फागुन २१, २०७९
कर्मचारीलाई तलब खुवाउन समेत हम्मेहम्मे पर्नेगरी देशको अर्थतन्त्र जर्जर अवस्थामा चलिरहेको छ । कोरोना महामारी र युक्रेन युद्धबाट सिर्जित समस्याका कारण अर्थतन्त्र लामो समयदेखि शिथिल छ । बजार चलायमान बन्न सकेको छ...
सरकारले असार १५ गतेलाई राष्ट्रिय धान दिवसको रुपमा मनाउँदै आएको छ तर पछिल्ला वर्षमा असार १५ खेतमा गएर फोटो खिच्ने, हिलोमा उपद्रो मच्चाउने, धानको बिउ मासेर रमाइलो गर्ने मेलाको रुपमा परिणत हुँदै आएको छन् ।
धान दिवसका अवसरमा आयोजना गरिने कार्यक्रम विवादमुक्त बनेका छैनन् । कहिले मन्त्रीले महिला किसानलाई दुर्व्यवहार गर्ने त कहिले मन्त्रीले गमलामा धान रोप्ने खालका भद्दा क्रियाकलाप रोकिएका छैनन् ।
यसपटक पनि त्यस्तै केही भद्दा र उच्छृंखल हर्कत देखिए । धान रोप्ने खेतलाई ‘ग्ल्यामर’ अवतार देखाउने मञ्च बनाइयो ।
आइतवार गोरखाको पालुङटारमा पूर्व प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराइले खेतमा पसेर हलीकै स्वरुपमा रोपाइमा सहभागी भए, केही सांसदले भोजभतेरमा लगाइने ‘पार्टी सुज’मा पञ्जा लगाएर धान रोपेको नाटक गरे । केहीले शरीरमा धानको बिउ रोपे, कसैले धानको माला लगाए त कसैले हिजोमा जम्पिङ खेले ।
जतिबेला बाँके–बर्दियाका किसान पानी पर्ने आशमा आकाश हेर्दै मलखादका लागि सरकरको मुख ताक्दै थिए, त्यतिबेला सामाजिक सञ्जालमा तस्वीर राख्नका लागि हिलो छोएको नाटक हुँदै थियो । टेलिभिजनको पर्दामा यी भद्दा क्रियाकलाप देख्दा सिँचाइ अभावमा धान रोप्न नपाएका किसानको मन कति कुडिएको होला ? के यस्ता क्रियाकलापले कृषि पेशामा लाग्न युवालाई प्रेरित गर्छ ? यही बाटोबाट नेपाल कृषिमा आत्मनिर्भर हुन्छ ?
सरकार आर्थिक समृद्धि र सुशासनको कुरा गरेर थाक्दैन तर मध्य असारसम्म किसानले रासायनिक मल पाएका छैनन् । पञ्चायतदेखि गणतन्त्रसम्मका सरकारले समयमा किसानलाई धान रोप्ने समयमा मल उपलव्ध नगराएर उनीहरूमाथि चरम अन्याय र बेइमानी गरेका छन् । असार १५ साइतमा मन्त्री र सांसदले गरेका भद्दा क्रियाकलापले गाउँका किसानलाई खेती कर्ममा लाग्न प्रेरित गर्ने छैन । जबसम्म किसानले समयमा बिउ र मल, लगानी अनुसार उत्पादनको समर्थन मूल्य पाउँदैनन्, तबसम्म कृषि पेशामा युवाको आकर्षण बढ्ने छैन ।
वर्षको १ दिन हिलोमा रत्यौली खेल्दैमा छिनभरमा किसानका समस्या समाधान हुने पनि छैनन् । मञ्चमा बसेर बिउको माला रोप्नेभन्दा बाबुरामले कमसेकम हिलोमा पसेर किसानको मनोबल उकास्ने काम गरेका छन् । उनी धन्यवादका पात्र छन् । यद्यपी युवालाई कृषिमा आकर्षण गर्न यति पर्याप्त छैन । नीति निर्माता हिलोमै पस्नु पर्दैन, किसानको हित अनुकूल नीति बनाइदिएपनि पर्याप्त हुन्छ ।
३ दशकअघिसम्म नेपालको धान कोरिया निर्यात हुन्थ्यो । अहिले नेपालले बाहिरबाट चामल आयात गरिरहेको छ । धान मात्र होइन, अधिकाशं खाद्य सामग्री विदेशबाट आयात गर्ने आदत बसिसकेको छ । धान, गहुँ, मकै, कोदो, फापर, तराकारी र फलफूलजस्ता आधारभूत वस्तुमै हामी आत्मनिर्भर बन्न सकेका छैनौं ।
कृषिजन्य आधारभूत वस्तुमा आत्मनिर्भर नबनी आर्थिक समृद्धिको सपना पूरा हुने छैन । त्यसका लागि किसानमैत्री नीति बनाऔं, मल र बिउमा सहुलियत बढाऔं र सबभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा नेपाली किसानले उत्पादन गर्ने वस्तुको बजार सुनिश्चित गरौं । ३ सय ६४ दिन कृषि पेशाप्रति ओठ खुम्चाउनेले धान दिवसको नाममा किसानको मानमर्दन हुने क्रियाकलाप बन्द गरौं ।
कर्मचारीलाई तलब खुवाउन समेत हम्मेहम्मे पर्नेगरी देशको अर्थतन्त्र जर्जर अवस्थामा चलिरहेको छ । कोरोना महामारी र युक्रेन युद्धबाट सिर्जित समस्याका कारण अर्थतन्त्र लामो समयदेखि शिथिल छ । बजार चलायमान बन्न सकेको छ...
काठमाडौं जिल्ला अदालतको एक आदेशका कारण बाँसबारी छालाजुत्ता कारखानाको सरकारी जग्गा घोटाला प्रकरणको अनुसन्धान यत्तिकै रोकिने हो कि भन्ने चिन्ता बढेको छ । जग्गा हिनामिनाबारे नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्...
प्रतिनिधिसभाको पहिलो अधिवेशनमा नेता/सांसदको हाजिरी लोकान्तर डट्कमले सार्वजनिक गरिदिएपछि नेताहरूको जवाफदेहिताको बहस शुरू भएको छ । जनप्रतिनिधिको सर्वोच्च थलो संसद्मा ठूला भनिएका दलका शीर्ष न...
लोकान्तर सञ्चार प्रालिद्वारा सञ्चालित लोकान्तर डट्कम (Lokantar.com) स्थापनाको सात वर्ष पूरा गरेर आजदेखि आठौं वर्षमा प्रवेश गरेको छ । यस अवसरमा सबैभन्दा पहिला हामी हाम्रा समस्त पाठक, विज्ञापनदाता र शुभेच्छुकहरूप्...
संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टिनियो गोटरेसको भ्रमणका बेला नेपालको शान्ति प्रक्रिया फेरि एकपटक अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमाझ चर्चाको विषय बनेको छ । नेपालको शान्ति प्रक्रियाको शुरूआती चरणमा राष्ट्र संघले सहजीक...
जाजरकोटलाई केन्द्रबिन्दु बनाएर शुक्रवार मध्यरातमा गएको भूकम्पले कर्णाली प्रदेशका जिल्लामा धनजनको ठूलो क्षति पुर्यायो । आइतवार बिहानसम्म १ सय ५७ जनाको मृत्यु भएको छ भने सयौं घाइते भएका छन् । सयौंको संख्याम...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...