पुस १९, २०८०
धरान उपमहानगरपालिकाका मेयर हर्क साम्पाङले राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्रीको फोटो नगरपालिकाबाट हटाएको विषय अहिले निकै चर्चामा छ । २०५४ मा त्यही प्रकृतिको क्रियाकलाप गरेका थिए, लीला थापा मगरले । जिल्ला विकास समिति...
धर्मको नाममा व्यापार गर्नेहरू हौसिँदै गएका छन् यतिबेला । व्यापार भन्नुभन्दा पनि ठगी धन्दा भन्नु मनासिव हुनेछ ।
व्यापारमा कम्तिमै भएपनि आय–व्ययको कुरो आउँछ र भ्याट र प्यानले पनि स्थान पाउँछ तर यसमा त केही पनि पर्दैन । धर्मको नाम दिनुपर्छ जति पाए पनि हुन्छ, जति खाए पनि हुन्छ, जति लगेपनि हुन्छ, जति ठगे पनि हुन्छ ।
न ऐनको दफाले छुन सक्छ, न कानूनका नियमले समाउन सक्छ । महायज्ञको नाम दिएपछि आयव्यय पारदर्शी हुन पनि पर्दैन, लेखा परीक्षणको झन्झट पनि रहन्न । मासिक ५०–६० हजार कमाउने कर्मचारीले १५ प्रतिशतको दरले सरकारलाई कर तिर्नुपर्छ तर धर्मको नाम दिएपछि मासिक लाखौं कमाए पनि कोही बोल्दैन ।
सरकार स–साना पसल थापेर जीविका गर्नेलाई कर तिर्नुपर्छ भन्छ । घर भाडाबापत मासिक २०–२५ हजार लिने घरधनीलाई करको दायरामा आउनुपर्छ भन्छ तर महायज्ञको नाममा महिनामै दशौ लाखसम्म कमाउनेलाई भने देखेर पनि नदेखे जस्तो गर्छ । यसैका कारण महायज्ञका नाममा ठग्न पल्केका हुन् वाचक र याचकहरू ।
यसको शुरूआत गोरखा निवासी स्वघोषित वाचन शिरोमणि एक वाचाल पण्डितले गरेका हुन् । उनले विकासका नाममा के कति महायज्ञ लगाए, के कति उठाए, उठेको रकमको १० प्रतिशत चाहिन्छ भन्दै के कति उठाए, के कति पाए कसैले पनि त्यसको हिसाबकिताब खोजेका छैनन् हालसम्म ।
उनका उत्तराधिकारी प्रशस्तै निस्केका छन् हिजोआज । जुन स्वघोषित विभिन्न विशेषण धारण गरी मेचीकाली मात्र होइन, युरोप र अमेरिकासम्म फैलिन पुगेका छन् । ठाडो टीका र गेरुवा वस्त्र उनीहरूका पहिचान हुन् भने गीत र संगीतका तालमा टुक्का भट्याएर मानिस जम्मा पार्ने र जति सकिन्छ पैसा झार्ने विशेषता ।
धर्मप्राण जनता महायज्ञमा दान गरी पुण्य कमाएको विश्वास त गर्छन् तर त्यस्ता यज्ञहरूमा के कति विधि पुगेका हुन्छन् र दान दिएका रकम के कति सदुपयोग भएको छ भन्नेतर्फ भने ध्यान दिँदैनन् वा ध्यान दिन भ्याउँदैनन् । खर्च देखाएर के कति रकम वाचक र याचकको खल्तीमा पुगेका हुन्छन् त्यसको समेत वास्ता गर्दैनन् ।
अपराधलाई राजनीतिकरण गर्नु र धर्मलाई व्यापारीकरण गर्नु उस्तै–उस्तै हुन् । जहाँ हत्या र हिंसालाई सत्तारोहरण लाइसेन्स मानिन्छ र गीत संगीतका तालमा हुने पौराणिक नाटकलाई महायज्ञको नाम दिइन्छ, त्यहाँ हुने भनेको अन्ततः विनाश र विपत्ति नै हुन् ।
जतिबेलादेखि महायज्ञलाई विकासे मोडलमा प्रस्तुत गर्न थालियो, त्यतिबेलादेखि मुलुकले ध्वंंश र विनाशबाहेक केही भोगेको छैन । जतिबेला उल्लिखित वाचाल पण्डित पोखरेलले महायज्ञ जस्तो विशुद्ध आध्यात्मिक कार्यमा विकासे मोडेलको तुरुप दिएका थिए, त्यतिबेलादेखि नै मुलुकमा द्वन्द्व र हिंसाको शुरूआत भएको हो । उनले काठमाडौंको टुँडिखेलमा मञ्चन गरेका पुराण नाटकमा सहभागी भएकै कारण तत्कालीन राजा वीरेन्द्रको वंशनाश भएको थियो ।
फलतः उनी आफैं समेत यसैको बलिवेदीमा चढ्न पुगेका कुरो पनि कसैबाट छिपेको छैन । त्यसयता देश विदेशमा के कति यस्ता विकासे पुराणको नाटक भए धेरैलाई थाहा नहुन सक्छ तर मुलुकले भोगेको कालरात्री भने सबैले देखे भोगेकै कुरा हो ।
महायज्ञ भनेका विशुद्ध आध्यात्मिक थलो हुन्, जहाँ जन्मदेखि मृत्युसम्म हुने कर्म संस्कारको विवेचन गरी अन्तिम सत्यको खोजी गरिन्छ, गर्न सिकाइन्छ तर हाल हुने गरेका विकासे महायज्ञहरूमा के त्यस्तो भएको छ ? उत्तर यही हो अहँ छैन, पटक्कै छैन । यहाँ त कसरी हुन्छ अत्यधिक मानिस जम्मा गरी बढीभन्दा बढी पैसा झार्ने भन्ने खेलबाहेक केही हुँदैन । यसका लागि गीत पनि गाइन्छ, मादल र हारमोनियमको तालमा नाच पनि देखाइन्छ ।
यसको अर्थ गीतसंगीत र नाचगान नराम्रो भन्ने होइन । यी पनि साहित्य र संस्कृतिकै अंग हुन् तर प्रस्तुत गर्ने थलो भने यी होइनन् । यिनका थलो अन्तै छन्, हुन् । जुन चीजको थलो जुन हो, त्यहीँ प्रस्तुत गर्नुपर्छ, त्यहीँ नै सुहाउँछन् । अन्यथा दुरुपयोग हुन्छ ।
धार्मिक यज्ञ अनुष्ठानमा नाच, गान र बजान हुनु भनेको यज्ञ अनुष्ठानको पनि दुरुपयोग हो । नाच, गान र बजानको पनि दुरुपयोग हो । दुरुपयोगको नतिजा दुरुह नै हुन्छ, जहाँ पनि हाल नेपाल र नेपालीले त्यही नियति भोगिरहेका छन् ।
हाल बालयोगेश्वर नामधारी एक महाठगले महायज्ञका नाममा गरेको ठगी धन्दाको नाटक निकै चर्चामा छ । एक प्रतिष्ठित दैनिकमा शृंखलाबद्ध समाचार नै आएको छ यसको तर निजले त्यति ठूलो दुःसाहस कसरी गरे भन्नेतर्फ भने कमैको ध्यान पुगेको हुनुपर्छ । सरकारी निकायको बेवास्ताकै कारण यस्ता ठगहरूको मनोबल बढेकोमा कत्ति द्विविधा छैन ।
जतिबेलादेखि महायज्ञका नाममा विकासे मोडल प्रस्तुत गरियो, त्यतिबेलादेखि नै सरकारी निकायले निगरानी बढाउन थालेका भए पक्कै यस्तो अवस्था आउने थिएन तर निगरानी बढाउने कुरा त परै राखौं, उल्टै सरकारका प्रतिनिधि र कतिपय स्थानमा सरकार प्रमुख तथा राष्ट्राध्यक्षहरू आफैं उपस्थित भई उनीहरूको हौसला बढाउने काम भए । फलतः जे नहुनु पर्ने थियो, त्यही भयो । जहाँ पनि ठगहरूले टाउको उठाउने भनेको यस्तै अवस्था हो ।
अब पनि सरकारी नियम, कानूनलाई यस्तै खुकुलो छाड्ने हो भने अरु के कति धर्मका ठेकेदार जन्मँदै जाने हुन् ? उनीहरूले अरु के कस्ता ठगी धन्दाको कहालीलाग्दो नाटक मञ्चन गर्दै जाने हुन् ? कल्पनासम्म पनि गर्न सकिन्न । सबमा चेतना भया !
धरान उपमहानगरपालिकाका मेयर हर्क साम्पाङले राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्रीको फोटो नगरपालिकाबाट हटाएको विषय अहिले निकै चर्चामा छ । २०५४ मा त्यही प्रकृतिको क्रियाकलाप गरेका थिए, लीला थापा मगरले । जिल्ला विकास समिति...
डिसेम्बर पहिलो साता एनसेलको माउ कम्पनी आजियाटाले आफ्नो रेनोल्ड होल्डिङ्स यूकेको शतप्रतिशत स्वामित्व गैरआवासीय नेपाली सतिशलाल आचार्यको कम्पनी स्पेक्ट्रलाइट यूकेलाई बेच्न गरेको सम्झौताबारे समाचार बाहिरिएको झन्डै ३ हप्...
आज ‘सबैका लागि मर्यादित जीवन’ को आदर्श वाक्यसाथ अन्तर्राष्ट्रिय गरिबी निवारण दिवस मनाइँदै छ । भोक, रोग, अभाव र आवश्यकता पूरा भएपछि मात्र मानवीय मर्यादा पाउन सकिन्छ । नेपालमा गरिबी र असमानताका विभि...
मखमली फुल्दा, मार्सी धान झुल्दा बहिनी आउने छिन्, दैलाको तस्वीर छातीमा टाँसी आँसु बगाउने छिन् .....। हाम्रो समयका चर्चित गायक नारायण रायमाझीको ‘नमुछे आमा दहीमा टीका’ बोलको गीत नि...
केही वर्षअघि विद्वान प्राध्यापक डा. अभि सुवेदीले कान्तिपुरमा लेख्नुभएको एउटा प्रसंगबाट आजको चर्चा शुरू गर्नु उपयुक्त हुनेछ । त्यस प्रसंगमा नेपाली कांग्रेसका वर्तमान सभापति शेरबहादुर देउवाले पूर्व प्रधानमन्त्रीको हैस...
उमेरले ३५ वर्ष पुग्नै लाग्दा मैले लोकसेवा आयोगको फाराम भरें । ३५ वर्ष कटेको भए फाराम भर्न पाउँदैनथें, तर नियुक्ति लिँदा भने ३५ वर्ष कटिसकेको थिएँ । लोकसेवा आयोगको सिफारिशअनुसार क्षेत्रीय सिञ्चाइ निर्देशनालयले...
नेपालको निजामती सेवा (समग्र प्रशासन) कम व्यावसायिक भएको आरोप लाग्दै आएको छ । कर्मचारीहरूमा बुझाइको स्तर सतही देखिन थालेको छ । सकारात्मक सोच पनि खस्किएको छ । प्रस्तुतिमा आत्मविश्वास होइन, हीनभावना देखिन थालेको ...
निरन्तर १८ वर्ष लामो कन्जरभेटिभ पार्टीको सरकारलाई विस्थापित गर्दै लेबर पार्टीका नेता टोनी ब्लेयर सन् १९९७ को मे २ मा बेलायतको प्रधानमन्त्री बन्न सफल भएका थिए । लेबर पार्टीका नेता जोन स्मिथको निधनपश्चात पार्टीको ...
जनता समाजवादी पार्टीमा आएको विभाजन पहिलो पनि होइन र अन्तिम पनि होइन । राजनीतिक दलमा आएको विभाजनको लामो शृङ्खला हेर्ने हो भने पनि यो न पहिलो हो, न अन्तिम । दुःखद् कुरा के भने राजनीतिक दल विभाजनको नयाँ कोर्...