×

NMB BANK
NIC ASIA

खेलकुदमा संघर्ष

गिट्टी कुटेर तेक्वान्दो सिकेका अशोकको खेलाडी, प्रशिक्षक र रेफ्री यात्रा

असोज ४, २०७६

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel

काठमाडौं - अन्तर्राष्ट्रिय तेक्वान्दो रेफ्री तथा प्रशिक्षक अशोक खड्काले दशरथ रंगशाला परिसरमा लोकान्तरसँग कुरा गर्दै भने, 'मैले गिट्टी कुटेर तेक्वान्दो सिकेँ ।'

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

उनको यो भनाइले दुई कुरा इंगित गर्छ । पहिलो - गरीबी । दोस्रो - लगाव ।


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

काठमाडौंको आलापोटमा जन्मिएका अशोक खड्का (३४) को परिवार त्यो बेला नाजुक अवस्थामा थियो । बुवाले डिपोमा रोडाढुंगाको काम गर्थे । खड्काले पनि गिट्टी कुट्थे । एक टिनको सात रुपैयाँ पाउँथे ।


Advertisment
Nabil box
Kumari

उनले एकदिन आफूजस्तै बच्चाहरूले तेक्वान्दो सिकिरहेको देखे ।

Vianet communication
Laxmi Bank

अनि बुवालाई भने- म पनि खेल्छु नि ।

छोराको चाहनालाई बुवाले रोकेनन् । हुन्छ भने ।

तर उनले भर्ना गर्न बुवासँग पैसा मागेनन् । कुट्टी कुटेर कमाएको पैसाले तेक्वान्दो सिक्न भर्ना भए ।

भन्छन्, 'पछि मन्थ्ली फी भने बुवासँग मागेर तिरेँ ।'

उनको तेक्वान्दो सिकाइयात्रा बौद्ध डोजाङबाट शुरू भयो ।

उनले सानै उमेरबाट तेक्वान्दोमा मेहनत गर्न सिके । र त ९-१० वर्षको  उमेरबाट २५ किलोको प्रतियोगितामा भाग लिए । काठमाडौं जिल्ला तेक्वान्दो संघबाट गुरुहरूले लिने परीक्षामा उनले राम्रो गरेको भन्दै डबल ग्रेडिङसम्म दिएको क्षण उनको दिमागको ताजै छ ।  

सम्झन्छन्- त्यो बेलामा हुने जुनियर च्याम्पियनसिपमा दोस्रो कहिल्यै हुनुपरेन । प्राय: प्रथम नै हुन्थेँ ।

जोरपाटी जुनियर आमन्त्रण जुनियर तेक्वान्दो प्रतियोगितामा उनी पहिलोपटक प्रथम भएका थिए ।

*****

अफिसियल गेम खेल्नका लागि ५० केजी तौल हुनुपर्छ । तर खड्काको तौल २५ केजीको आसपासमा थियो । प्रतियोगितामा उत्कृष्ट खेल्दाखेल्दै पनि उनलाई शरीरले धोका दियो । अफिसियल गेम खेल्न पाएनन् ।

लगभग १० वर्ष तौल नपुगेकै कारण आन्तरिक प्रतियोगितामै अल्झिए उनी ।

२०५९ सालमा एसएलसी दिए । त्यो बेला बल्ल उनको ४६-४७ किलो पुग्यो ।

११ पढ्दै गर्दा उनको तौल ५० पुग्यो जुन अफिसियल गेमका लागि आवश्यक थियो ।

त्यतिबेला बल्ल उनलाई लाग्यो - अब तेक्वान्दोमा केही गरेर देखाउँछु । नभन्दै लगातार स्वर्ण पदक जित्दै आएका सुरेन्द्र शाहीलाई हराएर उनी फाइनलसम्म पुगे । त्यसपछि उनले हत्तपत्त हारेनन् ।

काठमाडौं जिल्लामा प्रथम भए । बाग्मती अञ्चल तथा मध्यमाञ्चलमा पनि प्रथम भए । सातौं राष्ट्रिय तेक्वान्दो प्रतियोगिताका लागि छनोट पनि भए तर त्यसमा चाहिँ उनी फाइनलसम्म पुगे । उपाधि जितेनन् ।

सफलता सुनाउँदै गर्दा उनको मुहारमा मुस्कान छाएको थियो । 'त्यसपछि तुरुन्तै कोरियन एम्बेसीले गर्ने तेस्रो कोरियन एम्बेसडरमा मैले गोल्ड मेडल जितेँ अनि नेशनल तेक्वान्दो च्याम्पियनसिपमा पनि गोल्ड मेडल जितेँ । दार्जिलिङमा भएको तेक्वान्दो प्रतियोगितामा कास्यपदक जितेँ,' सफलता सुनाउँछन् उनी ।

ट्रेनिङको क्रममा खुट्टा भाँच्चियो

खड्का श्रीलंकामा हुने दशौं साफ खेलकुदका लागि छनोट भए । त्यसका लागि अभ्यासमा जुटिरहेका थिए । तर अभ्यास गर्दैगर्दा एकदिन नसोचेको घटना भयो । रंगशालामा ट्रेनिङको क्रममा उनको खुट्टा भाँच्चियो । उनले गेम खेल्न पाएनन् । वर्षौंदेखिको मेहनत क्षणभरमै सकिएको जस्तो भान भयो उनलाई ।

भन्छन्, 'साफ गेम खेल्न नपाउँदा धेरै दुःख लाग्यो । वर्षौंदेखि गरेको मेहनत ठाउँमा देखाउन नपाउँदा नराम्रो लाग्यो ।'

सात आठ महिनाको आरामपछि उनले पुन: सेलेक्सन लडे । हिम्मत हारेनन् उनले । त्यसमा पनि उनी प्रथम भए । फिन वेट (५४ केजी मुनि)का लागि लखनउका लागि सेलेक्सनमा परे उनी ।

दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय तेक्वान्दो प्रतियोगितामा दुई तीन वटा देशलाई जितेर उनी क्वाटरफाइनलमा पुगेका थिए ।

फेरि पनि उनीमाथि अर्को बज्रपात आइलाग्यो । उनले नसोचेको कुरा भइदियो । क्वाटरफाइनलमा उनी बैंग्लोरको खेलाडीसँग भिडिरहेका थिए । पहिलो राउन्डमा २-०, दोस्रोमा ३-० र तेस्रोमा पनि ३ प्वोइन्ट जितिसकेको थिए । कुल ८-० ले जितिरहेको अवस्थामा खेल सकिन मात्रै २० सेकेन्ड बाँकी हुँदा …

अनि के भयो ?

भन्छन्, 'मैले किक हान्दा प्रतिद्वन्द्वीले घुँडा थाप्यो । अनि पहिला लागेको ठाउँमा लाग्यो । अनि म लडेँ ।

जुरुक्क उठ्दा आफ्नो हड्डी फङ्लङफङ्लङ हल्लिएको उनले महसूस गरे । सोचे- ला, मेरो खुट्टा भाँच्चियो ।

उनलाई जसरी पनि जित्नु थियो । आफू बलियो अवस्थामा हुँदा बाँकी २० सेकेन्ड कटाउने ध्याउन्नमा लागे । अनि नाटक गरे केही नभएको जस्तोगरी । तर दुःखाइले हद नाघिसकेको थियो ।

उनको नाटक काम लागेन । प्रतिद्वन्द्वीले थाहा पाइदियो । टाउकोमा किक हान्न थाल्यो ।

घाइते हुँदै देशका लागि रिङमा लडिरहेका खड्का विगत सुनाउँछन्, 'त्यसपछिको बाँकी समय मैले खुट्टा लतारिलतारी कटाएँ । बढी प्वोइन्ट भएकाले मैले गेम जितेँ । सेमिफाइनलमा पुगेँ । सेमिफाइनलमा पुगेर हारेपनि तेस्रो भइन्छ तेक्वान्दोमा । तर मैले गेम नै एटेम्प्ट गरिनँ ।'

उपचारमा गम्भीर लापरवाही

खुट्टा भाँच्चिएपछि उनको लखनउमै प्लास्टर भयो । बेलुका रूममा आए । शौचालय जान पनि हम्मेहम्मे भयो । जसोतसो गए । आएर औषधि खाए । पेनकिलरले पनि काम गरेन । दुःखाइ सहन नसकेर रातभर रोए उनी । यस्सो उपचारको फाइल हेरे उनले । अनि देखे- लापरवाही ।

'प्रसुतिको डाक्टरले पो मेरो खुट्टाको प्लास्टर गरेको रहेछ, 'दु:खका दिन सम्झिए उनले ।

अपरेशन गर्दा पैसा बढी पर्छ भनेर आयोजकले फट्याइँ गरेको उनी बताउँछन् ।

 नेपाल आएर जोरपाटीको अर्थोपेडिक अस्पतालमा गए । तर त्यहाँका डाक्टरहरू अचम्ममा परे । कारण थियो- प्लास्टर खोलेर हेर्दा हड्डीमा इन्फेक्सन देखिनु ।

शुरूमा खुट्टै काट्नेसम्मको कुरा भएछ । उनी छाँगाबाट खसे जस्तो भयो । घरमा रुवाबासी चल्यो । उनको आँखा एकछिन पनि ओभाएनन् ।

तर शैलेन्द्र भण्डारी नाम गरेका डाक्टरले नयाँ विधिमार्फत इन्फेक्सन भएको हड्डी फालेर पनि उपचार गर्न सकिने कुरा गरेपछि खड्का फुरुङ्ग भए ।

उपचार सम्भव जस्तै देखियो । तर कुरा आयो पैसाको । उनको परिवार सम्पन्नशाली थिएन । पैसाको जोहो भएन । दु:खका दिन स्मरण गर्छन् उनी, 'संघमा पनि पटकपटक कुरा भयो । अँह, कसैले वास्ता गरेनन् ।'

उपचारका लागि मिडियाले ठूलो भूमिका खेलेको उनी सम्झन्छन् । दैनिक पत्रिकादेखि टेलिभिजनले रिपोर्टहरू बजाए ।

संयोग कस्तो परिदिएछ भने राष्ट्रका लागि रिङमा खुट्टा लतारिलतारि भिडेका एउटा खेलाडीले अस्पतालको बेडबाट उपचारका चित्कार गरिरहँदा नेपाली कांग्रेसका नेता गिरिजाप्रसाद कोइराला उपचारका लागि एअर एम्बुलेन्समा विदेश जाँदै थिए । यही कुरा बजायो एउटा टेलिभिजनले ।

मिडियाको चौतर्फी दबाबपछि संगीना वैद्यको संयोजकत्वमा राष्ट्रिय खेलकुद परिषद्ले उपचार समिति बनायो । अनि उपचार सहज भयो ।

उनी गोंगबुको समाजसेवी प्रल्हादलाई कहिल्यै पनि बिर्सिँदैनन् । उनले २ लाख ५० हजार रुपैयाँ अस्पतालको बेडमै पुर्‍याउन आएका थिए ।

त्यसबेला उनले भनेका थिए रे- दाइ तपाईंको यो गुन खेलेरै तिर्छु ।

१३ महिनाको अस्पताल बसाइमा आफ्नो खुट्टा १४ पटक शल्यक्रिया भएको उनले बताए ।

*****

एउटा खुट्टा अपरेशन भएपनि अर्को खुट्टाले किक प्याड हानेर बस्थे उनी । खड्काले २०५३ साल देखिनै तेक्वान्दो प्रशिक्षण गराउँदै आएका थिए ।

मुलपानी डोजाङ र उनी बस्ने हस्पिटल नजिकै थियो । उनले सिकाउने खेलाडीहरू दौडिएर हस्पिटलको ग्राउन्डमा आउँथे । उनी त्यहीँ ट्रेनिङ दिन्थे ।

'बैशाखी टेकेर मैले खेलाडीहरूलाई ट्रेनिङ दिन्थेँ । बिहान-बेलुका उपचार हुन्थ्यो । दिउँसो फ्री हुन्थे । त्यही समयमा मैले ट्रेनिङ दिन्थेँ ।'

*****

डाक्टरहरूले अब पनि खुट्टा भाँच्चियो भने काटेर फाल्नुपर्छ भनेपछि उनले विधा फेरे । उनले स्प्यारिङ छोडे । पुम्से रोजे । भन्छन्, 'ग्यारोगी र पुम्सेमा खेल्नुपर्दैन देखाउने मात्रै हो ।'

धनगढीमा भएको छैटौं राष्ट्रिय खेलकुदमा उनले पुम्सेतर्फ स्वर्ण पदक जिते । त्यसपछि कोरियामा भएको तेस्रो विश्व तेक्वान्दो प्रतियोगितामा स्वर्ण पदक जिते । आठौं विश्व तेक्वान्दो एक्स्पो र नवौं विश्व तेक्वान्दो एक्स्पोमा स्वर्ण पदक जिते ।

सन् २०१४ मा लन्डनमा भएको नवौं अन्तर्राष्ट्रिय मैत्रीपूर्ण तेक्वान्दो प्रतियोगितामा उनले सिल्भर मेडल जिते । त्यसपछि अस्ट्रेलियामा भएको आठौं र नवौं गोलकोस्ट ओपन च्याम्पियनसिपमा उनले स्वर्ण पदक जिते ।

अन्तर्राष्ट्रिय प्रशिक्षक

उनले नेपालमै पनि प्रशिक्षण गराइरहेका थिए । तर उनलाई अन्तर्राष्ट्रिय प्रशिक्षक बन्न मन लाग्यो विश्वको तेक्वान्दोको हेडक्वाटर दक्षिण कोरियाको कुक्वोनमा प्रशिक्षकका लागि उनले परीक्षा दिए ।

लिखित, फिजिकल र टेस्ट सबैमा उनी उत्तीर्ण भए । त्यसपछि उनले नामको अगाडि 'मास्टर' लेख्न पाउने भए ।

ओलम्पिकमा आफूले एउटा मेडल सपना पालेका थिए खड्काले । तर ओलम्पिकमा पुम्से विधा छैन । त्यसपछि उनले सपना फेरे । भन्छन्, 'मेरो सपना अब म मेरो चेलाबाट पूरा गर्न चाहन्छु । त्यसै शिलशिलामा मैले निशुल्क रूपमा अनाथ आश्रमहरूमा तेक्वान्दो सिकाउन थालेँ । रक्षा नेपालका बालबालिका तथा चेपाङ बालगृहमा पनि सिकाएँ ।'

सधैं उनलाई बाहिर डुल्दै सिकाएर पत्तो चलेन र वृहत्तर रूपमा सोचे । अनि खोले- नेप्लिज तेक्वान्दो एकेडेमी ।

अहिले खड्काले डाँछीमा उक्त एकेडेमीमार्फत ५० जनालाई प्रशिक्षण दिइरहेका छन् ।

अन्तर्राष्ट्रिय रेफ्री

सन् २०१८ को सेप्टेम्बरमा विश्व तेक्वान्दोले भारतमा रेफ्रीसम्बन्धी एउटा सेमिनार आयोजना गर्ने भयो ।  खड्काले तेक्वान्दो संघमा 'रेफ्री परीक्षाका लागि सिफारिस गरी पाउँ' भन्दै निवेदन दिए ।

संघले उनको निवेदन स्वीकृत गर्‍यो । उनले ग्यरोगी र पुम्से दुवै विधामा भाग लिए । दुवै विधामा उत्तीर्ण पनि भए ।

सफलता सुनाउँछन्, 'रेफ्री कोर्ष अन्तर्गत दुवै विधामा एकैपटक उत्तीर्ण हुने म नेपालको पहिलो व्यक्ति पनि बनेँ । पुम्से विधामा उत्कृष्ट रेफ्री पनि घोषित भएँ ।'

त्यसपछि जर्मन र अस्ट्रेलियन ओपन तेक्वान्दो च्याम्पियनसिपमा रेफ्रीको भूमिका निर्वाह गरे ।

त्यसैक्रममा उनले जापान र जर्मनमा बेस्ट रेफ्रीको उपाधि पाए ।

उनलाई आगामी साफ गेमका लागि संघले रेफ्रीको लागि सिफारिस गरिसकेको छ । पुम्से र ग्यरोगी दुवै विधाका रेफ्री खड्का साफका लागि आफू चयन हुनेमा ढुक्क छन् ।

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
कात्तिक १८, २०८०

एकदिवसीय विश्वकपमा वर्षाले खेल रोकेपछि पाकिस्तानलाई फाइदा भएको । पाकिस्तानले डीएलएस मेथडमा न्युजिल्यान्डलाई २१ रनले पराजित गरेको हो । न्युजिल्यान्डले दिएको ४०२ रनको विशाल लक्ष्य पछ्याउने क्रममा पाकिस्तानले २५....

मंसिर ३, २०८०

आईसिसी एकदिवसीय क्रिकेट विश्वकप फेरि एक पटक अष्ट्रेलियाले जितेको छ । यससँगै घरेली मैदानमा उपाधि जित्ने भारतको सपना चकनाचुर बनेको छ ।   अष्ट्रेलियाले आज अहमदाबादमा भएको फाइनलमा भारतलाई छ विकेटले पर...

मंसिर ३, २०८०

अष्ट्रेलियाले छैटौँ पटक आईसीसी एक दिवसीय विश्वकप क्रिकेटको उपाधि जितेको छ । आइतबार घरेलु टोली भारतलाई ६ विकेटले पराजित गर्दै अष्ट्रेलियाले उपाधिमाथि कब्जा जमाएको हो । हमादाबादस्थित नरेन्द्र मोदी स्टे...

कात्तिक २१, २०८०

चितवनको भरतपुरस्थित गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट रंगशाला बागमती प्रदेश सरकार र भरतपुर महानगरपालिकाले मिलेर बनाउने सहमति गरेका छन् । प्रदेशको ७० प्रतिशत र महानगरको ३० प्रतिशत लगानीमा बनाउने सहमति भएको हो ।...

कात्तिक १७, २०८०

कम उमेरमै विश्व क्रिकेटमा प्रभाव छोडेका नेपालका लेग स्पीनर सन्दीप लामिछाने अर्को दुर्लभ विश्व कीर्तिमान निकट पुगेका छन् । यस अघि गत वैशाखमा कीर्तिपुरमा ओमानविरुद्ध एकदिवसीयमा सबैभन्दा छिटो ४२ खेलमा एक सय विक...

कात्तिक २२, २०८०

नेपालले एसीसी यू–१९ एसिया कपमा बलिया टोली भारत, पाकिस्तान र अफगानिस्तानजस्ता बलिया प्रतिद्वन्द्वी पाएको छ । एसियन क्रिकेट परिषद् (एसीसी)ले बुधवार सार्वजनिक गरेको तालिकाअनुसार समूह ‘ए’म...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x