नेपाल प्रहरीले स्थानीय चुनावका बेला ४ जिल्लामा सुरक्षा चुनौती देखेको छ ।

प्रहरीले ४ जिल्लामा सुरक्षाको हिसाब चुनौती देखेको प्रहरी प्रवक्ता एसएसपी विष्णुकुमार केसीले बताए ।

उनका अनुसार सबैभन्दा धेरै रुकुमपूर्वमा चुनौती देखिएको छ भने तराईका जिल्लाहरू बारा, सिराहा, पर्सा लगायतमा चुनौती देखिएको छ । हिमाली जिल्ला डोल्पाको माथिल्लो भागमा चुनौती देखिएको केसीले लोकान्तरलाई बताए ।

प्रहरीले उपत्यकामा भएका मतदान केन्द्रहरूमा शून्य चुनौती रहेको बताएको छ । त्यसबाहेक चितवन, पोखरा, विराटनगर महानगरपालिकामा चुनौती नदेखिएको एसएसपी केसीले बताए ।

‘उपत्यकामा त शून्य चुनौती छ । यहाँ निर्वाचनलाई लक्षित गरेर कुनै पनि घटना हुँदैनन् भन्ने हाम्रो विश्लेषण छ र अन्य जिल्लामा भएका महानगरहरूमा पनि त्यस्तो कुनै चुनौती देखिँदैन,’ उनले भने ।

स्थानीय तह निर्वाचनको मतदानका लागि मौन अवधि शुरू भइसकेको छ । मंगलवार र बुधवार पार्टी कार्यकर्ताबीच झडपका घटना आइरहेका छन् । सुरक्षाका हिसाबले अघिल्लो चुनावमा जस्तो घटनाहरू नहुने प्रहरीको अनुमान छ ।

प्रहरीले अहिलेको स्थानीय चुनावमा भूमिगत पार्टी र आपराधिक समूहहरू सक्रिय नभएकाले चुनावमा सुरक्षा थ्रेट नभएको बताउँदै आएको छ तर पनि १२ गते उम्मेदवारको मनोनयन दर्ता र १६ गतेको नामावली फिर्तापछि दलका उम्मेदवार र कार्यकर्ताहरू प्रचारप्रसारमा लागेपछि केही झडपका घटना भएका छन् । 

बुधवार एमाले कार्यकर्ताको अपहरणपछि हत्या गरेको आरोपमा उम्मेदवारसहित ३ जनालाई पक्राउ परेका छन् । रुकुमपूर्वको पुथाउत्तरगंगा गाउँपालिकाकी एमाले कार्यकर्ता जुनमाया बुढा (डुँसी बुढा) को अपहरणपछि हत्या गरेको आरोपमा निवर्तमान वडाध्यक्ष जयकुमार बुढा, वडाध्यक्षका उम्मेदवार कुमार सिंह र अर्जुन बुढा पक्राउ परेका जिल्ला प्रहरी कार्यालय रुकुमपूर्वका प्रमुख प्रहरी नायब उपरीक्षक (डीएसपी) प्रकाश डाँगीले लोकान्तरलाई बताए ।

जिल्लाको पुथाउत्तरगंगा–११ टक्सेरामा चुनाव प्रचारप्रसारको क्रममा माओवादी र एमाले कार्यकर्ताबीच झडप भएको थियो । घटनामा टक्सेराकी ३९ वर्षीया जुनमायालाई माओवादी कार्यकर्ताले अपहरण गरेर हत्या गरेको डीएसपी डाँगीले बताए । 

झडपपछि ३ जनाको अपहरण भएको भन्दै एमाले र ३ जना हराएको भन्दै माओवादीले पनि प्रहरीमा उजुरी दिएका थिए । उजुरीमा जुनमायाको अपहरण गरिएको भन्दै परिवारले जिल्ला प्रहरी कार्यालय रुकुमपूर्वमा निवेदन दिएका थिए । निवेदनपछि प्रहरीले खोजतलास गर्दा जुनमायाको शव टक्सेराबाट हिँडेर २ घण्टामा पुगिने दानव जंगलमा भेटिएको डीएसपी डाँगीले जानकारी दिए । 

‘गाउँमा चुनाव प्रचारका क्रममा दुवै पार्टीका कार्यकर्ताहरूबीच झडप भएको रहेछ,’ डीएसपी डाँगीले भने, ‘झडपपछि माओवादीले हाम्रा ३ जना नेता–कार्यकर्ताहरू हराए भनेर निवेदन दिए । एमालेले २ जना हराए भनेर निवेदन दिएका थिए । हराएकामध्ये ४ जना भोलिपल्ट (२० गते) साँझसम्म सम्पर्कमा आए, जुनमाया सम्पर्कमा आइनन् । त्यसपछि प्रहरीले खोजी अगाडि बढायो । खोजतलासको क्रममा २६ गते उनको हत्या गरिएको अवस्थामा शव जंगलमा भेटिएको हो ।’

यस्तै अर्को घटना, सुर्खेतमा नेकपा एमाले र नेपाली कांग्रेसका कार्यकर्ताबीच झडप हुँदा ६ जना घाइते भएका छन् । सिम्ता गाउँपालिका–६ मा दुवै पार्टीका कार्यकर्ताले एकआपसमा झगडा गर्दा ४ जना प्रहरी र २ जना कार्यकर्ता घाइते भएका जिल्ला प्रहरी कार्यालय सुर्खेतका प्रमुख पदमबहादुर विष्टले बताए । उनका अनुसार साँझ भएको झडप नियन्त्रण गर्दा सामान्य घाइते भएका र प्राथमिक उपचारपछि निको भएर काममा फर्किसकेका छन् ।

गोरखामा सर्वदलीय बैठकबाटै कांग्रेसका प्रतिनिधि हातहतियारसहित पक्राउ परेका छन् ।

बुधवार बिहान करीब ११ बजे गण्डकी गाउँपालिकाबाट कांग्रेसका प्रतिनिधि मनोज गुरुङलाई हतियारसहित प्रहरीले पक्राउ गरेको थियो ।

प्रहरी प्रधान कार्यालयको तथ्यांक अनुसार वैशाख ११ गतेदेखि १९२ वटा घटना भएका छन् । यसबीच निर्वाचनलाई लक्षित गरेर ६ वटा तालाबन्दी, ३ वटा चक्काजाम, १६ ठाउँमा तोडफोड, ६२ ठाउँमा २ पक्षीय झगडा, विवाद र कुटपिट, १६ ठाउँमा गठबन्धनको विरोध, ४ जना म्यादी प्रहरीको मृत्यु, २३ जना म्यादी प्रहरी घाइते, १९ जना प्रहरी घाइते र ४३ जना प्रदर्शनकारी पक्राउ परेका छन् ।

यसबीचमा सुनसरीमा प्रचाप्रसारको क्रममा ट्रयाक्टर दुर्घटना हुँदा ८ वर्षीय आरुन मियाँको मृत्यु भएको थियो भने कपिलवस्तुमा नेपाली कांग्रेसबाट उपमेयरकी उम्मेदवार ५२ वर्षीया शुभावती कुर्मीको घरदैलो कार्यक्रम गरेर घर फर्केपछि मृत्यु भएको प्रहरीले जनाएको छ ।

भीआईपी र भीभीआईपीको गृहजिल्लामा चुनौती

चुनावका लागि प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा गृहजिल्ला डडेल्धुरामा छन् । केही दिनअघि चुनावी आमसभालाई सम्बोधन गर्न डडेल्धुरा गएका उनी निर्वाचनमा मतदान गरेपछि मात्रै फर्किने भएका छन् ।

चुनावमा झडपका घटना आइरहेकाले प्रधानमन्त्री जिल्लामा भइरहँदा सुरक्षाका हिसाबले चुनौती देखिन्छ । उनकै गाउँपालिका गन्यापधुरामा कांग्रेसबाट फुटेर गएका कार्यकर्ता आवेगमा आउनसक्ने अनुमान गरिँदैछ । उसो त प्रधानमन्त्रीको सुरक्षामा राष्ट्रिय अनुसन्धान, नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी बल र नेपाली सेना खटिएको हुन्छ । 

उच्चस्तरीय नेताहरू भएको अर्काे जिल्ला हो रुपन्देही । गृह मन्त्रालय सम्हालेका नेपाली कांग्रेसका नेता बालकृष्ण खाँड र पूर्व उपप्रधानमन्त्री तथा अर्थमन्त्री विष्णु पौडेल पनि गृहजिल्लामै छन् । भारतीय सिमाना जोडिएको रुपन्देहीलाई पनि सुरक्षा चुनौतीका हिसाबले संवेदनशील जिल्ला मान्न सकिन्छ । विगतका निर्वाचनमा कार्यकर्ताबीच झडपका घटना भएका थिए । अहिले निर्वाचनको माहोलपछि पनि केही सानातिना घटना भएका छन् ।

नेपाली कांग्रेसका प्रभावशाली नेता रहेको जिल्ला मोरङमा पनि निर्वाचनमा सुरक्षा चुनौती उत्तिकै देखिन्छ । प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवासँग सभापतिमा पराजित भएका डा. शेखर कोइरालाको गृहजिल्ला मोरङको विराटनगर महानगरपालिकामा उनी निकट उम्मेदवार उठेपछि केही असन्तुष्टि भएकाले पनि चुनावमा केही घटना हुनसक्ने विश्लेषण गरिएको छ । तराईका जिल्लालाई चुनावी हिसाबले केही चुनौतीकै रूपमा हेरिन्छ ।

निर्वाचनमा ४ वटै सुरक्षा निकायका २ लाख ६० हजार सुरक्षाकर्मी परिचालन भएका छन् ।

गृह मन्त्रालयले स्थानीय तह निर्वाचन एकीकृत सुरक्षा योजना २०७८ अनुरूप निर्वाचन सुरक्षा व्यवस्थापनका लागि आवश्यक सुरक्षा तयारी तथा परिचालन कार्य सम्पन्न भएको जनाएको छ । निर्वाचन सम्पन्न गर्न करीब ३ लाख कर्मचारी खटाइएको छ ।

देशभरका ७५३ स्थानीय तहका लागि १० हजार ७५६ मतदानस्थल र २१ हजार ९५५ मतदान केन्द्र तोकिएका छन् । तीमध्ये २ हजार ९४६ अतिसंवेदनशील र ४ हजार ४२३ केन्द्र संवेदनशीलको सूचीमा छन् । स्थानीय तह निर्वाचन एकीकृत सुरक्षा योजना अनुसार मतदानस्थल सुरक्षाका लागि ३ तहको सुरक्षा घेरा बनाइएको छ । सुरक्षाको पहिलो घेरामा म्यादीसहित नेपाल प्रहरी, दोस्रोमा सशस्त्र प्रहरी र तेस्रोमा नेपाली सेना खटाइएको छ । 

अतिसंवेदनशील मतदान स्थलमा ६ म्यादी, ५ प्रहरी गरी ११, संवेदनशीलमा ५ म्यादी ४ प्रहरी गरी ९ र अन्यमा ४ म्यादी, ३ प्रहरी गरी ७ सुरक्षाकर्मी परिचालन गरिएको छ । थप मद्दतका लागि हतियारसहित ९ देखि ११ जना सशस्त्र प्रहरीको टोली रहनेछ ।

निर्वाचन सुरक्षाका लागि सेनाको सुर्खेतस्थित पश्चिम कमान्ड, मध्य कमान्ड पोखरा, उपत्यका कमान्ड र पूर्वी कमान्ड इटहरीमा हेलिकप्टर सहितको विशेष टोली तयारी अवस्थामा राखिएको छ । सेनाले हवाई तथा पैदल गस्ती गर्ने भएको छ । अतिसंवेदनशील र संवेदनशील मतदानस्थलमा सशस्त्रलाई मतदान अवधिभर खटाइएको छ ।