दूध पिउनु स्वास्थ्यको लागि धेरै राम्रो मानिन्छ। दुधमा क्याल्शियम, प्रोटीन, भिटामिन डी, पोटेशियमसहित धेरै पोषक तत्वहरू समावेश हुन्छ । दूध जहिले पनि राम्रो स्वास्थ्य, शक्ति र शारीरिक विकासको साथ सम्बन्धित देखिन्छ । बलियो हड्डीहरूका लागि दुध पनि आवश्यक मानिन्छ । तर दुधका केही बेफाइदाहरू छन्, जसको बारेमा जान्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ ।

यद्यपि अनुसन्धानकर्ताहरु यस धारणामा एकमत छैनन् । उनीहरू भन्छन कि दूधलाई एक सुपरफूडको रुपमा देख्नु ठीक छैन । दूध पिउनु शरीरका लागि लाभदायक छ, तर अधिक मात्रामा दूध पिउँदा यसको बेफाइदाहरू पनि छन् । अमेरिकाको स्ट्यान्फोर्ड रोकथाम अनुसन्धान केन्द्रका प्रोफेसर र पोषण अनुसन्धानकर्ता क्रिस्टोफर गार्डनरले डिस्कभर पत्रिकालाई भने, 'दुग्धजन्य पदार्थहरूमा कुनै पनि अनौठो पोषक तत्त्वहरू भेटिएन जुन अरू कुनै चीजमा पाइदैन ।'

न्यू इंग्ल्याण्ड जर्नल अफ मेडिसिनमा प्रकाशित एउटा अध्ययन अनुसार दूध कडा हड्डीको लागि जादुको गोली जस्तो होइन । जहाँ दुध बढी खपत हुन्छ, त्यहाँ फ्र्याक्चर केसको दर पनि उच्च छ । यसको मतलव बढी वा कम दुध पिउँदा हड्डीमा असर पर्दैन । दुध बाहेक, हामी अरू चीजहरूको बारेमा पनि जान्दछौं जसले हड्डीहरू बलियो बनाउँदछ ।

अनुसन्धानकर्ता लुडविग भन्छन् कि लम्बाइ बढ्दै जाँदा हड्डीको कारकको जोखिम बढ्न थाल्छ ।   अन्वेषकहरू सबै आवश्यक पोषकहरू दूधमा पाइने तर यी पोषक तत्वहरू अन्य चीजहरूबाट पनि लिन सकिने बताउँछन् । केही मानिसहरूलाई दुधबाट एलर्जी हुन्छ, जसलाई ल्याक्टोज पचाउन नसक्नु पनि भनिन्छ । त्यस्ता व्यक्तिहरूले दुग्धजन्य उत्पादनहरूमा पाइने ल्याक्टोज पचाउँदैनन् र दुध पिउँदा पेट फूलिन्छ वा पेट दुखाइ जस्ता समस्याहरू निम्त्याउँछन् ।

अध्ययनका अनुसार विश्वको ६५ प्रतिशत जनसंख्यामा ल्याक्टोजको समस्या छ । ल्याक्टोज निःशुल्क दुध बजारमा उपलब्ध छ, तर विज्ञहरूले सोया उत्पादन र क्याल्सियमको अन्य स्रोतहरू जस्तै सुन्तलाको रस, हरियो पातदार तरकारी र टोफु जस्ता आहारमा समावेश गर्न सल्लाह दिन्छन् ।

दुध पिउँदा यी बिमारी हुन सक्छ

स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार उच्च मात्रामा दुधले थुप्रै रोगलाई निम्त्याउन सक्छ । विशेष गरी गाईको दुध पिउँदा, बढी ध्यान दिनुपर्दछ । यस अध्ययनका लेखकहरू, विलेट र लुडविगले तिनीहरूको अध्ययन समीक्षा गरे र पत्ता लगाएका छन् कि दुग्धजन्य पदार्थको अत्यधिक प्रयोगले पुरुषहरूमा प्रोस्टेट क्यान्सर र एन्डोमेट्रियल क्यान्सरको जोखिम बढाउँदछ । यद्यपि यस विषयमा अझ बढी अनुसन्धान भइरहेको छ ।

पूर्ण क्रीम दूधमा फ्याट र सोडियम उच्च हुन्छ । यी दुबै चीजले तपाईंको मुटुमा नराम्रो असर गर्छ । अन्वेषकहरूका अनुसार तपाईले कम फ्याटयुक्त दूध पिउनुपर्दछ र दुधबाट पोषकतत्वहरूलाई अन्य खाद्य पदार्थहरूले पुनःभर्न दिनु पर्छ ।