उपप्रधानमन्त्री तथा रक्षामन्त्री ईश्वर पोखरेलले सिंगो लुम्बिनी क्षेत्रको विकासको लागि संघीय सरकारले जिम्मा लिने बताएका छन् ।

उनले केन्द्रमा एउटा सरकार छ भन्ने मानसिकताबाट प्रभावित भएर माथि मात्र हेर्न थालिए विकास नहुने बताए ।

लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयको केन्द्रीय कार्यालयमा निर्मित प्रज्ञास्तुपको उद्घाटन एवं बुद्ध अस्थिधातु प्रतिस्थापन समारोहलाई बिहीवार लुम्बिनीमा सम्बोधन गर्दै मन्त्री पोखरेलले संविधानमा किटान गरिएका कामहरुमा आधारित भएर प्रदेश सरकार र स्थानीय सरकार काम गर्नुपर्ने बताए ।

उनले कुनै चुनौतीपूर्ण काम भए वा काम गर्दा बाधा आए त्यसमा संघीय सरकार सहयोग गर्न तयार रहेको बताए । ‘पर्यटन क्षेत्रको विकासको कुरा गर्दा केवल प्राकृतिक ढंगले निर्मित चिजलाई मात्र देखाउँदैछौं, अहिलेको प्रसंगसित सुहाउने हिसाबले त्यसको निर्माण गर्न सकेका छैनौं,’ उनले भने । हिजो बुद्धको जन्म लुम्बिनीमा भएको प्रसंगबाट मात्र विश्व चर्चित हुन नसकिने भएकाले यसलाई अहिलेको आवश्यकता अनुसार परिमार्जन गरी समृद्धि र विकासतर्फ लैजानुपर्ने उनले बताए ।

‘विकास गर्ने हो भने गतिका साथ अगाडि बढ्ने कुरामा जोड दिनुपर्छ, आजको आवश्यकतालाई सम्बोधन गर्ने र जनताको जीवनसँग सम्बन्धित भएर अगाडि बढ्नुपर्छ,’ मन्त्री पोखरेलले भने । १५ वर्षसम्म लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयको यात्रा कसरी गुज्रियो भन्नेबारे वस्तुनिष्ठ समीक्षा हुनुपर्ने उनको भनाइ थियो ।

समीक्षा गर्दा बितेका दिनको कमीकमजोरीलाई मात्र नहेरी भविष्यमा गर्नुपर्ने कामबारे मार्गचित्र बनाएर अगाडि बढ्नुपर्ने बताए । विकासलाई जनताको स्थितिसँग गास्नुपर्ने उनले बताए । मन्त्री पोखरेलले अब अलमलको अवस्था रहन नहुने बताए ।

शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्री एवं लुम्बिनी बौद्ध विश्ववद्यालयका सहकूलपति गिरिराजमणि पोखरेलले विश्वविद्यालयको भीडमा लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयले छुट्टै पहिचान बनाउन कसरी सक्छ भन्नेबारे सोच्न आवश्यक रहेको बताए । उनले झैंझगडालाई वैज्ञानिक रुपमा समाधान गर्नुपर्ने बताए । मन्त्री पोखरेलले विश्वविद्यालयलाई सामाजिक विकाससँग जोड्नुपर्ने बताए । अबको अपेक्षा भनेको प्राज्ञिक गरिमाको विकास रहेको उनको भनाइ थियो ।

प्रदेश ५ सरकारका उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्री लिला गिरीले लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयले छोटो समयमा प्रगति गरेको बताए । उनले संघीयताको मर्म अनुसार लुम्बिनी विकास कोषलाई प्रदेश र स्थानीय सरकारसँग जोड्नुपर्ने बताए ।

राष्ट्रियसभाका प्रमुख सचेतक खिमलाल भट्टराईले लुम्बिनी क्षेत्रको बस्तीको विकास विना समग्र लुम्बिनीको विकास हुन नसक्ने दाबी गरे । उनले लुम्बिनी क्षेत्रको जनताको माग अनुसार अगाडि बढ्नुपर्ने बताए । भट्टराईले बौद्ध विश्वविद्यालयको उन्नति र प्रगतिको लागि भूमिका निर्वाह गर्न तयार रहेको बताए ।

लुम्बिनी विकास कोषका उपाध्यक्ष अवधेशकुमार त्रिपाठीले लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयले बिस्तारै बौद्ध संस्कृति अँगाल्दै गएको बताए । उनले लुम्बिनी विकास कोषले बौद्ध विश्वविद्यालयसँग हातेमालो गर्दै आएको बताए ।

प्रदेशसभा सदस्य फकरुद्धिन खाँले कसैको एकल प्रयासबाट मात्रै मुलुकमा परिवर्तन नआएको बताए । उनले अहिलेसम्म सबैभन्दा बढी चुनौती प्रदेश सरकारलाई नै रहेको बताए ।

लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयका रजिस्ट्रार डा. तिलकराम आचार्यले म्यानमारबाट ल्याइएको अस्थिधातु प्रतिस्थापन गरिएको बताए । उनले बौद्ध दर्शन अध्ययन अध्यापन हुने स्थानमा बौद्धसँग सम्बन्धित संरचना निर्माण हुनुपर्छ भन्ने कुराको आवश्यकता महसूस गरिएको बताए ।

आचार्यले बौद्ध विश्वविद्यालय गठन भएको १५ वर्ष भएपनि ५ वर्षदेखि शैक्षिक कार्यक्रम सञ्चालन भइरहेको जानकारी दिए ।