माघ १८, २०८०
चरम आर्थिक संकटबाट गुज्रिएको श्रीलंकाले सन् २०२२ को अन्त्यतिर औषधि किन्ने क्षमता पनि गुमाएको थियो । ५० अर्ब डलरभन्दा बढीको विदेशी ऋण 'डिफल्ट' भएको थियो भने लाखौंले रोजगारी गुमाएका थिए । दशौं लाख मान्छे...
काठमाडौं, २१ मंसिर– धेरैलाई संशय थियो – मंसिर १० र २१ मा प्रतिनिधि/प्रदेशसभाको चुनाव हुन्छ भन्नेमा । गएको असोज १८ गते नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्रबीच वामपन्थी गठबन्धन भएपछि मंसिरका लागि तोकिएको निर्वाचन सरकारले पर सार्ने अनेकौं अड्कलबाजी भए ।
चुनावको मिति सार्न देउवामाथि कांग्रेसकै कतिपय नेताले दबाब दिएको सूचना आइरहेका थिए ।
देउवाले चुनाव सार्ने आशंकामा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले सार्वजनिक रूपमै भनेका थिए – चुनाव सारिए संसद् पुनःस्थापना हुन्छ । वामपन्थी गठबन्धनले चुनाव जिते अधिनायकवाद आउँछ भनेर प्रचार गरेपनि देउवाले चुनाव सार्ने अभिव्यक्ति कहिल्यै दिएनन् । उनले निर्वाचन आयोगलाई आश्वस्त बनाए – तोकिएको समयमै चुनाव हुन्छ । तयारी थाल्नुस् ।
व्यापक अड्कलबाजी विपरीत सरकारले मंसिर १० गते पहिलो चरणमा चुनाव गरायो भने दोस्रो चरणको चुनाव पनि छिटफुट घटनाबाहेक शान्तिपूर्ण रूपमा आज सम्पन्न भयो ।
संविधान कार्यान्वयन गर्ने र राजनीतिक संक्रमण अन्त्य गर्ने महत्त्वपूर्ण चुनाव सम्पन्न गराएकोमा प्रधानमन्त्री एवं नेपाली कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा बधाईको पात्र बनेका छन् । प्रतिनिधि÷प्रदेशसभाको ऐतिहासिक निर्वाचन सम्पन्न गराएर देउवाले आफूमाथि लाग्दै आएको ‘असक्षम’ को कलंकको धब्बा मेटाएका छन् ।
उनलाई मनैदेखि धन्यवाद दिन कञ्जुस्याइँ गर्नुहुँदैन । ‘देउवा डिजर्भ्स क्रेडिट फर दी इलेक्सन’ अर्थात् चुनाव गराएको जस देउवालाई दिनैपर्छ ।
देउवा यस्ता पात्र हुन्, जसलाई चुनाव गर्न नसकेको आरोपमा तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्र शाहले ‘असक्षम’को आरोप लगाउँदै पदच्युत गरेका थिए । २०५९ साल मंसिरमा चुनाव गर्न नसकेको आरोपमा देउवा ज्ञानेन्द्रबाट बर्खास्तगीमा परेका थिए ।
मंसिरका लागि तोकिएको चुनाव गर्न नसक्ने भएपछि तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्रले विक्रम संवत् २०५९ असोज १९ को कदममार्फत देउवालाई विस्थापित गरेर प्रत्यक्ष शासनको शुरुवात गरेका थिए ।
चुनाव गराउन असक्षम भनेर लागेको आरोप देउवाले १५ वर्षपछि व्यवहारतः खण्डन गरेका छन् । आफूमाथि लागेको कालो धब्बा मेटाएका छन् ।
पार्टी हार्ने जान्दा जान्दै मोले जोखिम
कांग्रेस सभापति देउवाले नबुझेका होइनन्, चुनावी माहौल आफ्नो वा नेपाली कांग्रेसको पक्षमा छैन । कांग्रेसको स्थिति कमजोर भएको विश्लेषण भइरहेका बेला देउवाले निर्वाचन गर्ने हिम्मत लिए । जोखिम मोले । त्यसकारणले पनि उनी बधाईको पात्र बनेका छन् ।
२०६४ सालको संविधानसभा चुनावमा पनि तत्कालीन कांग्रेस सभापति एवं प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालाले चुनाव सम्पन्न गराएका थिए । पहिलो संविधानसभाले संविधान दिन त सकेन तर हिंसात्मक विद्रोहमा रहेको माओवादीलाई शान्तिपूर्ण प्रतिस्पर्धात्मक राजनीतिमा ल्याउन उक्त निर्वाचन कोशेढुङ्गा साबित भएको थियो ।
यसअघि संसदमा दोस्रो र तेस्रो हैसियतमा रहेका पार्टी मिल्दा कांग्रेस स्वाभाविक रूपमा केही कमजोर बनेको टिप्पणी भइरहेको छ । स्थानीय तहको निर्वाचनको नतिजा आँकलन गर्दापनि कांग्रेसको स्थिति मजबूत थिएन ।
तरपनि कांग्रेसले चुनावको सामना ग–यो । आफ्नो पार्टीको पक्षमा जनलहर नहुँदा पनि देउवा चुनावबाट पछि हटेनन् । चुनावी नतिजा कांग्रेस या वामपन्थी गठबन्धन जसको पक्षमा गएपनि चुनाव भएपछि देशले जितेको छ । लोकतन्त्रले जितेको छ ।
प्रतिनिधिसभा निर्वाचनपछि मुलुक राजनीतिक स्थिरता र आर्थिक समृद्धिको मार्गमा प्रवेश गर्नेछ । अब बन्ने सरकारले आम अपेक्षा र चासोअनुसार काम गर्नु चाहिँ पर्छ ।
यसर्थ चुनावी नतिजा कसको पक्षमा जान्छ त्यो गौण कुरा हो । नौ महिनामा सरकार फेरबदल हुने राजनीतिक कुसंस्कारको शिकार बनेको मुलुकले स्थिर सरकार पाउने वातावरण तयार हुनुपर्छ ।
चुनावको नतिजा जस्तो आएपनि र भोलिको दिनमा जसको सरकार गठन भएपनि देश राजनीतिक स्थायित्व र समृद्धिको बाटोमा गयो भने त्यसको श्रेय देउवाले पनि पाउनेछन् । तमाम आशंकालाई मेट्दै चुनाव सम्पन्न गराएकोमा यति चाहिँ भन्न हिच्किचाउनु हुन्न – स्याबास, प्रधानमन्त्रीज्यू !
चरम आर्थिक संकटबाट गुज्रिएको श्रीलंकाले सन् २०२२ को अन्त्यतिर औषधि किन्ने क्षमता पनि गुमाएको थियो । ५० अर्ब डलरभन्दा बढीको विदेशी ऋण 'डिफल्ट' भएको थियो भने लाखौंले रोजगारी गुमाएका थिए । दशौं लाख मान्छे...
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
सर्वोच्च अदालतको परमादेशले प्रधानमन्त्रीबाट पदमुक्त भएपछि नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली बालुवाटारबाट रित्तो हात फर्केका थिए, २०७८ असार ३० गते । संसद् विघटनको अवगाल छँदै थियो, लामो समय सँगै राजनीति गर...
अन्तिम समयमा आएर कुनै फेरबदल नभएको खण्डमा सम्भवत: आज एनसेलको शेयर खरिद बिक्री सम्बन्धमा छानबिन गर्न सरकारले गठन गरेको समितिले आफ्नो अध्ययन प्रतिवेदन बुझाउने छ । बहस चरम उत्कर्षमा पुगेका कारण एक निजी कम्पनीको अप्...
देशका विभिन्न शहरमा गरिब–मजदूरहरूले छाक काटेर सहकारीमा जम्मा गरेको पैसा बदनियतपूर्ण ढंगले हिनामिना गरेर टेलिभिजनमा लगानी गरेको विषयले बजार तातिरहेको छ, जसमा जोडिएका छन् रास्वपा सभापति रवि लामिछाने...
दुई–दुईपटक मिर्गौला फेरेको शरीर । मध्यजाडो नजिकिँदै गरेका मंसिरका चिसा दिन । त्यसमाथि वृद्धावस्था । यस्तो बेला ७० नाघेकाहरूको अधिकांश समय ओछ्यानमै बित्छ । नभए पनि घरको चार दिबारभित्र आराम गरेर अनि तात...
नेपालको निजामती सेवा (समग्र प्रशासन) कम व्यावसायिक भएको आरोप लाग्दै आएको छ । कर्मचारीहरूमा बुझाइको स्तर सतही देखिन थालेको छ । सकारात्मक सोच पनि खस्किएको छ । प्रस्तुतिमा आत्मविश्वास होइन, हीनभावना देखिन थालेको ...
निरन्तर १८ वर्ष लामो कन्जरभेटिभ पार्टीको सरकारलाई विस्थापित गर्दै लेबर पार्टीका नेता टोनी ब्लेयर सन् १९९७ को मे २ मा बेलायतको प्रधानमन्त्री बन्न सफल भएका थिए । लेबर पार्टीका नेता जोन स्मिथको निधनपश्चात पार्टीको ...
जनता समाजवादी पार्टीमा आएको विभाजन पहिलो पनि होइन र अन्तिम पनि होइन । राजनीतिक दलमा आएको विभाजनको लामो शृङ्खला हेर्ने हो भने पनि यो न पहिलो हो, न अन्तिम । दुःखद् कुरा के भने राजनीतिक दल विभाजनको नयाँ कोर्...