×

NMB BANK
NIC ASIA

दोस्रो पुस्ताका रक्तिम गायकः जीवन शर्माकै जस्तो स्वर, झुक्किन्छन् साथीहरू

कात्तिक २०, २०७४

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel
hemraj asram
०६३ सालताकाको बाग्लुङको तङराम । विद्यालयमा कार्यक्रम शुरु हुन लागेको थियो । विद्यालयमा जोडजोडले बजेको माइक घरमै प्रष्ट सुनिन्थ्यो । त्यतिबेला गाउँमा रक्तिमका गीतहरु गाइन्थे । बजाइन्थे । कार्यक्रम शुरु हुनै लाग्दा जीवन शर्माको गीत बज्यो – सुसेली हालेर वनमा नाच्दै गाउँदै हिँडेको...

हेमराज आश्रम भर्खरै नुहाएर बाहिर घाम तापेर बसिरहेका थिए । भित्र भान्साबाट आमाले भन्नुभयो, ‘भर्खरसम्म त हाम्रो कान्छो यतै थियो, कति छिटो स्कूलमा गीत गाउन पुगेछ?’

ती ‘कान्छो’ अरु कोही नभएर हेमराज आश्रम थिए । आफ्नै आमा पनि जीवन शर्माको स्वरलाई छोराको स्वर भनेर झुक्किनुभएछ । त्यतिबेला कार्यक्रममा गीतको क्यासेट बजाइएको रहेछ जीवन शर्माले गाएको गीत । आमालाई त्यो स्वर आफ्नै छोरा हेमको जस्तो लागेछ ।
००००
रक्तिम सांस्कृतिक अभियानका पछिल्ला पुस्ता हुन् हेमराज पुन । ०६३/०६४ जातीयताको आन्दोलन चलिरहँदा उनले भने आफ्नो नामबाट खुसुक्क पुन हटाएर ‘आश्रम’ लेख्न थाले । अहिले उनलाई हेमराज आश्रमकै रुपमा चिन्छन् धेरैले । यही नाममा तीन दर्जन बढी गीतमा स्वर दिएका छन् उनले । फिल्ममा पाश्र्वध्वनि भरेका छन् । निर्देशन पनि गरेका छन् फिल्मको ।

संयोग नै भन्नुपर्छ, उनको आवाज रक्तिम परिवारका पहिलो पुस्ताका गायक जीवन शर्मासँग ठ्याक्कै मिल्छ । यो संयोगमा आफ्नै आमा त बेलाबेलामा झुक्किनुहुन्छ भने अरु किन नझुक्किउन्?

उनको गाउँ तङराममा नै रक्तिम परिवारका गीत धेरै सुनिने गीतमध्येमा पर्थे । स्कूले समयदेखि नै रक्तिमका गीत गाउँदै अग्रजसँग गीत गाउँदै हिँड्न हिँड्ने गर्थे । विभिन्न गाउँ स्तरीय कार्यक्रम सञ्चालनको जिम्मा लिन्थे । जीवन शर्माका सबै गीत कण्ठ पारेका थिए उनले । ती गीतलाई जस्ताको तस्तै गाउँथे पनि ।

एसएलसी दिएपछि प्लस दुई पढ्न पोखरा पुग्दा पनि उनी रक्तिमका गीतबाट टाढा हुन सकेका थिएनन् । ‘जीवन शर्माका नसुनेका कुनै गीत थिएनन्, सबै गीत कण्ठ थिए, जस्ताको तस्तै गाउन सक्थें,’ हेमराज एकपटकको किस्सा सुनाउँछन्, ‘एकपटक त पृथ्वीनारायण क्याम्पसमा मैले गीत गाउँदा सबैले मलाई नै जीवन शर्मा भन्ठानेछन् ।’

भएको के रहेछ भने, पोखराको पृथ्वीनारायण क्याम्पसमा जनवादी गीत गाउन जीवन शर्मा आउने कार्यक्रम तय भएछ । तर विशेष कारणले उनी कार्यक्रममा उपस्थित हुन सकेनछन् । आयोजकले शर्मा नआउने भएपछि हेमराजलाई नै गीत गाउन आग्रह गरेछन् । उनले पनि जीवन शर्माका चलेका केही गीत गाइदिएछन् पालैपालो । पछि त्यहाँ गीत सुन्न आउनेबीच गाइँगुइँ चलेछ – ‘जीवन शर्मा त भर्खरका केटा पो रहेछन् ।’

भर्खरै एसएलसी दिएर पोखरा झरेका हेमराजलाई धेरैले स्वर मिल्न गएकोमा वास्तविक जीवन शर्मा नै भन्ने रहेछन् । ‘त्यो बेला सम्झेर अहिले पनि मलाई रमाइलो लाग्छ, मेरो स्वर जीवन शर्मासँग मिल्छ भनेर धेरैले भन्नुहुन्छ ।’, उनी सुनाउँछन्, ‘जीवन जीलाई पनि धेरैले तपाईसँग स्वर मिल्ने अर्को एकजना छन् नि भनेर सुनाउँछन् रे !’

जीवन शर्माले गाएका गीत हेमराजका साथीले आफ्ना भनिदिने । हेमराजले गाएका गीत टिभी तथा रेडियोमा प्रसारण हुँदा जीवन शर्माले गाएको भन्ने ।

यसरी स्वर मिल्नुको कारण के होला त? यही प्रश्न हामीले हेमराजलाई सोध्यौं । ‘यदि हामीले कुनै एक गायकका सबै गीतलाई मनदेखि नै सुन्न थाल्यौं र गायौं भने गायकको प्रभाव पनि हामीमा पर्दौ रैछ,’ उनी स्पष्ट पार्छन्, ‘मैले जान्ने भएदेखि नै जीवन शर्मा जीका गीतहरु मात्रै सुन्दै आएँ, शायद त्यसैको प्रभाव होला ।’

रक्तिम परिवारमा कसैका गीत थिए भने जीवन शर्माका थिए । दुःखी गरीबका पीडा बोल्ने वामपन्थी गीतबाट हेमराज पूरै प्रभावित थिए । उनले सुन्ने सबै गीत जीवन शर्माका हुन्थे, किनकि त्यतिबेला रक्तिम परिवारमा अरु गायकले वामपन्थी गीत गाएका थिएनन् । पछिल्लो पुस्तामा भने अरुले पनि जीवन शर्माले बनाएको रक्तिम गीति बाटो हिँडिरहेका छन् ।
‘हाम्रो संगठनमा रक्तिम बाहेक अन्य गीत सुनिँदैन, त्यसैको प्रभावले हुनसक्छ, मेरो स्वर उहाँको स्वरसँग ठ्याक्कै मिल्थ्यो, अहिले केही कम भएझैं लाग्छ ।’, हेमराज भन्छन्, ‘प्राकृतिक रुपमा स्वर मिलेको भन्दा पनि उहाँका गीत मात्र धेरै सुनेकाले स्वर मिलेको हो कि भन्ने लाग्छ ।’

‘नेपालमा जनवादी संगीतको मूलबाटो खन्ने महत्त्वपूर्ण व्यक्ति हुनुहुन्छ जीवन शर्मा, हामी उहाँले खनेको बाटोमा हिँडिरहेका छौं अहिले ।’, जीवन शर्माप्रतिको उनको धारणा सुनाउँछन् ।

०४२ सालमा स्थापना भएर अहिले पनि मूलधारको प्रवाहभन्दा विपरित प्रवाहबाट रक्तिम हिँडिरहेको हेमराज बताउँछन् । ‘अहिले पनि हामी मूलधारको संगीतभन्दा फरक छौं, ठूलो र धमिलो खोलो एकातिर बगिरहेको छ भने अर्को सानो र सङ्लो खोलो पनि साथै बगिरहेको छ’, हेमराज मुसुक्क मुस्कुराउँदै भन्छन्, ‘भोलि हाम्रै गीतलाई बढी रुचाइने समय पनि आउन सक्छ ।’

हेमराज आश्रम रक्तिमका गायक मात्र होइनन् । उनको अर्को परिचय निर्देशकको पनि हो । उनी आफैले तीन दर्जनभन्दा धेरै, फरक तर गरीब वर्गका गीतमा स्वर दिएका छन् । विभिन्न गीतका भिडियो निर्देशन गर्नु र संगीत संयोजन गर्नु उनको अर्को खुबी हो । च्यारिटी शो भइरहेको चलचित्र ‘फाल्गुण २६’ को निर्देशन पनि उनैले गरेका छन् ।

फिल्म भने अलि पछि नै रिलिज हुने उनी बताउँछन् । ‘यो वि. सं. २०१० सालमा प्यूठानमा भएको ‘किसान आन्दोलन’ मा आधारित छ’, हेमराज भन्छन्, ‘त्यो आन्दोलनलाई नेपालको पहिलो वामपन्थी आन्दोलन पनि भनिन्छ ।’
मोहनविक्रम सिंहले तयार पारेको नाटक ०४२ सालमै मञ्चन गरिएको थियो । फिल्मको रुपमा भने अहिले निर्माण गरिएको हो । उनी भन्छन्, ‘हामीले फिल्ममा वि.सं. २०१० सालको परिवेश देखाउन खोजेका छौं ।’

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

Advertisment
Nabil box
Kumari
Vianet communication
Laxmi Bank
hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
माघ २०, २०८०

नृत्यका पारखीहरूका लागि लुम्बिनी प्रदेशमा लोकप्रिय नाम हो किशोर थापा । रुपन्देहीका किशोरको परिचय खाली नृत्यकार (डान्सर)मा मात्र सीमित छैन । उनी नृत्य निर्देशक, गायक, मोडल र फूटबल खेलाडीको रूपमा समेत उत्तिकै च...

फागुन ५, २०८०

श्रीमान्–श्रीमती नैं शाखा अधिकृत, त्यो पनि एकसाथ । यस्तो सुखद संयोग सरकारी सेवामा प्रवेश गर्न चाहनेमध्ये कमैलाई मात्र जुर्ने गर्छ । तर, गुल्मीको धुर्कोट गाउँपालिका वडा नम्बर–६ का सुरेन्द्र पाण्डे र रमित...

कात्तिक २५, २०८०

बुटवलका कुलचन्द्र पाण्डे सफल पर्यटन व्यवसायी हुन् । कुनै समय भारतको एउटा कम्पनीमा काम गरेका पाण्डे अहिले रूपन्देहीमा ‘एसियन ब्राण्ड’ चम्काउने ‘टुरिजम’ उद्यमीका रूपमा चिनिन्छन् । तीन दशकअघि...

मंसिर १४, २०८०

प्रगतिशील राजनीतिको 'फ्रन्टलाइन'मा देखिने नेताहरू जति कठोर हुन्छन्, त्यो भन्दा बढी ‘इमोसनल र सेन्टिमेन्टल’ पनि हुन्छन् । त्यस्तै ‘इमोसनल फिलिङ्स’का बाबजुद परिस्थितिले कठोर बन्दै गएक...

कात्तिक १९, २०८०

समय : आइतवार बिहान ७ बजे  स्थान : नलगाड नगरपालिका, १ चिउरी, जाजरकोट (भूकम्पले सबैभन्दा धेरै क्षति पुर्‍याएको ठाउँ)  ‘मेरी आमालाई किन यस्तो भयो ? मलाई पनि बाँच्न मन छैन,...

माघ २७, २०८०

भगवान् गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी विश्वकै लागि शान्तिक्षेत्र हो । यो क्षेत्र आउँदो महिना विशेष हुने भएको छ । विश्वकै प्रतिष्ठित र ठूलो पुरस्कार मानिने नोबेल पुरस्कार विजेताहरूको जमघट हुने भएपछि विशेष हुन लागेक...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x