति गठन भएको छ, त्यसले सत्यतथ्य बाहिर ल्याउला ।’

महानगरीय प्रहरी कार्यलयले सोमवार (पुस २७) प्रहरी उपरीक्षक (एसपी) भोलाराज रावलको संयोजकत्वमा ३ सदस्यीय समिति गठन गरेको छ ।

*****

गत साउन १३ गते काठमाडौंमा १५ किलो सुन बरामद भएको सूचना बाहिरियो । पछि जाँच गर्दा साढे १४ किलो सुनको जलप लगाएको चाँदी भएको प्रमाणित भयो । सुन आधा किलो मात्र थियो ।

महानगरीय प्रहरी वृत्त दरबारमार्गका प्रहरी जवान बहादुरसिंह कठायत र प्रसन्न श्रेष्ठले दरबारमार्गका तत्कालीन वृत्तपति रञ्जन दाहाललाई सुन आउँदै गरेको सूचना दिएका थिए ।

पछि त्यो सुन चाँदीमा परिणत भएपछि दाहाललाई वृत्तपतिको जिम्मेवारीबाट हटाइयो भने २ जना जवानलाई अनुसन्धानको दायरामा ल्याइयो । महानगरीय प्रहरी कार्यालय रानीपोखरीका तत्कालीन एसएसपी सुशील यादवको नेतृत्वमा छानविन समिति गठन भयो । 

अनुसन्धानका क्रममा दोषी पाइएपछि जवानद्वय बहादुरसिंह र प्रसन्नलाई दुवैलाई जागिरबाट निष्काशन गरिएको छ । 

*****

अघिल्लो वर्ष पनि धादिङमा सुन भनेर बरामद गरेको ४ किलो धातु तामामा परिणत भएको थियो । 

नेपालमा प्रायःजसो सुनको चोरी, तस्करी र बरामदका घटनाहरू बाहिरिरहन्छन् । कतिपय त वास्तविक सुन नै हुन्छ भने कतिपय सुन नभएको भनेर पछि अर्को सूचना दिइन्छ । घटना विवादमा आएपछि समिति गठन हुन्छ र अनुसन्धानपछि प्रहरी अधिकारीहरू निलम्बनमा पर्छन्, अनि घटना साम्य हुन्छ । 

कसरी सुन चाँदी हुन्छ ? वा कसरी तामा हुन्छ ? वास्तवमा सुनसँग सम्बन्धित घटनाहरू किन तथ्य प्रमाणित नभई बाहिरिरहन्छन् ? बनेका समितिहरूको प्रतिवेदन किन बाहिर आउँदैनन् ? यी प्रश्नको जवाफ अझै अनुत्तरित छन् ।

किन यस्तो हुन्छ त ? यसमा प्रहरीको भूमिकालाई नै शंकाको नजरले हेर्नुपर्ने कतिपय बताउँछन् । मिलेमतोमा घटना सामसुम हुन्छ भन्ने आम धारण बनिसकेको छ । प्रहरीको तर्क भने छुट्टै छ ।

नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक (एसएसपी) वसन्त कुँवरले तथ्य प्रमाणित नहुँदै सूचना बाहिर चुहिँदा यस्तो हुने गरेको बताए । 

‘अहिले सामाजिक सञ्जालको जमाना छ । केही घटना हुँदा सबैभन्दा छिटो यसमै आउँछ, तर अनुसन्धानमा तथ्य प्रमाणित हुँदैन,’ एसएसपी कुवँरले लोकान्तरसँग भने, ‘यसलाई आधार मानेर समाचारहरू प्रकाशित हुँदा यस्तो भएको हो ।’

कतिपय अवस्थामा प्रहरी कर्मचारीको व्यक्तिगत स्वार्थले गर्दा पनि विना प्रमाण र तथ्यका सूचना बाहिर आएको र अनुसन्धानले प्रमाणित गरेपछिको तथ्य फरक पर्ने गरेको उनले बताए ।

‘हामीले अनुसन्धानपछिको तथ्यलाई प्रमाणित मान्ने हो । आखिर सत्य पनि त्यही नै हो,’ प्रवक्ता कुँवरले भने ।

सेलिब्रिटी हुन खोज्दा समस्या ! 

प्रहरी संगठनमा भएको अस्वस्थ प्रतिस्पर्धाका कारण गलत सूचना प्रवाह हुने गरेको पूर्व डीआईजी हेमन्त मल्ल ठकुरीले बताए । 

‘प्रहरीमा घटनालाई अनुसन्धान गरेर तथ्यगत प्रमाणित भएपछि बाहिर ल्याउनुभन्दा पनि हिरोइजम अथवा दबङ शैली देखाउनका लागि अनुसन्धान अगाडि नै सूचना चुहाइन्छ, सोही कारण यस्तो हुन्छ,’ ठकुरीले लोकान्तरसँग भने ।

प्रहरीमा रहेको अस्वस्थ प्रतिस्पर्धाका कारण एक प्रहरी अधिकृतले अर्को प्रहरी अधिकृतलाई ‘सिध्याउने खेल’ खेल्दा पनि यस्तो समस्या हुने गरेको पूर्व डीआईजी ठकुरीले बताए । 

यस्ता अभ्यासले स्वयं व्यक्ति र प्रहरी संगठनलाई नै नराम्रो असर पर्ने देखिन्छ । यसले प्रहरीप्रति आमजनमानसको दृष्टिकोण नै नराम्रो बनिरहेको ठकुरीको भनाइ छ ।