नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका अनुसार मंगलबारको विद्युत्को माग २२ हजार ३३७ मेगावाट आवर माग रहेकोमा भारतबाट मात्र ९३१६ मेगावाट आवर आयात भयो । प्रतिशतको आधारमा यो ४० प्रतिशतभन्दा बढी हो । आर्थिक वर्ष २०७५-७६ मा १३२०.२८ गिगावाट आवर विद्युत् खपत भएकोमा ४९१.१२ गिगावाट आवर भारतबाट मात्र आयात भएको थियो ।

प्रतिशतको आधारमा यो ३३ प्रतिशतभन्दा बढी हो । नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका प्रवक्ता प्रवल अधिकारीका अनुसार  १३०१ मेगावाट विद्युत्मध्ये भारतबाट ५०६ मेगावाट आयात भएको छ भने बाँकी स्वदेशबाट खपत भएको छ ।

“माथिल्लो तामाकोसी निर्माण भएपछि हामी वर्षा मौसममा भने आत्मनिर्भर हुन्छौं, तर पूर्ण रूपमा आत्मनिर्भर हुन अर्को ६ वर्ष लाग्छ,” उनी भन्छन्, “ठूला जलाशययुक्त आयोजना निर्माण भएपछि स्वदेशी उत्पादनबाट पूर्ण आत्मनिर्भर हुन सक्ने अवस्था छ ।”सन् २०१७ को तथ्यांकले ७ प्रतिशत कोलसहित नवीकरणीय ऊर्जा ४ प्रतिशत, विद्युत् ३ प्रतिशत र १४ प्रतिशत इन्धन ऊर्जाको रूपमा उपयोग हुन्छ भने बाँकी परम्परागत ऊर्जा उपयोग नेपालमा गरिन्छ । कुल ऊर्जाको ३ प्रतिशतमात्र विद्युत्बाट उत्पादन गर्न सकेको नेपालमा त्यमध्ये पनि ६६ प्रतिशत मात्र स्वदेशी उत्पादनबाट आपुर्ति भएको छ भने बाँकी भारतकै भर पर्नुपर्ने अवस्था छ ।

 दक्षिण एसियामै जलविद्युत्का लागि धनी देश र विश्वकै १९ राष्ट्रमा पर्ने नेपालमा कुल ऊर्जामध्ये ३ प्रतिशत मात्र विद्युत् उपयोग हुनु आफैमा लाजमर्दो छ, त्यसमाथि पनि पूर्ण रूपमा उत्पादन हुन सकेको छैन ।

अझ इन्धनमा त नेपाल पूर्ण रूपमा परनिर्भतर हुनुर्पे अवस्था छ । आर्थिक वर्ष २०७५-७६ को तथ्यांक हेर्ने हो भने डिजेलमात्र १७ लाख १७ हजार ५१७ किलोलिटर, पेट्रोल ५ लाख ६६ हजार ८६६ किलोलिटर, मटितेल २४ हजार ९३२ किलोलिटर, हवाई इन्धन २ लाख ११२ किलोलिटर तथा ग्यास ४ लाख २९ हजार ५०३ टन आयात गरिएको थियो ।

दक्षिण एसियाली सहयोग संगठन (सार्क) ऊर्जा केन्द्रको तथ्यांकअनुसार यस क्षेत्रमा ७७.९७ प्रतिशत व्यापारिक र २२.०३ प्रतिशत परम्परागत ऊर्जा खपत हुन्छ भने यसमा कोलको ५०.७६ प्रतिशत कोल र ३६.१९ प्रतिशत पेट्रोलियमको हिस्सा छ । हालै सार्क इनर्जी सेन्टरले आयोजना गरेको सार्क क्षेत्रको इन्धनबारेको सम्मेलनमा दिइएको जानकारी अनुसार पेट्रोल, आयल र लुब्रिक्यान्टमा सार्क राष्ट्रमध्ये नेपाल, अफगानिस्तान, भुटान र माल्दिभ्स शतप्रतिशत परनिर्भर छ ।

सन् २०१७-०१८ को तथ्यांकले भारतमा २०४९२२ हजार टन ग्रोस डिमाण्ड रहेकोमा घरेलु आपूर्ति २ लाख ५२ हजार ८३९ हजार टन छ भने बंगलादेशको ६ हजार ३८४ हजार टन ग्रस डिमाण्ड रहेकोमा आपूर्ति १ हजार १६६ हजार टन, पाकिस्तानको माग २९ हजार ३७ हजार टन रहेकोमा १० हजार ७४१ मात्र घरेलु तथा श्रीलंकाको ५ हजार १६८ हजार टन ग्रस डिमाण्ड रहेकोमा १ हजार ८६७ हजार टन डोमेस्टिक आपूर्ति छ ।

सार्क इनर्जी केन्द्रको तथ्यांकले सन् २०३० मा पेट्रोलियम पदार्थको रूपमा मात्र माग नेपालको ५ हजार ९८२ हजार टन पुगेपनि उत्पादन शून्य हुने तथा डिजेलतर्फ पनि ३ हजार ५४७ हजार टन माग पुगे पनि उत्पादन भने शून्य हुने देखाएको छ । नेपालको दैलेखमा इन्धन उत्पादनको सम्भाव्यता रहेको भन्दै चीन सरकारको सहयोगमा अध्ययन भइरहे पनि हालसम्म पूर्ण रूपमा परनिर्भर हुनुपर्ने अवस्था छ । अझै १० वर्ष इन्धनमा नेपाल पूर्ण रूपमा परनिर्भर हुने प्रक्षेपण सार्क केन्द्रले गरेको छ ।  काराेबार दैनिकमा खबर छ ।