पछिल्ला दिनमा दुई वटा घटना चर्चामा छन्, एउटा काठमाडौंको दरबारमार्ग बलात्कार प्रकरण र अर्को इटहरीको बलात्कार प्रकरण । यी दुई घटना चर्चामा आउनुको पछाडि एउटै कारण छ । त्यो हो, प्रहरीको संलग्ना । बलात्कारजस्तो जघन्य अपराधको दुईवटै घटनामा प्रहरीको मिलेमतो देखिएको छ । 

दरवारमार्ग बलात्कार प्रकरण

माघ ७ गते राति, काठमाडौंको दरवारमार्गस्थित ल्याण्डमार्क होटलमा एक युवती बलात्कारको शिकार बनिन् । त्यो पनि आफ्नै प्रेमी शैलेस कार्की र उनकै अरु तीनजना साथीहरुबाट । घटना पछि मोटो रकमको डिल गर्दै घटना लुकाउने प्रयास भयो । 

केही दिनसम्म घटना गुपचुप नै राख्न अभियुक्तहरु सफल भएपनि अन्ततः घटनाको बास्तविकता बाहिरियो । घटनाको बास्तविकता बाहिरिएसँगै दोेषीलाई उन्मुक्ति दिन प्रहरीकै मिलेमतो भएको रहस्य खुल्यो । 

प्रहरी प्रवक्ता मनोज नेउपानेका अनुसार प्रहरीले नै घटना गुपचुप राखेको आरोपमा अहिले, महानगरीय प्रहरी वृत्त दरबारमार्गका ईन्सपेक्टर लक्ष्मणसिंह ठकुरी र सई चन्द्र भण्डारी निलम्बनमा परिसकेका छन् । 

इन्सपेक्टर र सई मात्र होइन, बृत्तका इन्चार्ज डिएसपी तिलक भारतीलाई पनि बृत्तबाट हटाएर प्रहरी प्रधान कार्यालयले अनुसन्धान गरिरहेको छ । यो घटनामा सहयोगीको भूमिका निर्वाह गरेको अरोपमा ल्याण्डमार्क होटलका दुई कर्मचारी पक्राउ परेका छन् भने मुख्य अभियुक्त सहित चार जना अझै फरार छन् । महानगरीय प्रहरी परिसर काठमाडौंका प्रमुख एसएसपी रविन्द्र धानुक उनिहरुको खोजी भइरहेको बताउ“छन् । 

घटना नम्बर २ – इटहरीमा बलात्कार प्रकरण

दरवारमार्गको बलात्कार घटनाको अनुसन्धान चलिरहेकै बेला इटहरीको हलगढाबाट अर्को घटना बाहिर आयो । १४ वर्षीया बालीका आफ्नै प्रेमी र उनको साथीबाट बलात्कृत भएको इटहरीको घटना पनि दरवारमार्ग स“ग मिल्दो जुल्दो देखियो ।

पुस १६ गते नै ईटहरी २ हलगढास्थित रोयल रिसोर्टमा बालीका आफ्नै प्रेमी जोकम लिम्बु र साथी मनिष श्रेष्ठबाट बलात्कृत भएकी थिइन् । लगत्तै यो घटना प्रहरीमा पुगे पनि प्रहरीले मिलेमतोमा गुपचुप राखेको थियो । योे घटना बाहिरिएपछि प्रहरी प्रधान कार्यालयले जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रमुख प्रहरी उपरीक्षक (एसपी) विद्यानन्द माझी र इलाका प्रहरी कार्यालयका इन्सपेक्टर चिरञ्जीवी दाहाललाई निलम्बन गरिसकेको छ । प्रहरी प्रवक्ता मनोज नेउपाने भन्छन्, ‘प्रहरी नै बलात्कारजस्तो जघन्य अपराधका अभियुक्त जोगाउनतर्फ लाग्नु सामान्य घटना होइन त्यसैले दोषीलाई नियम अनुसार कारवाही हुन्छ ।’

‘बलात्कारी जोगाउने प्रहरी हर्कत विडम्वनापूर्ण’

दरवारमार्ग र इटरहरीका दुई घटनामा देखिएको प्रहरीको मिलेमतोले प्रहरीको शाखमाथि नै हिलो छ्याप्ने काम गरेको छ । पूर्वडिआइजी केशव अधिकारी भन्छन्, ‘७३ हजार भन्दा बढी जनशक्ति भएको प्रहरी संगठनको सदस्यहरुबाट यस किसिमका हर्कत हुनु कदापी स्वभनिय होइन । यसले प्रहरीमाथिको जनविश्वास घटाउँदै लैजान्छ । अर्कातिर प्रहरी भित्रको कमजोरीपनि उदाङ्गो पारेको छ ।’ दुईवटै घटनमा संलग्न प्रहरी अधिकारीहरुलाइ राजनीतिक संरक्षण रहेको उनको दावी छ । ‘जब सम्म राजनीतिक संरक्षण हाबी हुन्छ तव सम्म प्रहरीको काममा सुधार आउँदैन,’ अधिकारी भन्छन्, ‘त्यसैले यसतर्फ प्रहरी नेतृत्वको ध्यान पुग्नु जरुरी छ ।’
 
प्रत्येक बर्ष ९ सय ४६ जना बलात्कारको शिकार

गएको ७ वर्षमा मात्रै ६ हजार ६ सय २७ जना बलात्कारको शिकार भएको नेपाल प्रहरीको तथ्याङ्क छ । जसमध्ये ४ हजार ५ सय ८९ जनाको बलात्कारपछि उद्धार गरिएको छ भने २ हजार ३८ जनाको बलात्कारपछि हत्या गरिएको रेकर्डमा उल्लेख छ । 

प्रत्येक वर्ष ९ सय ४६ जना बलात्कारको शिकार हुन्छन् भने प्रत्येक महिना ७८ जना पीडित हुने प्रहरी अनुसन्धान रिपोर्टमा उल्लेख छ । 

तथ्याङ्कअनुसार पूर्वी नेपालमा सबैभन्दा धेरै १ हजार ३ सय ४३ जनाको बलात्कार तथा ५ सय ८९ जनाको  बलात्कार पश्चात हत्या गरिएको छ । त्यस्तै पश्चिम नेपालमा २ सय ७७ जना बलात्कारको शिकार भएका छन् भने १३८ जनाको बलात्कार पछि हत्या भएको छ । 

काठमाडौं उपत्यकामा मात्रै ६ सय १० जनाले बलात्कारको उजुरी दर्ता गरेका थिए । १ सय ५५ जनाको बलात्कार पछि हत्या भएको छ । 

बलात्कारमा संलग्न व्यक्तिलाई कानून अनुसार अभियोग प्रमाणित भएको र पीडित १० वर्षभन्दा मुनीको छ भने १० देखि १५ वर्ष जेल सजाय हुन्छ । पीडित १० वर्षभन्दा माथि र १६ वर्ष भन्दा मुनीको छ भने ७ देखि १० वर्ष जेल सजाय हुने प्राबधान  छ । त्यस्तै, १६ वर्षभन्दा माथिको हकमा ५ देखि ७ वर्ष सम्म जेल सजाय हुने प्राबधान रहेको छ । 

कानून जति नै कडा भए पनि घटना भने झन् झन् बढीरहेका छन् । विशेष गरी तराई तथा दुरदराजका ग्रामिण भेगमा बलात्कारको घटना बढ्दै गएपनि यस्ता धेरै घटनाहरु गुपचुप रहने गरेका छन् । बलात्कारको घटनामा पीडित आफैले पनि सामाजिक प्रतिष्ठा विग्रने डरले सूचना लुकाउने गरेका छन् । 

पूर्व डिआइजी केशव अधिकारीका अनुसार घटना न्यूनीकरणका लागि प्रहरी अनुसन्धान बलियो र निश्पक्ष मात्र होइन, पीडित स्वयम पनि जागरुक हुनुपर्छ ।  बलात्कारका घटना न्यूनिकरणका लागि पीडित पक्ष पनि सतर्क हुनुपर्छ । तर, रक्षक नै भक्षक बनेको अवस्थामा भने घटना न्यूनिकरणको अपेक्षा गर्न सकिदैन । त्यसैले यस तर्फ कानुन कार्यान्वय गर्ने जिम्मेवारी लिएर बसेकाहरुको ध्यान पुग्नै पर्छ ।