×

प्रदेश नम्बर चारको नाम व्यास प्रदेश राख्दा के हुन्छ ?

फागुन २३, २०७४

संघीय संरचना अनुसार देशलाई सातवटा प्रदेशमा विभाजित गरिएको छ । जसमध्ये तनहुँ ,कास्की ,गोरखा ,लम्जुङ,स्याङजा ,मनाङ, मुस्ताङ, पर्वत तथा बाग्लुङ र नवलपरासीको आधा —आधा भाग समेटेर प्रदेश नम्बर ४ बनाइएको छ । 

Laxmi Bank

भौगोलिक हिसाबमा हेर्ने हो भने प्रदेश नम्बर ४ ले दक्षिणमा भारत र उत्तर चीनको भू—भाग छोएको छ । जसका कारण यो प्रदेशलाई अन्य प्रदेशको तुलनामा राम्रै प्रदेशको रुपमा हेरिएको छ । 


Advertisment

त्यतिमात्र होइन प्राकृतिक सम्पदा ,जलस्रोत ,पर्यटन कृषि ,कला ,सस्कृति , धार्मिक हिसाबले समेत यो प्रदेशलाई सम्भावना युक्त प्रदेशको रुपमा हेरिएको छ । किनकि यो प्रदेशमा सेती ,मादी ,मरस्याङदी, काली गण्डकी लगायतका नदीहरु रहेका छन् भने धार्मिक हिसाबले महाभारत ,चारवेद र अठार पुराणका रचयिता वेदव्यासको जन्मस्थल दमौली, देवघाट , मुक्तिनाथ , गोरखा कालिका ,मनकामना लगायतका महत्वपूर्ण धार्मिक स्थलहरु यहि प्रदेशमा रहेको अवस्था छ । 


Advertisment

त्यस्तै कला सस्कृति र रीतिरिवाज समेत प्रदेश नम्बर ४ मुलुकमै निकै धनी मानिन्छ । किनकि घाँटु ,सोरठी,कौरा, झयाउेर लगायतका नेपालका चर्चित नाँच तथा लोकभाकाहरु समेत यहि प्रदेशमा नै बढी प्रचलनमा रहेको पाइन्छ । त्यस्तै तराईको थारु र हिमाली समुदायको कला र सस्कृति समेत प्रदेश नम्बर ४ मा समावेश भएको छ । यथार्थताको धरालतमा उभिएर भन्ने हो भने प्रदेश नम्बर ४ लाई लोकसंस्कृतिको राजधानी नै घोषणा गर्दा समेत केही फरक पर्ने देखिदैन ।

देशका ७ वटा प्रदेश मध्ये निकै सम्भावना बोकेको यो प्रदेशको नाम के राख्ने भन्दै वहस भइरहेको छ । 

यसरी वहसको विषय बन्नेक्रममा प्रदेश नम्बर ४ लाई गण्डक,गण्डकी, गोरखा, धवलागिरी , तमुवान ,मगरात, धवलागिरी लगायतका नामहरु राख्नुपर्ने आवाज उठिरहेका छन् । 

विगतलाई एकपटक फर्केर हेर्ने हो भने माओवादी सशत्र जनयुद्धका क्रममा प्रदेश नम्बर ४ लाई तमुवान प्रदेश नामकरण गरेको अवस्था थियो । तर मुलुकको राजनीति धेरै अगाडि बढि सकेको अवस्था छ । साच्चै भन्नुपर्दा माओवादीले त्यतिबेला उठान गरेको तमुवान प्रदेशको माग यतिखेर छाडि सकेको अवस्था छ । जसले गर्दा प्रदेश नम्बर ४ को नाम तमुवान हुने सम्भावना अत्यन्त कम रहेको छ । तमुवान मात्र होइन जातिय नारासँग जोडिएका अन्य नामबाट प्रदेशको नामाकरण हुने सम्भावना निकै कम रहेको अवस्था छ ।

यतिखेर चर्चा चले अनुसार गण्डक, गण्डकी ,गोरखा तथा गण्डकी धवलागिरी नै प्रदेश नम्बर ४ को नाम प्रवल सम्भावना रहेको छ । प्रदेश नम्बर ४ को नामको विषयलाई चर्चा परिचर्चा भईरहँदा एउटा सम्भावित नाम भने गर्भमा लुकेर रहेको छ । जुन नाम हो व्यास । जुन नामका विषयमा प्रदेश सभामा प्रतिनिधित्व गर्ने राजनीतिक दलका नेताहरुले गम्भीरता पूर्वक सोचिरहेको देखिदैन । गम्भीरता सोचेका हुँदा हुन त अवश्य पनि प्रदेश नम्बर ४ को नाम व्यास प्रदेश राखिनुपर्दछ भनेर आवाज उठाउने थिए ।

व्यास प्रदेश नै किन राख्ने ?

व्यास अर्थात वेदव्यास महाभारत ,चारवेद र अठार रचयिता हुन् । यिनको जन्म प्रदेश नम्बर अन्र्तगत पर्ने तनहुँको सदरमुकाम दमौलीमा परापूर्व कालमा भएको धर्मग्रन्थमा उल्लेख्य छ । धार्मिक महत्वको हिसाबले हेर्ने हो व्यास जन्मभूमि संसारका महत्वपूर्ण स्थलहरु मध्ये एक हो । जुन विषयलाई सारा संसारले मानि आएको छ । तर तिनै व्यासको जन्मभूमि भने उचित प्रचार —प्रसारको अभावमा ओझेलमा परिरहेको अवस्था छ । यस्तो अवस्थामा व्यासको नाममा प्रदेशको नामकरण अति सान्र्दभिक हुने देखिन्छ ।

प्रदेश नम्बर ५ कै हकमा हेर्नेहरु भने त्यसक्षेत्रका स्थानीय वासिन्दा ,सामाजिक संघसंस्था र राजनीतिक दलका नेताहरु बुद्धको नामसंग जोडेर प्रदेशको नामकरण गर्ने तयारीमा जुटिरहेको अवस्था छ । यस्तो अवस्थामा प्रदेश नम्बर ४ मा पनि व्यासको नाम जोडेर प्रदेशको नामकरण गर्दा अति सान्र्दभिक हुने देखिन्छ । प्रदेश नम्बर ४ मा व्यासको नाममा प्रदेशको नामकरण गर्ने हो भने हिन्दू धर्मको संरक्षण र सम्वद्र्धनमा समेत राज्यले विशेष ध्यान दिएको सहजै अनुमान लगाउन सकिन्छ । हेरौ, यस विषयमा प्रदेश सभाले कस्तो निर्णय गर्छ त्यो त भविष्यले नै देखाउँने छ ।
 

मंसिर १०, २०८०

सरकारमा सहभागी मन्त्रीको कार्यक्षमतालाई लिएर प्रश्न उठेपछि अहिले सरकारमा रहेका मन्त्रीलाई फिर्ता बोलाएर मन्त्रिमण्डल पुनर्गठन गर्न सत्तारुढ दलहरूभित्र दबाब बढ्न थालेको छ । अपवादबाहेक सरकारमा सहभागी मन्त्रीले जनअपे...

पुस ६, २०८०

एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...

माघ १८, २०८०

चरम आर्थिक संकटबाट गुज्रिएको श्रीलंकाले सन् २०२२ को अन्त्यतिर औषधि किन्ने क्षमता पनि गुमाएको थियो । ५० अर्ब डलरभन्दा बढीको विदेशी ऋण 'डिफल्ट' भएको थियो भने लाखौंले रोजगारी गुमाएका थिए । दशौं लाख मान्छे...

चैत १, २०८०

सर्वोच्च अदालतको परमादेशले प्रधानमन्त्रीबाट पदमुक्त भएपछि नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली बालुवाटारबाट रित्तो हात फर्केका थिए, २०७८ असार ३० गते । संसद् विघटनको अवगाल छँदै थियो, लामो समय सँगै राजनीति गर...

कात्तिक २०, २०७४

अमेरिकाका प्रेस सेक्रेटरी सीन स्पाइसरलाई केही दिनअघि नियमित पत्रकार सम्मेलनमा सोधियो, ‘डीप स्टेट भन्ने कुराको अस्तित्व छ ?’ उनले प्रस्टसँग छ कि छैनमा उत्तर दिएनन् तर यसको अस्तित्वलाई नकार्न नसकिने बताए । डोनाल्ड...

माघ २, २०८०

आफ्नो तेस्रो कार्यकालको दोस्रो वर्षलाई प्रभावकारी बनाउने भनी दाबी गरेका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले कांग्रेस महामन्त्री गगन थापालगायत केही नेतासँग नियमित सल्लाह सुझाव लिन थालेका छन् । रा...

मानसिक अशान्तिका कारण र असर

मानसिक अशान्तिका कारण र असर

कात्तिक २४, २०८१

मानसिक अशान्ति निकै दर्दनाक अशान्तिमा पर्छ, जुन परस्त्री, परपुरुष, परद्रव्य, परप्राण र परवृत्तिसँग सम्बन्धित रहेको हुन्छ । यसको अर्थ अन्य कारणले मानसिक अशान्ति हुन्न भन्ने होइन तर, त्यो क्षणिक हुन्छ । केही समय रहन्छ । व...

जलवायु परिवर्तनप्रति सचेत छठ पर्वको वैज्ञानिक र पर्यावरणीय महत्व

जलवायु परिवर्तनप्रति सचेत छठ पर्वको वैज्ञानिक र पर्यावरणीय महत्व

कात्तिक २१, २०८१

 धर्मेन्द्र झा  ‘नहाए–खाए’ सँगै यस वर्षको महापर्व छठ मङ्गलबार सुरु भइसकेको छ । बुधबार साँझ खरनासँगै परिवारकी मुख्य महिला र अन्य श्रद्धालुले व्रतसँगै पूजा गर्ने प्र...

'इतिहासका पाना पल्टाउन ढिला नगरौं, नत्र अरू कसैले हामीलाई नै पल्टाउने छ'

'इतिहासका पाना पल्टाउन ढिला नगरौं, नत्र अरू कसैले हामीलाई नै पल्टाउने छ'

कात्तिक २०, २०८१

३०३६ सालको जनमत संग्रह घोषणाको तिथिसम्म नेपाली राजनीतिमा दुई धुरी मात्र थिए, निर्दलीय पञ्चायत र कांग्रेस । अरू दलहरू सैद्धान्तिक रूपमा मात्र उपस्थित थिए, शक्तिको रूपमा होइन । विस्तारै उनीहरू फैलँदै थिए । तत्काल...

x