कात्तिक १९, २०८०
जाजरकोटलाई केन्द्रबिन्दु बनाएर शुक्रवार मध्यरातमा गएको भूकम्पले कर्णाली प्रदेशका जिल्लामा धनजनको ठूलो क्षति पुर्यायो । आइतवार बिहानसम्म १ सय ५७ जनाको मृत्यु भएको छ भने सयौं घाइते भएका छन् । सयौंको संख्याम...
दक्षिणको छिमेकी देशमा त्यहाँको सर्वोच्च न्यायिक निकायले बिहीवार सामाजिक महत्त्वको एउटा त्यस्तो ऐनको प्रावधानलाई खारेज गरेको छ जुन ऐन अङ्ग्रेजले आफ्नो उपनिवेश इण्डियामा लागू गरेको थियो । चर्चित ‘इण्डियन पेनल कोड’ को ३७७ धारामा अङ्ग्रेजले इण्डिया छोड्दाको ऐनकै प्रावधान कायम थिए । भर्खर खारेज भएको यो प्रावधान अन्तर्गत अब उप्रान्त समलिङ्गी यौनसम्पर्करसंसर्ग अपराध नठहरिने भएको छ । यतिञ्जेल त्यो कार्य अपराध मानिएको थियो । यस्तो कानूनी व्यवस्था बेलायतमा वर्षौंअघि हटिसकेको छ, तर स्वतन्त्रता पाइसकेको इण्डियाले किन ७० वर्षसम्म कायम राख्यो त्यसबारे इण्डियाकै मानिस आश्चर्यमा देखिन्छन् । जे होस्, समलिङ्गी यौनको वकालतमा लागेका मानिसहरू खुशीले नाचेका छन्, उनीहरूले आफूलाई सामाजिक क्रान्तिका अगुवा ठानेका छन् ।
प्रेसमा आएका विवरण पढ्दा अहिले पनि इण्डियामा धारा ३७७ नाबालिगसितको यौन र पशुकरणीसम्बन्धी सन्दर्भमा बहालै ९कायमै० छ । अर्थात् कतिपय मामिलामा अप्राकृतिक मैथुन अहिले पनि दण्डनीय अपराध नै रहेको छ । त्यसो हुनाले दुई वयस्क लोग्नेमानिस वा स्वास्नीमानिसले राजीखुशीमा एक-अर्कोसित राखेको शारीरिक संसर्गलाई अपराध नमान्ने अदालती फैसलाले बिहाबारी, सम्पत्तिको अधिकार लगायतका सबै कुरामा समानता स्थापित भइहाल्यो भन्न मिल्दैनस यो कुरा समलिङ्गी अभियानका अभियन्ताहरू नै स्वीकार गर्दैछन् । ती भन्छन्स्- यी मोर्चाहरूमा लडाञी लड्न बाँकी छ । तिनको यस कथनले नै वास्तविकतालाई इंगित गर्दछ ।
समाजको सामाजिक रूपान्तरण हुन लामो समय लाग्ने यथार्थप्रति आँखा चिम्लिन कसैले सकेको छैन । इण्डियामा हिन्दूत्वमा समर्पित दल सत्तामा छ र त्यहाँ अङ्ग्रेजी भाषामा हुने-गरिने अदालती लेखापढीको असर ग्रामीण तहसम्म पुग्न त्यसै पनि सजिलो छैन । अनि इण्डियामा नेपालमा जस्तो एन्जिओ र आइएन्जिओको बोलबाला पनि छैन । त्यसैले त्यहाँ धार्मिक ग्रन्थ र परम्पराले निर्देशित गरेका सदाचार औ मर्यादाका प्रचलन र मान्यता नेपालमा जस्तो छिटो-छिटो स्खलित हुने सम्भावना देखिँदैन ।
पूर्वीय समाज होस् वा पश्चिमी समाज, सामाजिक मूल्य-मान्यताको परिमार्जन आवश्यकता अनुरूप क्रमिक गतिमा हुन्छन् । समाजको एक अङ्ग आधुनिक हुँदैमा सम्पूर्ण समाज एकै फड्कोमा उत्तर-आधुनिक बन्न सक्दैन । अनि आज आधुनिक ठानिएको प्रचलन अर्को पुस्तामा पुग्दा पुरातन भइसकेको हुने वास्तविकतालाई पनि सबैले नियाल्नुपर्छ ।
प्रकृतिसम्मत मान्यता त्यागेर अप्राकृतिक बाटो समात्दा गन्तव्य हराउन बेर लाग्दैन । फलतस् दिशाविहीन भएर चालिएका पाइलाले दुर्घटना निम्त्याउन सक्छ । स्थापित तथ्य हो, आहारविहारको हिसाबले पशुसमान भए तापनि विवेक र बुद्धिले मानिसलाई सामाजिक प्राणी बनाएको हो । तर यिनै बुद्धि र विवेकको उपयोग नगर्ने भए मानिस र पशुबीच अन्तर रहनेछैन । परिवार र समाजप्रतिको दायित्व बिर्सेर आफ्नै मात्र सुख सुविधा खोज्ने-रोज्ने आत्मकेन्द्रित सोचले सामाजिक मान्यतालाई सही दिशामा गतिशील तुल्याउन गाह्रो पर्छ ।
जाजरकोटलाई केन्द्रबिन्दु बनाएर शुक्रवार मध्यरातमा गएको भूकम्पले कर्णाली प्रदेशका जिल्लामा धनजनको ठूलो क्षति पुर्यायो । आइतवार बिहानसम्म १ सय ५७ जनाको मृत्यु भएको छ भने सयौं घाइते भएका छन् । सयौंको संख्याम...
लोकान्तर सञ्चार प्रालिद्वारा सञ्चालित लोकान्तर डट्कम (Lokantar.com) स्थापनाको सात वर्ष पूरा गरेर आजदेखि आठौं वर्षमा प्रवेश गरेको छ । यस अवसरमा सबैभन्दा पहिला हामी हाम्रा समस्त पाठक, विज्ञापनदाता र शुभेच्छुकहरूप्...
संघीयताप्रति नै वितृष्णा जगाउने गरी कोशी प्रदेशसभामा भइरहेको संविधानको खेलबाडमाथि सर्वोच्चले रोक लगाइदिएको छ । मुख्यमन्त्रीका रूपमा कांग्रेस संसदीय दलका नेता उद्धव थापाले प्रदेश सभामा लिएको विश्वासको मतसम्बन्...
संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टिनियो गोटरेसको भ्रमणका बेला नेपालको शान्ति प्रक्रिया फेरि एकपटक अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमाझ चर्चाको विषय बनेको छ । नेपालको शान्ति प्रक्रियाको शुरूआती चरणमा राष्ट्र संघले सहजीक...
कार्यभार सम्हालेको एक वर्ष पुगेको अवसरमा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले मंगलबार राष्ट्रका नाममा सम्बोधन गर्दै कार्यशैली परिवर्तनको घोषणा गरेका छन् । ४५ मिनेट लामो सम्बोधनमा प्रचण्डले एक वर्षमा...
काठमाडौं जिल्ला अदालतको एक आदेशका कारण बाँसबारी छालाजुत्ता कारखानाको सरकारी जग्गा घोटाला प्रकरणको अनुसन्धान यत्तिकै रोकिने हो कि भन्ने चिन्ता बढेको छ । जग्गा हिनामिनाबारे नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...