५ नम्बर प्रदेशका सामुदायिक विद्यालयमा अध्ययनरत विद्यार्थी गणित र विज्ञान विषयमा ज्यादै कमजोर रहेको पाइएको छ ।

प्रदेशका ७२ प्रतिशत विद्यार्थी गणित र विज्ञान विषयमा ‘ई’ ग्रेड (प्राप्तांक ३० भन्दा तल) रहेको २०७५ सालको एसईई परीक्षाको नतिजामा देखिन्छ ।

ई ग्रेडले राम्रो विषय लिएर उच्च शिक्षा अध्ययन गर्न पाइँदैन । एसईई परीक्षा आउन झण्डै २ महिना बाँकी रहँदा प्रदेश सरकारले दुवै विषयमा विद्यालयमै विशेष कक्षा (कोचिङ, ट्युसन) चलाएर नतिजा सुधार गर्ने योजना बनाएको छ ।

यस वर्षको एसईई चैत पहिलो सातादेखि छ । यो शैक्षिक सुधारको नौलो अभियान आउँदो माघ पहिलो हप्तादेखि शुरू हुनेछ ।

एसईई परीक्षा २०७५ साललाई हेरेर सरकारले विशेष कक्षा अभियान शुरू गरेको हो । सामाजिक विकास मन्त्री सुदर्शन बरालले एसईई सुधार अभियान शुरू गरिएको बताए । ‘शैक्षिक सत्र २०७५ सालको एसईई परीक्षामा ५ नम्बर प्रदेशका परीक्षार्थीले गणित र विज्ञानमा अत्यन्तै नाजुक नतिजा ल्याएको पाइएपछि प्रदेश सरकारले चालू शैक्षिक सत्रदेखि यस्तो अभियान शुरू गर्न थालिएको हो,’ मन्त्री बरालले भने । शैक्षिक सुधार नभएसम्म मुुलुकको विकास हुन नसक्ने भन्दै युवा मन्त्री बराल नयाँ योजनाका साथ अगाडि बढेका हुन् । 

‘२०७५ सालको एसईई परीक्षामा कमजोर नतिजा ल्याएको विद्यालयमा विशेष कक्षा अभियान सञ्चालन हुन्छ । यो हाम्रो ‘ट्रायल फेज’ हो । हामी विशेष कक्षाका लागि रकम विद्यालयलाई उपलब्ध गराउँछौं । विद्यार्थीले विशेष कक्षाको पैसा तिर्नु पर्दैन । कम्तीमा धेरै विद्यार्थीले ‘डी प्लस’ नतिजा ल्याउने गरी यो अभियान आएको हो ।’

प्रदेशका १२ जिल्लाका झण्डै ७५ हजार विद्यार्थी यसपालि एसईई परीक्षामा सहभागी हुँदैछन् । जसमध्ये सरकारको अभियानबाट ५७ हजार ७४७ विद्यार्थी लाभान्वित हुनेछन् । ८८८ विद्यालयमा गणित र ७४२ विद्यालयमा विज्ञान विषयका थप कक्षा सञ्चालन हुनेछन् । प्रदेशमा ९८८ माध्यमिक विद्यालय रहेका छन् । २ विषयमा विद्यार्थी बढी किन फेल हुन्छन् भन्ने बहस चल्न सकेको छैन ।

विशेष कक्षालाई ५ करोड

प्रदेश सरकारले शुरू गरेको अभियानका लागि ५ करोड रुपैयाँ बजेट छ । बजेट संघीय सरकारबाट विशेष अनुदानका रुपमा उपलब्ध गराइएको हो । नतिजामा सुधार ल्याउनको लागि संघीय सरकारसँग १० करोड रुपैयाँ माग गरेको भएपनि ५ करोड रुपैयाँ उपलब्ध भएपछि कार्यक्रम शुरू गर्न लागिएको हो ।

मन्त्रालयले २० देखि ४९ सम्म विद्यार्थी भएका विद्यालयलाई २० हजार, ५० देखि ९९ विद्यार्थी भएका विद्यालयलाई २८ हजार, १ सयदेखि १ सय ९९ विद्यार्थी भएका विद्यालयलाई ३८ हजार र २०० भन्दा माथि भएका विद्यालयका ५४ हजार रुपैयाँ उपलब्ध गराइने छ । रकम विद्यालयले विषय शिक्षकलाई उपलब्ध गराउने छन् ।

सामाजिक विकास मन्त्रालयका शैक्षिक योजना तथा अनुसन्धान महाशाखा प्रमुख थानेश्वर ज्ञवालीले विद्यार्थीको एसईई नतिजा सुधार गर्न डोर्‍याएर, लतारेर र घिसारेर भएपनि २ विषयको ग्रेड वृद्धि गराउने अभियानमा प्रदेश सरकार जुटेको बताए ।

‘प्रदेशमा सञ्चालनमा रहेका सबै ९८८ वटा सामुदायिक विद्यालय र मदरसामा अध्ययनरत ६१ हजार २९४ विद्यार्थीको शैक्षिक अवस्था सुधार आउनेछ,’ उनले भने । अभियानमा १ हजार ९७६ विज्ञान र गणित शिक्षक परिचालन हुनेछन् ।

एसईईमा गणित विषयको उत्तीर्ण प्रतिशत

२०७५ सालको एसईई परीक्षामा प्रदेशमा सम्मिलित ७५ हजार ८३४ विद्यार्थीमध्ये गणित विषयमा ४३ हजार ८७८ विद्यार्थीले ‘डी’ र ‘ई’ ग्रेड ल्याए । विज्ञानमा २५ हजार ४९४ विद्यार्थीले डी प्लस, डी र ई ग्रेड ल्याए ।  

प्रदेशमा गणित विषयमा सबैभन्दा धेरै गुल्मीमा ४० प्रतिशत विद्यार्थी उच्च शिक्षा पढ्न योग्य हुने गरी ग्रेड ल्याउन सफल भएका छन् । रुपन्देहीमा ३१, नवलपरासीमा ३१.५, कपिवलवस्तुमा २०.७, अर्घाखाँचीमा ३२, रुकुमपूर्वमा २३.८, रोल्पामा १८.८, दाङमा २६.७, बाँकेमा २६ं.७, बर्दियामा २२.७ र प्युठानमा २९.८ प्रतिशत विद्यार्थीले डी प्लस ल्याएका छन् । 

अर्को वर्षदेखि ८ कक्षाबाटै विशेष कक्षा

प्रदेशको प्रवेशिका परीक्षा एसईईको नतिजा गणित र विज्ञानको अत्यन्तै न्यून हुँदा प्रविधिक शिक्षा इन्जिनीयरिङ, चिकित्सा क्षेत्र जस्तो विषय पढ्नको लागि प्रतिस्पर्धा गर्न नसक्ने अवस्था छ । कार्यक्रम ८ कक्षादेखि नै सञ्चालनमा ल्याउने तयारी भएका जानकारी दिए ।

प्रदेश सरकारले यसवर्ष एसईईमा सहभागी हुने र आगामी वर्षको लागि ८ र ९ कक्षामा अध्ययन गरिरहेका विद्यार्थीलाई लक्षित गरी गणित विज्ञान समाजको सहयोगमा विशेष कक्षा सञ्चालन गरिने बताए । नतिजा सुधार अभियानको मूल्यांकन समितिको संयोजकमा मन्त्री बराल आफैं बसेका छन् ।

‘कार्यक्रम प्रभावकारी बन्नुपर्छ’

नविन औद्योगिक कदरबहादुर रीता माध्यामिक विद्यालयका प्रधानाध्यापक प्रेमबहादुर बस्नेतले प्रदेश सरकारको अभियान प्रभावकारी बन्नुपर्ने बताए । ‘शिक्षक लगनशील भएर पढाए २ महिनामा धेरै सुधार गर्न सकिन्छ,ख उनले भने, ‘सरकारसँगै सामुदायिक विद्यालय पनि अभियानमा जट्नुपर्छ ।’