कात्तिक २७, २०८०
तत्कालीन प्रहरी नायब महानिरीक्षक (डीआईजी) अशोक सिंहले २०७९ फागुन १० गते जिम्मेवारीबाट राजीनामा दिए । प्रहरी महानिरीक्षक (आईजीपी)को लाइनमा रहेका सिंहको जन्ममितिमा कैफियत देखिएपछि राजीनामा दिनुपरेको थियो ।&...
साउन २, २०७६
काठमाडौं– यही असार ७ गते ललिपुरको बाग्मती गाउँपालिका वडा नम्बर २ माल्टाका ११ वर्षीय बालक समिर लुङ्वाले सुसाइड नोट लेखी आफ्नै घरको दलिनमा पासो लगाएर आत्महत्या गरे । उनले कतैबाट पनि माया नपाएर आत्महत्या गरेको लेखेका थिए ।
सिरहाको गोलबजार नगरपालिका ८ की ३५ वर्षीया रुक्साना खातुनले ३ छोरा र १ छोरीसहित असार २० गते सप्तकोशीमा हामफालेर आत्महत्याको प्रयास गरेकी थिइन् । उनले किन आफ्ना सन्तान सहित आत्महत्या गर्ने प्रयास गरिन् भन्ने कुरा अहिलेसम्म खुलेको छैन ।
यी त प्रतिनिधि घटना मात्र हुन्, पछिल्लो ४ आर्थिक वर्षको तथ्यांक हेर्ने हो भने देशभरमा दैनिक सरदर १० जनाले आत्महत्या गर्ने गरेको देखिन्छ ।
यस्तो छ तथ्यांक
पछिल्लो ३ वर्षको तथ्यांकलाई हेर्ने हो भने आत्महत्या गर्नेको संख्या १३.६१ प्रतिशतले बढेको देखिन्छ ।
आर्थिक वर्ष २०७२/०७३ मा ४ हजार ६ सय ८० जनाले आत्महत्या गरेका छन् । यस्तै २०७३/०७४ मा ५ हजार १ सय २४ र ०७४/०७५ मा ५ हजार ३ सय १७ जनाले आत्महत्या गरेको नेपाल प्रहरी केन्द्रीय कार्यलयको तथ्यांकले देखाउँछ । गएको आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ मा ३ हजार २२ जनाले आत्महत्या गरेका छन् ।
तथ्यांक अनुसार झुण्डिएर आत्महत्या गर्नेको संख्या सबैभन्दा धेरै छ । आर्थिक वर्ष २०७२/०७३ मा ३ हजार ३ सय ७६ जनाले झुण्डिएर आत्महत्या गरेका छन् भने आर्थिक वर्ष २०७४/०७५ मा त्यो संख्या ३ हजार ८ सय ६८ छ ।
विष पिएर आत्महत्या गर्नेको संख्या समग्रको दोस्रो स्थानमा छ । आर्थिक वर्ष २०७२/०७३ मा १ हजार १ सय ८६ जनाले विष पिएर आत्महत्या गरे भने आर्थिक वर्ष २०७४/०७५ मा १ हजार ३ सय ६३ जनाले आत्महत्या गरेका छन् ।
हाम फालेर, करेन्ट लगाएर, हातहतियार औजार प्रयोग गरेर, पानीमा हाम फालेर, आगो लगाएर मानिसहरूले आत्महत्या गर्ने गरेको प्रहरी प्रधान कार्यलयको तथ्यांकले देखाउँछ ।
आत्महत्याको कारण
आत्महत्याको कारण खोज्ने हो भने धेरै किसिमका कारणहरू पाइन्छन् । कुल ४ हजार ८७ जनालाई आधार मान्ने हो भने १ हजार जनाले अर्थात २४ प्रतिशतले आवेशमा आएर आत्महत्या गरेको निष्कर्ष प्रहरीको छ ।
पारिवारिक कलहका कारण आत्महत्या गर्ने ६ सय २९ अर्थात १५ प्रतिशत छन् । यस्तै नैराश्यता, मानसिक रोग तथा दीर्घ रोगका कारण आत्महत्या गर्ने पनि १५ प्रतिशत अर्थात ६ सय २८ जना रेहको प्रहरीको तथ्यांकले देखाउँछ ।
गरीबीका कारणले ७.५ प्रतिशत अर्थात ३ सय ८ जना, प्रेममा धोका खाएका कारणले ५ प्रतिशत अर्थात १ सय ११ जना, असफलताका कारण २.५ प्रतिशत अर्थात १ सय १ जना, आर्थिक लेनदेनका कारण २ प्रतिशत अर्थात ७४ जना, व्यवसायिक तनावका कारण ७१ जना र अन्य विभिन्न कारणले २४ प्रतिशत अर्थात १ हजार ७ जनाले आत्महत्या गरेको प्रहरीको तथ्यांकले देखाउँछ ।
आत्महत्या गर्नेमा महिलाभन्दा पुरुष बढी
आत्महत्या गर्नेमा महिलाभन्दा पुरुषहरू बढी देखिएका छन् । आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ मा १ हजार ६ सय २६ जना पुरुषले आत्महत्या गरेका छन् ।
उक्त आर्थिक वर्षमा आत्महत्या गरेका कुल ३ हजार २२ जनामध्ये महिला १ हजार १ सय ८० छन् । यस्तै बालकको संख्या ७८ र बालिकाको संख्या १ सय ३८ छ ।
झुण्डिएर आत्महत्या गर्ने संख्या यो आर्थिक वर्षमा पनि बढी देखिन्छ । समग्र आत्महत्याको ३६ प्रतिशत अर्थात २ हजार २ सय १९ जनाले भुण्डिएर आत्महत्या गरेका छन् ।
के भन्छिन् मनोविद् बिमला शर्मा ?
नेपालमा वैदेशिक रोजगारीमा विदेश जाने युवाको समूह ठूलो छ । वैदेशिक रोजगारीमा जाँदा श्रीमती, घरपरिवार छोडेर जाने हुनाले युवा मानसिक रूपमा कमजोर हुने मनोविद् बिमला शर्माले लोकान्तरलाई बताइन् ।
‘नेपालमा वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्या अत्यधिक छ, जसले गर्दा पुरुषहरूमा श्रीमतीसँग बिछोड हुँदाको पीडा विदेशमा घरपरिवारको याद तथा सामाजिक परिवेशले पार्ने असरले गर्दा पनि आत्महत्या गर्ने गरेको देखिन्छ,’ शर्माले भनिन् ।
महिलाहरूले त आफ्ना श्रीमान तथा अन्य महिलासँग रोएर पनि आफ्नो मनको पीडा पखाल्छन् । तर पुरुषहरूले भने आफ्नो पीडा आफैसँग गुम्साउने भएकाले महिलाको तुलनामा पुरुषहरूले बढी आत्महत्या गर्ने गरेको मनोविद् शर्माको बुझाई छ ।
'सामाजिक र मनोवैज्ञानिक कारण'
मानिस जन्मदेखि नै उसलाई २ वटा कुराले प्रभाव पार्ने गर्दछ, मानोवैज्ञानिक र सामाजिक ।
जन्मदेखि नै मानिसमा शारीरीक विकाससँगै मानसिक विकास पनि हुने गर्दछ । मानसिक विकास कमजोर भयो भने पनि उक्त व्यक्ति आत्महत्या गर्ने स्थितिसम्म पुग्ने त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पाताल महाराजगञ्का मनोचिकित्स डा. सरोज ओझाको बुझाइ छ ।
अर्कोतर्फ समाज कसरी चलिरहेको छ, समाजसँगै जाँदा ऊ अगाडि बढ्न सकेको छ कि छैन ? समाजसँगै अगाडि बढ्न नसक्दा पनि मानसिक रूपमा कमजोर भएर पनि कतिपयले आत्महत्या गर्ने गरेको डा. ओझाले लोकान्तरलाई बताए ।
उनले भने– ‘ललितपुरमा ११ वर्षे बालकले आत्महत्या गरे, उनको अवस्था हेर्दा सामाजिक कारणले आत्महत्या गरेको देखिन्छ । उनले घर, विद्यालय लगायतमा माया नपाएकाले आत्महत्या गरेको देखिन्छ ।’
सञ्चारको विकाससँगै मानिसहरूको रहनसहनमा पनि परिवर्तन भएको छ । समाजिक सञ्जालमा कतिपयले तडकभडक गरिएका फोटोहरू पोस्ट गर्दछन् । अरू पनि त्यसैको पछाडि दौडिन खोज्दा आर्थिक अभाव तथा अन्य कुराको परिपूर्ति गर्न अवसम्भव हुने कारणले पनि आत्महत्या गर्ने स्थितिसम्म मानिसहरू पुग्ने गरेको डा. ओझाको बुझाइ छ ।
तत्कालीन प्रहरी नायब महानिरीक्षक (डीआईजी) अशोक सिंहले २०७९ फागुन १० गते जिम्मेवारीबाट राजीनामा दिए । प्रहरी महानिरीक्षक (आईजीपी)को लाइनमा रहेका सिंहको जन्ममितिमा कैफियत देखिएपछि राजीनामा दिनुपरेको थियो ।&...
आफूलाई ‘लिटिल बुद्ध’ भनेर दाबी गर्ने रामबहादुर बम्जन पक्राउ परेपछि उनीबारे नयाँ–नयाँ तथ्य सार्वजनिक भइरहेका छन् । प्रहरीले उनलाई मंगलबार साँझ ७ बजे काठमाडौंको बूढानीलकण्ठस्थित निवास...
बाराको कलैया उपमहानरपालिका–६ मदर्सा टोलमा रहेको बाल एकता इंग्लिस बोर्डिङ स्कूलका प्रिन्सिपल गुड्डु भनिने रुपेश स्वर्णकारको हत्याका मुख्य योजनाका सोही विद्यालयकी पूर्वशिक्षिका तथा लेखापाल राधा गुप्ता रहेको ख...
मोरङमा २२ वर्षीया युवतीलाई बलात्कार गरेको आरोपमा एक जना पक्राउ परेका छन् । पक्राउ पर्नेमा ग्रामथान गाउँपालिका १ लखनतरी टावर चोकका १८ वर्षीय किशोर रहेका छन् । उनलाई शुक्रवार दिउँसो पक्राउ गरिएको प्र...
उदयपुरमा २१ वर्षीया युवतीलाई बलात्कार गरेको आरोपमा एक जना पक्राउ परेका छन् । पक्राउ पर्नेमा लिम्चुङबुङ गाउँपालिका १ बाँस्बोटेका २५ वर्षीय टवीन्द्र राई रहेका छन् । उनलाई आइतवार दिउँसो पक्राउ गरिएको प्रहर...
पाल्पामा १९ वर्षीया किशोरीलाई बलात्कार गरेको आरोपमा एक जना पक्राउ परेका छन् । पक्राउ पर्नेमा गुल्मीको इस्मा गाउँपालिका ६ का २६ वर्षीय जिज्ञाश दाहाल रहेका छन् । उनलाई मंगलवार साँझ पक्राउ गरिएको प्रहरीले जनाएको...
ललितपुरको गोदावरीस्थित सनराइज हलमा नेकपा (एमाले)का दुई महत्वपूर्ण कार्यक्रम भए । एमालेको प्रथम विधान महाधिवेशन (२०७८ असोज १५ र १६ गते) सनराइज हलमै भएको थियो । विधान महाधिवेशनले विभाजनदेखि चौतर्फी घेराबन्दी...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...