बढेको उचाइ, चुलिएको गौरव

विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको उचाइ बढेको खबरले फेरि एकपटक विश्वमा नेपालको नाम फैलिएको छ । नेपाल र चीनका नापी प्राविधिकहरूले संयुक्त रूपमा गरेको नापीपछि सगरमाथाको उचाइ बढेको तथ्य मंगलवार सार्वजनिक गरिएको थियो । 

सगरमाथाको उचाइ ८ हजार ८ सय ४८ मिटर अग्लो भनेर लेखिँदै आएकोमा अब त्यो बढेर ८ हजार ८ सय ४८ मिटर ८६ सेन्टिमिटर भएको छ । २०७२ सालमा गएको विनाशकारी भूकम्पपछि सगरमाथाको उचाइ घटबढ भएको हुनसक्ने अन्तर्राष्ट्रिय बहसकाबीच नेपालले आफ्नै प्राविधिक र स्रोत साधनमा सगरमाथाको उचाइ नापेको हो । 

सन् १८४९ मा बेलायती नागरिक सर जर्ज एभरेस्ट नेतृत्वको टोलीले सगरमाथालाई विश्वकै उच्च शिखर भएको प्रमाणित गरेको थियो । उनैको नामबाट सर्वोच्च शिखरको नाम ‘एभरेस्ट’ राखिएको थियो । सन् १९५४ मा भारतको सर्वे अफ इन्डियाले गरेको मापनमा सगरमाथाको उचाइ ८ हजार ८ सय ४८ मिटर कायम भएको थियो ।   

शान्तिका दूत गौतमबुद्ध र सर्वोच्च शिखर सगरमाथा जसले विश्वमा नेपाललाई चिनाएको छ । पर्वतारोहणमा चासो राख्ने विश्वका लाखौं पर्यटक मात्र नभई पर्यावरण र जलवायु परिवर्तनमा चासो राख्नेहरूका लागि पनि सगरमाथाको उचाइ बढेको कुराले महत्त्व राख्नेछ । विश्वव्यापी जलवायु परिवर्तनका कारण हिमालमा हिउँ पग्लिएको, सेता हिमाल काला पहाडजस्ता देखिएकोमा विश्वका पर्यावरणविद्हरू चिन्तित छन् ।

नेपाल र चीनले एकैपटक सगरमाथाको नयाँ उचाइ घोषणा गर्दा यसको सन्देश विश्वव्यापी रूपमा फैलिएको छ । कोरोना भाइरसको महामारीका कारण थलिएको पर्यटन उद्योगलाई उकास्न चीनले भविष्यमा यसबाट निकै फाइदा लिनेमा दुईमत छैन ।

चीनले सगरमाथा (चोमोलुङ्मा)को आधार शिविरसम्म पूर्वाधार विकास गरिसकेको छ । सगरमाथाको हिउँबाट बनेको भन्दै चीनले पानीको बिक्री थालिसकेको छ । 

विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथा नेपालमा पर्छ भन्नुबाहेक नेपालले यसबाट अपेक्षित फाइदा लिन सकेको छैन– सगरमाथा चढ्नेहरूको रोयल्टीबाहेक । बरू सगरमाथा आरोहण गर्नेहरूले प्रयोग गरेका सामानका कारण प्रदूषण बढेको समाचार बेलाबखत आइरहन्छ । 

चीनसँगको संयुक्त प्राविधिक टोलीले सगरमाथाको उचाइ नापेर नयाँ तथ्य सार्वजनिक गरेकोमा सरकारलाई धन्यवाद दिनुपर्छ । 

सगरमाथाको उचाइ बढेको तथ्यलाई विश्वव्यापी मार्केटिङ गर्दै कोरोना महामारीको संकट सकिएपछि सगरमाथालाई पर्यटकको रोजाइस्थलको रूपमा प्रचार गर्न सके नेपालले धेरै फाइदा लिन सक्छ । सगरमाथा नेपालको राष्ट्रिय गौरव हो । सगरमाथाको उचाइ बढ्दा नेपालको गौरव चुलिएको छ ।