मंसिर ४, २०८०
विसं २०७९ को मदन पुरस्कार प्राप्त गरेको ‘ऐँठन’ उपन्यासका लेखक विवेक ओझालाई गृहनगर टीकापुरमा विभिन्न संघसंस्थाले सम्मान गरेका छन् । ओझालाई नेपाल रेडक्रस सोसाइटी टीकापुर उपशाखा, उद्योग वाणिज्य सङ्घ, ...
हाँस्यव्यंग्य कलाकार श्रीकृष्ण सिम्खडाले लगातार ३० वर्षसम्म आवाजमार्फत प्रतिभा देखाए । उनले चर्चित व्यक्तिको आवाज नक्कल (क्यारिकेचर) गरेर दर्शक र श्रोतालाई मनोरञ्जन मात्रै दिएनन्, विभिन्न सामाजिक अभियानमा पनि सहभागी भएर सुधारका प्रयास गरे ।
कलाकार सिम्खडा अब श्रव्यदृश्यमा मात्रै सीमित रहेनन्, उनले लेखन काव्य समेत प्रकाशित गरेका छन् । ‘श्रीकृष्ण सिम्खडाका कविताहरू’ पुस्तक उनको पहिलो काव्य हो ।
२०३२ असोज २४ गते काठमाडौंको सुन्दरीजलमा जन्मिएका श्रीकृष्ण लगातार ३० वर्षदेखि हाँस्यव्यंग्य क्षेत्रमा छन् । उनले कलाकारिताबाट छोराछोरीका लागि सम्पत्ति थुपार्ने उद्देश्य लिएनन्, सडकपेटीमा व्यापार गरेर पनि कतिपय नेपालीले जीविको चलाइरहेका बेला उनलाई गुजारा चलाउन पनि समस्या भएन ।
बुवाको पुस्तकमा कृतिका सिम्खडाबाट लेखिएको छ, ‘हामी ८, ९ कक्षामा पढ्दा बुवाले छोराछोरीलाई धनसम्पत्ति नथुपारौ, उनीहरू आफ्नो कर्मले बाँच्नेछन् भन्नुहुन्थ्यो, त्यतिबेला हामीलाई बुवाको अन्तर्वार्ता र सार्वजनिक मन्तव्य हेर्दा र सुन्दा के भन्नुभएको होला जस्तो लाग्थ्यो तर बुवाले सही भन्नुभएको रहेछ ।’
सिम्खडाको जीवनका केही मूल्यमान्यता, आदर्श, सिद्धान्त र मौलिक कार्यशैली छन् । सन्तानका लागि सम्पत्ति थुपार्न नहुने, सामान्य सीपले पनि जीवनयापन गर्न सकिने, समाजसेवामा सक्रिय हुनुपर्ने लगायतका मान्यतालाई सिम्खडाले अपनाउँदै आएका छन् ।
‘श्रीकृष्ण सिम्खडाका कविताहरू’ पुस्तक उनको यही अभियानको अभिन्न अंग हो । उनले पुस्तकमार्फत राजनीतिक, प्रशासनिक, सामाजिक विकृतिविरुद्ध तिखो आवाज उठाएका छन् । सामाजिक विकृतिविरुद्ध व्यंग्यात्मक प्रहार सिम्खडाका रचनामा पढ्न पाइन्छ ।
४६ पृष्ठको संग्रहमा सिम्खडाका ३६ कविता अटाएका छन् । उनले राजनीतिक र सामाजिक विकृतिमाथि शब्दव्यंग्य गरेका छन् ।
‘नेता जी’ शीर्षकमा सिम्खडाले लेखेका छन् –
त उल्लु भइस
अरुलाई उल्लु बनाइस
का जन्मिस त
के खाएर आइस
तेरो बाउ त सोझो थियो
आमा कत्ति असल थिइ
त किन गतिछाडा भइस
तेरो हजुर बा को अहिले सम्म
गाउँ मा राम्रै चर्चा हुन्छ
त किन यस्तो भइस
त ठग भइस
त डाका भइस
चुनावमा अर्काको
पैसा मागेर खाइस
के टाइइ सुट लाउछस
त मारा होस
धेरैलाई तैले सकिस
घरबार बिहिन बनाइस
तेरो डकैत कति दिनसम्म
तलाइ सरम छैन अलिकति
जनता कोभिड को मारमा छन्
त लुटि राख
उल्लु
फटाहा धुर्त
ब्यमान, सैतान
कु पुत्र
पापि, हरामि
लाज मान अलिकति
ओ नेता जी
कविता संग्रहमा मन्त्रीको ढोका, नयाँ मेयर आयो, ओइ घास खाने, वैधानिक गुण्डा, हरायो मेरो सरकार लगायत कविता प्रकाशित छन् ।
कवि एवं पूर्वमन्त्री शंकरप्रसाद कोइराला तथा उनकी आमा धनकुमारी कोइरालाको हातबाट पुस्तकको विमोचन गरिएको थियो । विमोचन कार्यक्रममा पूर्वसचिव केशव भट्टराई, रिपोर्टर्स क्लबका अध्यक्ष ऋषि धमला, भोजपुर सेवा समाजका अध्यक्ष पासाङ शर्पा, पशुपति विकास कोषका सदस्य देवी बराल तथा गीतकार दिपेन्द्रनाथ शर्मा लगायतको उपस्थिति थियो ।
सिम्खडाले कलाकारिता र समाजसेवा सँगसँगै गर्दै आएका छन् । उनले २५ वर्ष कान्तिपुर, रेडियो नेपाल र नेपाल टेलिभिजनमा विभिन्न कार्यक्रममा आवद्ध भएर काम गरेका छन् ।
नेपाल टेलिभिजनमा फोन एण्ड फन्नी, श्रीकृष्णको घुम्ने कुर्सीमा उनले सक्रिय भूमिका निभाए । उनले कान्तिपुरमा १५ वर्ष काम गरे भने रेडियो नेपालमा ११ वर्ष काम गरेको बताए ।
उनले सार्वजनिक शौचालय सफाइ अभियान चलाए । उनले आफैं सामुदायिक विद्यालयमा गएर शौचालयको दिसापिसाप सफा गरे । उनले सडकपेटीमा बसेर जुत्ता पालिस समेत गरे । ‘श्रम गर्नेलाई अवमूल्यन भयो । पारिश्रमिक हेला गरेर दिइयो । श्रमको मूल्यांकन दिइएन भनेर त्यसपछि व्यंग्य गर्दै मैले जुत्ता पालिस गरें,’ उनले भने, ‘राज्यलाई श्रमको सम्मान गर भनेर सांकृतिक विरोध हो । यसमा राज्य दोषी छ ।’
सिम्खडाले २ वर्षसम्म रिङ रोड सफाइ अभियानको संरक्षक भएर काम गरे । उनले विभिन्न फिल्ममा आवाज, विज्ञापनमा आवाज राख्ने, गीत निकालेर रोयल्टीबाट आर्थिक उपार्जन गर्दै आएका छन् ।
सिम्खडाले हालै ४ करोडको मोटर हजुर, ४ करोडको मोटर हजुर बिरामीलाई श्वास हाल्ने छैन भ्यान्टिलेटर, जनता चाहिँ कोरोनाको भाइरस बोकिरा’छन् नेताहरू हावादारी गफै ठोकिरा’छन् गीत बजारमा ल्याएका छन् ।
लेखनतिर अगाडि बढेका सिम्खडाले कोभिड–१९ ले पारेका प्रभावबारे पाण्डुलिपि तयार पारिसकेको बताए । ‘कोभिड–१९ ले कस्ता पक्षलाई बढी प्रभावित पार्यो भनेर पुस्तकमा आउनेछ,’ उनले भने ।
सिम्खडाको पुस्तकमा भाषागत शुद्धतामा समस्या देखिन्छ । नेपाली भाषाको शुद्धतामा ध्यान नदिएकोप्रति सिम्खडालाई कुनै पछुतो छैन । उनले भने, ‘मैले जस्तो जाने त्यस्तै छापे । अरुलाई हेर्न नदिएर आफूलाई अन्याय गरिनँ । अरुलाई शृंगारपटार गर्न दिएन । यो व्यंग्यकारको सांकेतिक लडाइँ हो । हामी हलीका छोराछोरीले लेखेको पुस्तक यस्तै हुन्छ ।’
विसं २०७९ को मदन पुरस्कार प्राप्त गरेको ‘ऐँठन’ उपन्यासका लेखक विवेक ओझालाई गृहनगर टीकापुरमा विभिन्न संघसंस्थाले सम्मान गरेका छन् । ओझालाई नेपाल रेडक्रस सोसाइटी टीकापुर उपशाखा, उद्योग वाणिज्य सङ्घ, ...
वरिष्ठ पत्रकार तथा साहित्यकार आचार्य कमल रिजालद्वारा लिखित उपन्यास ‘सुकर्म’को अंग्रेजी संस्करण ‘डीप क्वेस्ट' प्रकाशित भएको छ । २०६९ सालमा नेपालीमा प्रकाशित उक्त उपन्यासको अंग्रेजी संस्करणलाई स...
सानीमा भेट्न चितवन गएको थियो गोपाल चार दिन हिँडेर । राप्ती किनार नजिकको सानो गाउँमा बस्दै आएकी थिइन् उनी, जो पहाडमा खान लाउन नपुगेपछि केही वर्ष अघि पुगेकी हुन् त्यतातिर । त्यतिबेला अहिलेजस्तो यातायातको साधन...
गुणराज ढकाल सामाजिक सञ्जालमा अभ्यस्त हुन थालेपछि अध्ययन गर्ने बानी निकै घटेको छ । सामाजिक सञ्जालमा आउने टिप्पणीबाटै हामीले आफ्नो दृष्टिकोण बनाउने गर्दछौं । विषयको गहिराइसम्म पुगेर अध्ययन तथा विश्लेषण गर...
गोपी मैनाली कविहरूले केका लागि कविता लेख्छन् भन्नेमा मत्यैक्यता पाइँदैन । कोही आनन्दका लागि भन्छन्, त कोही उपयोगिताका लागि । अझ कोही त अभिव्यञ्जनाको अर्को उद्देश्य नै हुँदैन भन्ने गर्छन् । ...
गोपाललाई सानैदेखि धूमपानको लत बसेको थियो, शायद संगतको प्रभाव भनेको यही हुनुपर्छ । घरमा बाबुदाजुहरू हुक्का तान्थे । त्यति बेलाको चलन के भने सबैभन्दा सानोले तमाखु भर्नुपर्ने । त्यतिसम्म त ठीकै थियो, सल्काएर समे...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...