कात्तिक २५, २०८०
बुटवलका कुलचन्द्र पाण्डे सफल पर्यटन व्यवसायी हुन् । कुनै समय भारतको एउटा कम्पनीमा काम गरेका पाण्डे अहिले रूपन्देहीमा ‘एसियन ब्राण्ड’ चम्काउने ‘टुरिजम’ उद्यमीका रूपमा चिनिन्छन् । तीन दशकअघि...
काठमाडौं, २५ चैत- आइतवार बिहान पौने ९ बजे कोटेश्वर चोकमा भर्खरै गाउँतिरबाट आएको जस्तो देखिने दुई किशोर बानेश्वर जाने टेम्पो कुरेर बसिरहेका थिए ।
‘बानेश्वर जान्छ ?’ उनीहरूले टेम्पो चालिकालाई सोधे ।
उनीहरूले हातमा समाएको खेलौना देखेर एकछिन त टेम्पोवाली अलमलमा परिन् ।
‘जान्छ, छिटो बस्नुस !’
शरीरलाई भन्दा हातमा रहेको हलोलाई उनीहरूले जतन साथ समाते ।
हातमा हलो समाएका किशोरहरू देख्दा जिज्ञासा लागेपछि मैले सोधेँ । उनीहरू बानेश्वरमा रहेको एक संस्थामा आफूहरूले बनाएको प्रविधि प्रदर्शन गर्न काठमाडौं आएका रहेछन् ।
नविन्द्र चौडेल र सरोज दाहाल ललितपुरको वाग्मती गाउँपालिकास्थित जनक माध्यमिक विद्यालय गिम्दीका कक्षा ९ मा अध्ययनरत विद्यार्थी हुन् ।
उनीहरूले लगाएको चप्पलबाट पनि थाहा हुन्थ्यो, उनीहरूको आर्थिक अवस्था । ‘हुन त ललितपुर राजधानी शहर हो, तर हाम्रो गाउँ ‘ललितपुरको कर्णाली’ भन्दा पनि हुन्छ,’ नविन्द्रले भने ।
नविन्द्र र सरोज दुवैका बुवाआमा खेती किसानी गर्छन् । देशका अन्य क्षेत्रमा जस्तै गिम्दीमा पनि मानिसहरूले खेत जोत्न गोरु पाल्न छाडेका छन् ।
युवाहरू विदेश भ्रमणमा गएका कारण खेतबारी बाँझो बन्दैछन् । ‘गाउँमा बुवाआमाको दुःख देखेर हामीले यो विद्युतीय हलो बनाएका हौं, यसलाई व्यवहारिक बनाउन सकियो भने किसानहरूलाई धेरै फाइदा हुनेछ,’ नविन्द्रले भने ।
यिनीहरूको परिकल्पनाको आधुनिक हलोसहितको मेसिनले खेतको झार काट्ने, माटोका डल्ला फुटाउने र पानीसमेत छर्ने काम गर्छ । ‘शुरुमा हलो र हलोलाई तान्ने विद्युतीय गाडी बनायौं, यत्ति त ट्र्याक्टरले नै गर्छ भनेर चित्त बुझेन,’ उनीहरूले लोकान्तरसंग भने, ‘अनि खेतको घाँस काटन्, पानी र मल छर्न मिल्ने प्रविधि पनि जोड्यौं ।’
टिच फर नेपाल नामक संस्थामार्फत् दुर्गम गाउँमा पढाउन गएका विज्ञान शिक्षक रुविन चौधरीले नै उनीहरूलाई यस्तो प्रविधि सिकाएका हुन् । डिजेल र पेट्रोलबाट चल्ने ट्र्याक्टरको विकल्पमा आफूहरूले बिजुलीबाट चल्ने हलोको अवधारणा ल्याएको उनीहरू बताउँछन् ।
‘पेट्रोलले प्रदूषण बढाउँछ, ब्याट्रीबाट चल्ने हलोले खेत जोत्न थालियो भने सरकारलाई बिजुली उत्पादनमा दबाब पर्छ,’ सरोज भन्छन् ।
‘हामीले बाहुबली सिनेमा पनि हेरेका थियौं, त्यो पनि एउटा प्रेरणाको स्रोत हो,’ सरोजले लोकान्तरसँग भने । एसएस राजमौलीले बनाएको सिनेमामा स्थानीय स्रोत साधनको प्रयोगबाट समस्या समाधन देखाइएको छ ।
विज्ञान र आविस्कारका खबर पढ्न र हेर्न रुचाउने नविन्द्रले भविष्यमा विज्ञान पढ्ने योजना रहेको सुनाए । ‘आर्थिक स्थिति त छैन, तर स्कलरसीप पाएमा साइन्स पढ्ने योजना छ,’ उनले भने ।
आफूहरूले बनाएको विद्युतीय हलोको प्रदर्शनी र प्रविधि सिक्न उनीहरू केही समयपछि विदेश जाने प्रक्रियामा छन् । कुनै संस्थाको प्रायोजनमा उनीहरूले कुनै एक विकसित देशको भ्रमणको अवसर पाउँछन् ।
हेर्नुहोस्, विद्यार्थीले बनाएको विद्युतीय हलो (भिडियो)
बुटवलका कुलचन्द्र पाण्डे सफल पर्यटन व्यवसायी हुन् । कुनै समय भारतको एउटा कम्पनीमा काम गरेका पाण्डे अहिले रूपन्देहीमा ‘एसियन ब्राण्ड’ चम्काउने ‘टुरिजम’ उद्यमीका रूपमा चिनिन्छन् । तीन दशकअघि...
मनीषा जीसीको वास्तविक नाम विष्णु घर्ती क्षेत्री हो । गुल्मीको धुर्कोट गाउँपालिका– ३ हाडहाडेकी विष्णुलाई धेरैले मनीषा भनेर चिन्छन् । उनै मनीषा लोक सेवा आयोगले लिएका पाँचवटा परीक्षामा एकसाथ नाम निकालेर अह...
समय : आइतवार बिहान ७ बजे स्थान : नलगाड नगरपालिका, १ चिउरी, जाजरकोट (भूकम्पले सबैभन्दा धेरै क्षति पुर्याएको ठाउँ) ‘मेरी आमालाई किन यस्तो भयो ? मलाई पनि बाँच्न मन छैन,...
भगवान् गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी विश्वकै लागि शान्तिक्षेत्र हो । यो क्षेत्र आउँदो महिना विशेष हुने भएको छ । विश्वकै प्रतिष्ठित र ठूलो पुरस्कार मानिने नोबेल पुरस्कार विजेताहरूको जमघट हुने भएपछि विशेष हुन लागेक...
रोल्पाका देवराज बुढामगर गाउँकै साधारण किसान हुन् । परिवर्तन गाउँपालिका–४ पाथावाङ निवासी देवराजका ६ छोरी र एक छोरा सरकारी जागिरे छन् । छोराको आसमा ६ छोरी जन्माए देवराज र उनकी श्रीमती नन्दाले । हुन पन...
पोखराका अशोक खड्काको पारिवारिक वातावरण सानैदेखि उद्यमशीलताको थियो । उनका बुवा सधैं एकै सुझाव दिइरहन्थे– नेपालमै केही गर्नुपर्छ । उनको बालमस्तिष्कमा त्यही छाप पर्यो । विदेश जाने सोच कहिल्यै बनाएनन् । नेप...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...