श्रीमान्–श्रीमती नैं शाखा अधिकृत, त्यो पनि एकसाथ । यस्तो सुखद संयोग सरकारी सेवामा प्रवेश गर्न चाहनेमध्ये कमैलाई मात्र जुर्ने गर्छ । तर, गुल्मीको धुर्कोट गाउँपालिका वडा नम्बर–६ का सुरेन्द्र पाण्डे र रमिता विष्टको जोडीलाई या अवसर जुरेको छ । यसैसाता लोकसेवा आयोगले सार्वजनिक गरेको नतिजामा सुरेन्द्र लेखा परीक्षण र रमिता सामान्य प्रशासनतर्फबाट शाखा अधिकृतमा सिफारिस भएका हुन् । अर्को रमाइलो संयोग त यो छ, दम्पतीले एकैपटक शाखा अधिकृतमा नाम निकाले र सँगै पदस्थापन पनि भए ।

‘अफिसर’को स्थायी नियुक्ति प्राप्त गरिसकेपछि पाण्डे दम्पतीले हजारौं सपनालाई मारेर एउटा सपना पूरा भएको बताएका छन् । सुरेन्द्र र रमिताले कम उमेरदेखि नै एकअर्कालाई बुझ्दै–बुझाउँदै, अफ्ठ्यारा पन्छाउँदै अघि बढेका थिए । अहिले ‘कप्पल गोल’ हासिल गरेपछि उनीहरू सरकारी सेवामा प्रवेश गर्न चाहनेका लागि प्रेरणाका स्रोत बनेका छन् । 

उनीहरू क्रमशः खरिदार, नायब सुब्बा (नासु) हुँदै शाखा अधिकृत बनेका हुन् । ३० वर्षीय सुरेन्द्र विसं २०७४ मा खरिदारबाट निजामती सेवामा प्रवेश गरेका थिए ।  उनले गत वर्षमात्रै नासुमा नाम निकाले । यस्तै चार वर्षअघि २०७६ मा खरिदारबाट निजामती सेवा प्रवेश २७ वर्षीया रमिता २०७९ मा खुला प्रतिस्पर्धाबाट नासुमा सिफारिस भएकी थिइन् । ‘लक्ष्यमा पुग्न समर्पण, लगनशीलता, आत्मविश्वास र निरन्तरता दिन सके सफलता खोज्न कहीँ जानु पर्दैन’ भन्ने भनाइलाई आफ्नो जीवनमा सार्थक बनाउन आफूहरू लागिपरेको पाण्डे दम्पतीको भनाइ छ । 

स्वअध्ययनबाटै आयोगको तयारी 
हिमालय मावि वस्तु धुर्कोटमा २०६६ मा प्रथम श्रेणीमा एसएलसी उत्तीर्ण गरेका सुरेन्द्र पढाइमा अब्बल थिए । यसपछि उच्च शिक्षा पढ्न भनेर उनी काठमाडौं गए । जनमैत्री मल्टिपल क्याम्पसमा कम्प्युटर साइन्स विषय लिएर ‘प्लस टू’ (११ र १२ कक्षा) पढ्न थाले । उनले दुई वर्ष लगनशील भएर पढे । प्रथम श्रेणीमा उत्तीर्ण भएपछि उनी स्नातक तह पढ्न पब्लिक युथ क्याम्पस गए । त्यहाँ उनले विषय परिवर्तन गरी व्यवस्थापन संकाय पढ्न थाले । सानैदेखि सरकारी सेवामा लोकसेवाबाट जागिर खाने सोच बनाएका सुरेन्द्र स्नातक तह उत्तीर्ण गरेपछि लोकसेवा आयोगको तयारीमा जुटेका थिए ।

२०७३ बाट स्वअध्ययन गरी आयोग तयारी गरेका सुरेन्द्रले पहिलो प्रयासमै न्याय सेवातर्फ २०७४ मै खरिदारमा नाम निकाले । उनको पहिलो ‘पोस्टिङ’ जिल्ला अदालत, पर्सामा भयो । त्यसपछि २०७६ को वैशाखमा उनले प्रशासन लेखा समूहमा नासुमा नाम निकाले । नासु बनेपछि उनी मालपोत कार्यालय, सिन्धुपाल्चोकमा नियुक्त भए । अहिले (२०८०)मा शाखा अधिकृतमा नाम निकालेर उनी महालेखा परीक्षकको कार्यालय काठमाडौंमा सिफारिस भएका छन् । ‘मैले लोकसेवा आयोगमा भाग लिएका सबै प्रतिस्पर्धामा एकैपटकमा नाम निकालेँ,’ सुरेन्द्र भन्छन्, ‘सबैभन्दा ठूलो कुरा सर्मपण र मेहेनत र लगनशीलता नै हो । लोकसेवा लक्ष्य लिएर पढ्नेका लागि यहाँ नाम निकाल्न धेरै गाह्रो पनि होइन । तर, बेसिक (आधारभूत) पढाइले चाहिँ हुँदैन ।’ 

पहिलो प्रयासमै न्याय सेवामा नाम
इस्मा गाउँपालिका रजस्थलकी जन्मिएकी रमिताले २०६८ आनन्द मोहन माविबाट प्रथम श्रेणीमा एसएलसी उत्तीर्ण गरिन् । प्लस टू एजुकेसन साइन्स लिएर पढिन् र उतीर्ण गरिन् । त्यसपछि रमिताले स्नातक तह ताहाचल क्याम्पस, काठमाडौंमा पर्छिन् । प्रथम श्रेणीमा उत्तीर्ण गरेपछि उनी आयोगको तयारीमा जुटिन् । २०७६ मा पहिलो प्रयासमै न्याय सेवातर्फमा खरिदारमा नाम निकालिन् । त्यसपछि उनी पर्सा जिल्ला अदालतमा सिफारिस भइन् । २०७६ मा बागमती प्रदेशको स्थानीय सेवाअन्तर्गत चौथौ र पाँचौ तहमा पनि उनले नाम निकालिन् । तर, उनको रुचि संघमा रहेकोले अन्तरर्वार्तामा सहभागी भइनन् । २०७९ मा सामान्य प्रशासन सेवाअन्तर्गत सम्पत्ति सुद्धीकरण विभाग पुल्चोकमा नासुमा सिफारिस भइन् । रमिताले यसै वर्ष सामान्य प्रशासन समूहअन्तर्गत शाखा अधिकृतमा पनि नाम निकालिन् । 

पर्सा अदालतमा भएको त्यो भेट 
सुरेन्द्र र रमिताको पहिलो भेट पर्सा अदालतमा भयो । त्यहाँ उनीहरू दुवै खरिदारको रुपमा कार्यरत थिए । एउटै जिल्लाका उनीहरू काम गर्दागर्दै नजिकिए । एकअर्कालाई चिन्ने मौका पाए, मन पराए । यो विस्तारै प्रेममा परिणत भयो । २०७७ मा सुरेन्द्र र रमिताले आफ्नो प्रेमलाई विवाह बन्धनमा परिणत गरे । ‘विहेपछि पनि पढाइलाई बाधा गरिएन,’ सुरेन्द्र भन्छन्, ‘दुवैले एकअर्कालाई सहयोग गर्दै पढियो । अन्ततः सफल भइयो ।’

रमिताको सानैदेखि निजामती सेवाको उच्च पदमा पुग्ने लक्ष्य थियो । त्यसैअनुसार आफूले विद्यालय तहबाटै मेहेनत गरेको र अहिलेको सफलतामा पुगेको उनी बताउँछिन् । उनकी दिदी अनिता र भाइ शंकर पनि निजामती सेवामा प्रवेश गरेका छन् । ‘एउटाले लेखेको कुरा अर्कोले हेथ्यौं, एकले अर्कोका कमीकमजोरी पत्ता लगाएर सोको सुधारतर्फ हाम्रो ध्यान जान्थ्यो । त्यहीकारण आज शाखा अधिकृत पास गर्न सफल भइयो,’ उनी भन्छिन् ।

‘समाजले निजामती सेवाका कर्मचारीलाई हेर्ने दृष्टिकोण सकारात्मक भएका कारण नै आफू यस क्षेत्रप्रति आकर्षित भएको रमिता बताउँछिन् । ‘समाजले निजामती सेवाका कर्मचारीलाई हेर्ने दृष्टिकोणका कारण म सानैदेखि यो क्षेत्रमा जानको लागि प्रभावित थिए,’ उनी भन्छिन्, ‘समाजले गर्ने मान, प्रतिष्ठा र इज्जत र वृद्धि विकासको कारणले यो क्षेत्रप्रति लगाव थियो । अति रुचाएर नै यस क्षेत्रमा लागेकी हुँ ।’

लोकसेवा सरकारी सेवा प्रवेशको स्वच्छ र आकर्षक गन्तव्य मानिन्छ । यसर्थ लोकसेवामा युवासँगै महिलाको प्रतिनिधित्व पनि प्रतिनिधित्व बढेको रमिताको ठम्याइ छ । नेतृत्व गर्ने स्थानमा पुगेका महिलाहरूको कार्यसम्पादन पनि अब्बल देखिँदै आएको उनी दाबी गर्छिन् । महिलाहरूलाई दायित्व बढी तर विश्वास कम गर्ने सोचलाई परिवर्तन गर्ने र आफ्नो क्षमताले देखाउने रमिताले दृढता व्यक्त गरिन् । 

कर्मचारीको काम गर्ने शैलीमा सुधार गरी जनमुखी प्रशासनको विकास गर्न निजामती तहको माथिल्लो तहमा परिवर्तन गर्नुपर्ने बेला–बेला आवाज पनि उठ्दै आएको छ । प्रशासनलाई नतिजामुखी बनाउँदै व्याप्त पुरानो सोच र संरचनालाई सुधार गर्न सेवा प्रवाहलाई सहज, सरल, चुस्त र पारदर्शी प्रभावकारी बनाउनुपर्ने अहिलको आवश्यकता पाण्डे दम्पतीले देखेका छन् । सुरेन्द्रको जोड प्रशासनिक नेतृत्व सुधारमा नेतृत्व तहमा युवा पुग्नुपर्नेमा छ । यसका लागि युवा पुस्ता संघर्षशील र धैर्यवान बन्नुपर्ने आवश्यकता उनी औँल्याउँछन् ।

गुल्मीबाट निजामती सेवामा प्रवेश गर्नेहरू धेरै छन् । त्यसो त निजामती प्रशासनमा एक पछि अर्काे गर्दै गुल्मीले नयाँ–नयाँ कीर्तिमान कायम गरेको छ । एक सालमै गुल्मी धुर्कोटका रमेश भण्डारीले १० वटा लोकसेवा परीक्षामा उत्तीर्ण गरेर कीर्तिमान बनाएका थिए ।

त्यस्तै गुल्मीकै अनिष गिरीले पनि एक वर्षमा सातवटा परीक्षा पास गरेको धेरै भएको छैन । यो वर्षमात्रै गुल्मीबाट एकैपटक १३ जना शाखा अधिकृत थपिएका छन् । यसले गर्दा पनि सानैदेखि आफ्नो लगाव यस क्षेत्रमा भएको रमिता बताउँछिन् ।