मोरङको रतुवामाई कम्युनिस्ट पार्टीको उद्गम थलो मानिन्छ । २०३५ सालमा नेकपा मालेको पहिलो महाधिवेशन साविकको इटहरा गाविस (हाल रतुवामाई नगरपालिका) मा भएको थियो ।

रतुवामाई नगरपालिकामै नेकपा एमालेका संस्थापक नेता स्व. मदन भण्डारीको घर छ । 

कम्युनिस्टको उद्गम थलो भए पनि पछिल्लो चुनावको परिणामअनुसार रतुवामाईमा कांग्रेसको दबदबा देखिन्छ । गत ३ वटै तहको चुनावमा कांग्रेसले जीत हात पारेको थियो । रतुवामाई मोरङको २ नम्बर क्षेत्रमा पर्छ, जहाँ मिनेन्द्र रिजालले संघीय सांसदको निर्वाचनमा जीत हात पारेका हुन् ।

चुनावमा एमालेका ऋषिकेश पोखरेललाई हराउँदै उनी निर्वाचित भएका थिए । ७ निर्वाचन क्षेत्र रहेको मोरङमा २ नम्बर क्षेत्रमा मात्रै कांग्रेस विजयी भएको थियो । ६ वटा क्षेत्रमा नेकपा विजयी भएको थियो ।

गत चुनावमा प्रमुख पद गुमाएको एमालेले यसपटक नतिजा उल्ट्याउन कसरत गरिरहेको छ । विगतको चुनावी परिणामलाई आधार मान्दा रतुवामाईमा कांग्रेस र नेकपा माओवादी केन्द्रको गठबन्धन र एमालेबीच मुख्य प्रतिस्पर्धा हुनेछ ।

गठबन्धनबाट प्रमुखमा कांग्रेसका नेता नागेश्वर सिंह र उपप्रमुखमा माओवादीका युवा नेता सुमन कालिकोटे चुनावी मैदानमा छन् । एमालेले दुर्गाबहादुर विष्टलाई प्रमुख र निवर्तमान उपमेयर दमयन्तीदेवी चुँडाललाई उपप्रमुखमा उम्मेदवार बनाएको छ ।

२०७४ सालको स्थानीय निर्वाचनमा प्रमुखमा कांग्रेसका रविन राईले बाजी मार्दा उपप्रमुखमा एमालेकी चुँडाल विजयी भएकी थिइन् । रविनले यसपटक टिकट पाएका छैनन् भने कांग्रेसले ७४ वर्षीय वृद्ध नेता नागेश्वर सिंहलाई उम्मेदवार बनाएको छ तर उनी एमालेका विष्टभन्दा बलियो भएर चुनावी मैदानमा छन् ।

गत चुनावमा रविन राई ९ हजार ९५ मतसहित निर्वाचित भएका थिए । एमालेका टेकेन्द्रबहादुर पोमुले ८ हजार १०० मत ल्याएका थिए । विगतको चुनावी परिमाण हेर्दा गठबन्धन दल एमालेभन्दा ४ हजारभन्दा धेरै मतले अगाडि रहेको देखिन्छ । 

गत चुनावमा ३६ हजार २९७ मतदाता रहेका थिए यसपटक ७ हजार ३६७ मतदाता नयाँ थपिएका छन् । कांग्रेसले विगतमा एक्लै चुनाव जितेकाले अहिले गठबन्धनबाट सहजै जीत निकाल्ने दाबी मेयरका उम्मेदवार सिंहको छ । 

एमाले पहिलेभन्दा सुधारको अवस्था आएकाले चुनाव जित्ने विष्ट बताउँछन् । गठबन्धन गर्दा थप एमालेलाई फाइदा पुग्ने उनी बताउँछन् । 

‘मैले नेतृत्व गरेका हरेक संघसंस्था नमूना छन्,’ उनले भने, ‘नगरपालिकालाई पनि नमूना बनाउने योजना छ ।’ पूर्व प्रधानाध्यापक समेत रहेका सिंहले आफूले चलाएको विद्यालय नमूना बनाएको भन्दै नगरपालिकालाई पनि नमूना बनाउने दाबी गरे ।

सिंहलाई चुनाव जित्न कांग्रेस नेत्री सुजाता  कोइरालाको पनि साथ चाहिन्छ । नगर क्षेत्रमा सुजाताको प्रभाव छ । गत चुनावमा विजयी भएका रविन सुजाता निकट छन् ।

गत चुनावमा पार्टीभित्र नै अन्तद्र्वन्द्व रहेको र यसपटक कुनै समस्या नरहेकाले चुनावमा जीत हासिल गर्ने एमालेका उम्मेदवार दुर्गा विष्टको दाबी छ । मदन भण्डारीको कर्मथलोमा एमालेले हार्छ भन्ने सोच्नु पनि नहुने उनी बताउँछन् । साविकका सिजुवा, वरडंगा र झुर्किया, महादेवा र इटहरा गाविसमा एमालेले जितेकोले तिनै गाविस मिलेर नगरपालिका भएकाले चुनाव जित्ने उनको दाबी छ । 

गठबन्धनसँग महिला उम्मेदवार नभएकाले पनि दोस्रो कार्यकालका लागि पनि आफू निर्वाचित हुने एमालेबाट उपप्रमुखकी उम्मेदवार चुडेलको दाबी छ । 

गठबन्धनबाट उपप्रमुखकी उम्मेदवार कालिकोटेले अघिल्लोपटक उपमेयरमा विजेता भएर कुनै भूमिका देखाउन नसकेको बेला एमालेले उनैलाई उम्मेदवार बनाएकाले आफूलाई सहज भएको दाबी गरेका छन् ।