पद्मासनमा बसेका विद्यार्थीहरूलाई संस्कृतको श्लोक उच्चारण गरेको देख्दा सुन्दा कुनै विद्यालय नभई गुरुकुलको आभास दिन्छ । 

यो दृश्य राजस्थानको राजधानी जयपुरको राजकीय ठाकुर हरिसिंह शेखावत मंडावा प्रवेशिका संस्कृत विद्यालयको हो । यस सरकारी विद्यालयमा ८० प्रतिशत विद्यार्थी मुसलमान छन् । 

यस राजकीय विद्यालयमा पढ्ने कुल २७७ विद्यालयमा २२२ मुसलमान छन् । यहाँका विद्यार्थीका लागि संस्कृत जीवन जिउने एक तरिका बन्न गएको छ । संस्कृत विद्यालयमा पढ्ने विद्यार्थीहरूका लागि संस्कृत अध्यापन करीयरको एक राम्रो विकल्प हो । 

उक्त विद्यालयमा पुग्दा एक विद्यार्थीले आफ्नो परिचय संस्कृतमा गराउँदै भनिन्, ‘मम नाम इल्मा कुरैशी’ । अनि अन्य विद्यार्थीहरूले पनि आफ्ना साथीहरूसँग मिलेर अनेकौं श्लोक सुनाए । 

इल्मा चार कक्षामा पढ्छिन् र परिवारसँग डेरामा बस्छिन् । उनको घर हनुमान मन्दिरको परिसरसँग जोडिएको छ । मन्दिरमा दिनदिनै हनुमान चालीसा पाठ गरिन्छ र इल्मालाई त्यो पूरै याद छ । 

त्यसै विद्यालयमा पढ्ने उनका भाइ रेहान कुरैशी पनि संस्कृतका कठिन वाक्यहरू केही मिनटभित्र याद गर्न सक्छन् । 

इल्मा हरेक दिन साँझपख मदरसा पनि जान्छिन् र धार्मिक शिक्षा लिन्छिन् । विद्यालयका प्रधानाध्यापक वेदनिधि शर्माले मुसलमान बालबालिकालाई संस्कृत, अरबी, हिन्दी र ऊर्दू भाषामा निपूणता रहेको बताए ।

शर्माले भने, ‘उनीहरूले विभिन्न भाषा जानेकाले संस्कृतका कठिनतम शब्द पनि राम्रो गरी उच्चारण गर्छन् । यिनीहरू संस्कृतमा जहिले पनि राम्रो अंक ल्याउँछन् । त्यसैले गर्दा हाम्रो विद्यालय अन्यभन्दा राम्रो छ । धेरैजसो विद्यार्थी गरीब परिवारका हुन् र पढाइ सकेपछि उनीहरू काम गरेर परिवारको सहायता गर्छन् ।’

तर पढ्दापढ्दै बीचैमा विद्यालय त्याग्ने विद्यार्थीको संख्या धेरै भएकोमा उनी चिन्ता पनि व्यक्त गर्छन् ।

एजेन्सी