धनुषाको क्षिरेश्वरनाथ नगरपालिकाको वडा नम्बर ५ महेन्द्रनगर स्थित राजेश साहको घरमा शक्तिशाली बम बिस्फोटको घटना भए पछि ‘मेस्सी’ र ‘बन्नी’को ड्युटी पनि बढेको छ ।

धनुषाका बिभिन्न ठाउँमा शंकास्पद बस्तु देखिन थाले पछि उनीहरुको ड्युटी बढेको छ । सामान्य अवस्थामा भन्दा अहिले उनीहरु बढी नै फिल्डमा खटिनुपरेको छ । मेस्सी र बन्नी प्रहरीको भरोसाको साथी हो । मेस्सी र बन्नी बिशेष किसिमको तालिम प्राप्त कुकुर हो ।

उसले विस्फोटक पदार्थबारे सुँघेर पत्ता लगाउने, खोज्ने काम गर्छ ।  मेस्सी जर्मन शेफर्ड प्रजातिको भाले कुकुर हो भने बन्नी ल्याबोरेटर प्रजातिको पोथी कुकुर हो । ती दुवै कुकुरलाई बिशेष तालिम दिएर प्रहरीले परिचालन गर्ने गरेको छ ।

प्रहरी प्रधान कार्यालय अन्तर्गतको केनाईन शाखा अन्तर्गत प्रदेश नम्बर २ मा पनि छुट्टै शाखा स्थापना गरिएको छ । धनुषाको लालगढमा उसको तत्काल शाखा स्थापना गरिएको छ । बिगत ५ महिना देखि उक्त शाखामा कुल ४ वटा कुकुर रहेका छन् । जस मध्ये बाँकी २ वटा कुकुरले लागू औषधीबारे पत्ता लगाउने गर्छ ।

मेस्सीलाई ह्याण्डलिंग गरिरहेका प्रहरी जवान दिल बहादुर सुनुवारका अनुसार मेस्सी र बन्नीलाई अहिले प्रत्येक दिन जसो काममा लगाइएको छ । उनीहरुलाई अहिले जनकपुरमै राख्ने गरिएको छ । ‘एक पटक २० मिनेट जति काममा लगाउने र त्यस पछि आधा घण्टा रेस्ट दिएर फेरी २० मिनेट जति काममा लगाउने गरिएको छ,’ मेस्सीका ह्याण्डलर सुनुवारले भने, ‘मेस्सी र बन्नीले तालिम अनुसार प्रभावकारी तरिकाले आफ्नो काम गर्दै आएको छ ।’ उनीहरुले खोजी गरेको ठाउँमा विस्फोटक पदार्थ पाउन सकिएको छैन, त्यही नै ठुलो सफलता रहेको उनले बताए ।

गत कार्तिक २७ गते महेन्द्रनगरमा बम बिष्फोट हुँदा प्रहरी निरीक्षक अमिर कुमार दाहाल, स्थानीय राजेश साह तथा उनका छोरा आनन्द साहको मृत्यु भएको थियो । बम बिस्फोट भएको दिन राति २ बजे मेस्सी र बन्नीलाई समेत थप अन्य बम पनि छन् की भन्ने कुरा खोजी गर्नका लागि परिचालन गरिएको थियो । त्यसै गरी केही दिनदेखि जनकपुरसहित धनुषाको विभिन्न ठाउँमा नक्कली बम भएको आशंका हुँदासमेत बमको खोजी गर्नका लागि ती दुवै कुकुरलाई अहिले परिचालन गर्ने गरिएको छ । ‘गर या मर भन्ने जस्तै हो, की त उ मर्छ वा विस्फोटक पदार्थ छ भने पत्ता लगाएरै छाड्छ,’ सुनुवारले बताए ।

मुख्य रुपमा ती दुवै कुकुरको काम भनेकै विस्फोटक पदार्थको खोजी गर्नु हो । तर, त्यसका बाहेक पनि उठ्ने, बस्ने, नमस्ते गर्ने, सलाम गर्ने, ह्याण्ड शेक गर्ने, बल खेल्ने, ब्यायाम गर्ने तालिम समेत ती दुवै कुकुरले पाएका छन् ।

महंगो स्याहार

मेस्सी र बन्नीको स्याहार गर्न बिशेष किसिमले ध्यान पुर्‍याउनुपर्छ । बिहान उठे देखि राति सुत्ने बेला सम्म ह्यान्डलरहरुले उनीहरुको पर्याप्त स्याहार गर्नु पर्छ । बिहान ६ बजे उनीहरु उठ्छन् । उठे पछि दिशा पिसाब गराउनका लागि चौरमा लग्नु पर्छ । बस्ने घरमा दिशा पिसाब उनीहरु गर्दैनन् । दिशा पिशाब गराउनु पर्यो भने बाहिर चौरमा लग्नु पर्छ । ‘स्टुल’ भन्ने निर्देशन दिए पछि उनीहरुले दिशा पिसाब गर्छन् । स्टुल गरे पछि आधा घण्टा जति बस, उठ सहितको ब्यायाम तथा पिटी गराइन्छ । त्यसपछि केही आराम गर्न लगाएर फेरी आधा घण्टा जति बल खेलाइन्छ । यसरी उसलाई हप्तामा दिन बिराएर ४ दिन जतिसम्म ब्यायाम गराउने गरिन्छ ।

बिहान ९ बजे उनीहरुलाई खाना दिइन्छ । खानामा उनीहरुले डग फूड खान्छन् । पाचक जस्तै दाना हुन्छ । त्यही दाना खाएर माछा मासु खाए जतिकै इनर्जी उनीहरुले प्राप्त गर्छन् । उक्त खानामा भिटामिन देखि चिल्लो पदार्थसम्म हुन्छ । खाना खाइ सके पछि कुकुरको रौँलाई कांईयोले ग्रुमिंग गर्नुपर्छ । त्यस पछि ड्युटीमा जानु पर्ने अबस्था छ भने ड्युटीमा विस्फोटक पदार्थ खोजी गर्न लगाईन्छ । २०० मिनेट सम्म मात्र एक पटकमा उसलाई ड्युटीमा लगाइन्छ । त्यस पछि उनीहरु थाक्छन् । आधा घण्टा आराम गराएर फेरी अर्को २० मिनेट जति विस्फोटक पदार्थ खोजिमा लगाईन्छ ।

त्यस पछि ४ बजे तिर फेरी स्टुल गर्न लगाएर फेरी ब्यायाम गराईन्छ । साढे ५ बजे फेरी दाना खुवाएर सुत्न लगाईन्छ । ‘दिनमा ४ सय रुपैयाँ जति खानाको दानामा नै खर्च हुन्छ होला, वास्तविक खर्च कति हुन्छ भन्ने कुरा प्रदेश प्रहरी कार्यालयलाई मात्र थाहा हुन्छ,’मेस्सीको ह्याण्डलर सुनुवारले भने । जिउ गन्हाउन थाले पछि करीब १५ दिनमा एक पटक नुहाउने काम गरिन्छ । पुरै शेम्पू तथा साबुन उनीहरुलाई नुहाउनमा लाग्छ ।  यसरी उनीहरुको स्याहार सुसार साथ् साथै निर्देशन दिने काममा नै दिन भरि ह्याण्डलर प्रहरी जवान लाग्ने गर्छन् । मुख्य रुपमा विस्फोटक पदार्थ खोजि गराउनका लागि सधैं गन्ध सुँघाउने तथा खोजी गराउने काम भने गरिरहनु पर्छ । 

लालगढमा तत्काल राख्ने गरिएको भए पनि अब केनायन शाखा जनकपुरमै राख्ने तयारी भइरहेको प्रदेश प्रहरी कार्यालयका प्रहरी नायब उपरीक्षक अंशु कुमार सिंहले बताए । ‘जनकपुर विमानस्थलमा नै केनायन शाखा राख्ने तयारी गरिएको छ,’ डिएसपी सिंहले भने, ‘ त्यसको लागि त्यहाँ विमानस्थलमा कुकुर राख्न घर निर्माणको काम समेत थालिसकिएको छ ।’